Od 25 grudnia zmienią się zasady dotyczące sprzedaży przez Internet, na pokazach, prezentacjach, a także w sklepach tradycyjnych. Zmiany wprowadza ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. poz. 827), która wdraża do polskiego porządku prawnego przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw konsumentów.
Nowe regulacje będą obowiązywać we wszystkich krajach UE. Dzięki ujednoliceniu przepisów przedsiębiorcom będzie łatwiej działać na rynkach zagranicznych. Jakie są najważniejsze zmiany, o których powinni wiedzieć e-sprzedawcy?
Dłuższy okres na odstąpienie od umowy
Ustawa wydłuża czas na odstąpienie kupującego od umowy zawartej przez Internet (czyli na odległość) oraz na pokazie (czyli poza lokalem przedsiębiorstwa) z 10 do 14 dni.
Moment rozpoczęcia biegu terminu 14 dni na odstąpienie od umowy zależy od charakteru transakcji:
- przy umowie sprzedaży pojedynczej rzeczy – termin należy liczyć od otrzymania jej przez konsumenta lub osobę przez niego wskazaną.
- przy umowie sprzedaży obejmującej wiele towarów, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – początek terminu jest liczony od otrzymania przez konsumenta ostatniej rzeczy, partii lub części.
- przy pozostałych umowach (np. usługi, zlecenia) – termin rozpoczyna bieg od dnia zawarcia umowy.
Jeżeli konsument nie zostanie poinformowany o prawie do odstąpienia od umowy, będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Jeśli jednak w tym okresie sprzedający przekaże mu taką informację, to termin upływa po 14 dniach od momentu jej otrzymania. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Nie ma znaczenia to, że sprzedawca otrzyma je po upływie terminu.
Prawo do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorcy lub na odległość jest w niektórych sytuacjach niedozwolone lub ograniczone. Dotyczy to umów:
1) o świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który przed rozpoczęciem świadczenia został poinformowany o tym, że po jego spełnieniu utraci prawo do odstąpienia od umowy – np. korepetycje udzielane przez internet;
2) w których cena lub wynagrodzenie zależą od wahań na rynku finansowym, niezależnych od przedsiębiorcy i mogących wystąpić przed upływem terminu na odstąpienie od umowy – np. sprzedaż walut obcych;
3) w których przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb – np. zamówienie w e-sklepie koszulki z zaprojektowanym przez siebie nadrukiem;
4) w których towar szybko ulega zepsuciu lub ma krótki termin przydatności do użycia – np. artykuły spożywcze: owoce, warzywa, nabiał;
5) w których przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub higienę, jeżeli opakowanie to zostało otwarte po dostarczeniu, np. soczewki kontaktowe;
6) w których przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami – np. paliwo wlane do samochodu;
7) w których przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, jeśli ich cena została uzgodniona podczas zawarcia umowy sprzedaży, dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni, a wartość zależy od wahań na rynku, pozostających poza kontrolą przedsiębiorcy – np. wysokogatunkowe wina kolekcjonerskie lub whisky;
8) w których konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca przyjechał do niego w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji – np. dostrojenie odbiornika telewizyjnego;
Informacja o obowiązku zapłaty
Jeżeli umowa zawierana na odległość przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (np. za pomocą internetu) wiąże się z koniecznością zapłaty, przedsiębiorca ma obowiązek bezpośrednio przed złożeniem zamówienia poinformować konsumenta – w widoczny i zrozumiały sposób – przede wszystkim o takich elementach, jak:
- dokładna cena lub wynagrodzenie,
- główne cechy świadczenia,
- okres, na jaki zostanie zawarta umowa.
Przedsiębiorca musi zapewnić takie warunki, aby konsument miał pełną świadomość, że zamówienie, które składa, wiąże się z obowiązkiem zapłaty określonej ceny. Jeśli zamówienia są składane za pomocą przycisku lub podobnej funkcji, to musi być on w czytelny sposób oznaczony komunikatem „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” albo innym równoważnym określeniem. Jeżeli przedsiębiorca nie zapewni takich warunków podczas zawierania umowy, będzie ona uznana za niezawartą.
Uregulowanie kwestii kosztów odesłania towaru
Warto wiedzieć, że w sytuacji rezygnacji z zakupów to konsument poniesie koszty odesłania towaru, a sprzedawca zwróci oprócz ceny produktu także koszt jego wysłania, ale tylko najtańszy przez siebie oferowany. Jeżeli klient wybierze droższy środek transportu, nie otrzyma zwrotu różnicy między wartością wybranej dostawy a najtańszym sposobem transportu.
Zapłata za zmniejszenie wartości towaru
Konsument będzie miał prawo obejrzeć dostarczony towar w taki sposób, w jaki mógłby to zrobić w sklepie stacjonarnym. Jeżeli rzecz nie spełni jego wymagań, nie może używać jej dowolnie. Gdy tak się stanie i klient będzie chciał odstąpić od umowy, przedsiębiorca ma prawo obciążyć go dodatkowymi kosztami w związku ze zmniejszeniem wartości towaru.
Jasne terminy zwrotu kosztów zakupu
Sprzedawca musi niezwłocznie – nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia – zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia towaru. Pieniądze powinny zostać zwrócone w taki sam sposób, jakiego wcześniej użył kupujący, chyba że wyraził on zgodę na inną formę zwrotu wpłaconych środków (o ile nie łączy się to dla niego z dodatkową odpłatnością).
Przedsiębiorca będzie mógł jednak wstrzymać się ze zwrotem pieniędzy do chwili otrzymania zwracanej rzeczy lub potwierdzenia jej odesłania (w zależności od tego, co nastąpi wcześniej).
Dodatkowe koszty zakazane
Za skorzystanie z określonej formy płatności przedsiębiorcy nie wolno żądać od konsumenta opłaty przewyższającej koszty poniesione przez sprzedawcę z tego tytułu. Dodatkowa opłata – np. za płatność kartą – nie może być wyższa od prowizji, którą uiści w związku z tym sprzedawca.
Przed zawarciem umowy przedsiębiorca ma obowiązek uzyskania od konsumenta wyraźnej zgody na każdą dodatkową płatność, wykraczającą poza uzgodnione wynagrodzenie. Nie można jej domniemywać na podstawie tego, że kupujący nie wyraził sprzeciwu (dotyczy to np. transakcji, którym towarzyszy domyślnie zaznaczona opcja ubezpieczenia). W takiej sytuacji konsument ma prawo do zwrotu uiszczonych opłat dodatkowych.
Obowiązki sprzedawcy związane z wydaniem towaru
Sprzedawca powinien wydać rzecz niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od daty zawarcia umowy, chyba że ustalono inaczej. W przypadku spóźnienia konsument może wyznaczyć przedsiębiorcy dodatkowy termin, a po jego przekroczeniu i niewydaniu towaru – odstąpić od umowy.
Wraz z rzeczą kupujący powinien otrzymać od sprzedawcy wszystkie elementy wyposażenia oraz sporządzone w języku polskim instrukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty wymagane przez przepisy.
Źródło: www.mf.gov.pl, oprac. B. Opar