W 2011 roku na terenie zakładu Bar „X”, uczennica uległa wypadkowi i straciła rękę. W związku z wypadkiem prokurator nie dopatrzył się winy Wnioskodawcy, ale z oskarżenia prywatnego Sąd przysądził zadośćuczynienie 150.000 złotych. Wnioskodawca płaci zadośćuczynienie w kwocie 2000 zł co miesiąc. Czy Wnioskodawca może ww. kwotę złotych ująć jako koszt w podatku dochodowym?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani prowadzącej działalność gospodarczą przedstawione we wniosku z dnia 9 maja 2016 r. (data wpływu 13 maja 2016 r.), uzupełnionym w dniach 13 czerwca 2016 r. i 16 czerwca 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 oraz art. 14f § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 6 czerwca 2016 r. znak ILPB1/4511-1-575/16-2/AN na podstawie art. 169 § 1 i § 2 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłano w dniu 6 czerwca 2016 r., skutecznie doręczono w dniu 9 czerwca 2016 r., natomiast w dniu 13 czerwca 2016 r. Wnioskodawca wpłacił stosowną opłatę do wniosku, zaś w dniu 16 czerwca 2016 r. Zainteresowany uzupełnił wniosek o własne stanowisko w odniesieniu do zadanego we wniosku pytania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2011 roku na terenie zakładu Bar „X”, uczennica uległa wypadkowi i straciła rękę.

W związku z wypadkiem prokurator nie dopatrzył się winy Wnioskodawcy, ale z oskarżenia prywatnego Sąd przysądził Zainteresowanemu zadośćuczynienie 150.000 złotych. Wnioskodawca płaci zadośćuczynienie w kwocie 2.000 zł co miesiąc. Wnioskodawca nie korzystał z odliczeń kosztów podatkowych przy rozliczeniu za 2015 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca może kwotę 2.000 złotych ująć jako koszt w podatku dochodowym?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota wypłacanego miesięcznie 2.000 zł zadośćuczynienia powinna stanowić koszt uzyskania przychodów.

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą należy się zadośćuczynienie pracownikowi, który uległ wypadkowi w czasie pracy zasądzone przez Sąd. W myśl ustawy art. 22 ust. 1 updof i odpowiednio art. 15 ust. 1 updop, o uznaniu określonego wydatku za koszt podatkowy, decyduje fakt jego poniesienia w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a zarazem jego brak w enumeratywnie określonym w art. 23 updof i art. 16 ust. 1 updop katalogu kosztów i wydatków, które nie mogą zostać uwzględnione w kosztach podatkowych.

Własne stanowisko wynika z uzupełnienia wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów.

Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Koszty związane z zachowaniem źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Z kolei z treści art. 23 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.

Zauważyć należy jednak, że przepis ten odnosi się wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1242, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ww. ustawy, z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia:

• „jednorazowe odszkodowanie” – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
• „jednorazowe odszkodowanie” – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty.

Zgodnie natomiast z art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Podkreślić należy, że wypadek przy pracy może stanowić czyn niedozwolony w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.). W Tytule VI Księgi Trzeciej Kodeksu cywilnego określone zostały zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym oraz świadczenia zmierzające do naprawienia szkody. Świadczeniami przysługującymi w takiej sytuacji jest m.in. kwota pieniężna, jako zadośćuczynienie z tytułu doznanej krzywdy.

Na gruncie prawa cywilnego rozróżnia się szkodę majątkową i szkodę niemajątkową. W przeciwieństwie do szkody na mieniu, szkoda na osobie obejmuje uszczerbki wynikające z uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, pozbawienia życia, a także naruszenia innych dóbr osobistych człowieka. Zasady naprawienia szkody regulują przepisy art. 444 § 1 i art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego. Pracownicy, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, oprócz świadczeń określonych w ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, mogą domagać się przyznania od pracodawcy świadczeń uzupełniających oraz kwoty pieniężnej, jako zadośćuczynienia z tytułu doznanej krzywdy.

Na podstawie art. 444 § 1 Kodeksu cywilnego, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Przepis art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, że w przypadkach przewidzianych w art. 444 tej ustawy sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Reasumując, przedstawione wyżej definicje „jednorazowego odszkodowania” oraz „wypadku przy pracy”, wskazują, że pojęciom tym nadano ścisłe znaczenie. Skoro więc przepis art. 23 ust. 1 pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych używa wspomnianych pojęć, oznacza to, że przepis ten odnosi się, jak wspomniano wyłącznie do jednorazowego odszkodowania uregulowanego w powołanej powyżej ustawie o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, nie zaś do odszkodowań wypłacanych przez pracodawców na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2011 roku na terenie zakładu Bar „X”, uczennica uległa wypadkowi i straciła rękę. W związku z wypadkiem prokurator nie dopatrzył się winy Wnioskodawcy, ale z oskarżenia prywatnego Sąd przysądził Zainteresowanemu zadośćuczynienie 150.000 złotych. Wnioskodawca płaci zadośćuczynienie w kwocie 2.000 zł co miesiąc.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy wydatek w postaci zadośćuczynienia za doznany uszczerbek na zdrowiu, należy poddać analizie w kontekście postanowień przepisu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że nie każdy wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodów. Jednak wydatki poniesione z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wiążą się z prowadzoną działalnością gospodarczą, jako wydatki będące konsekwencją wypadków przy pracy. Przedmiotowe wydatki są konsekwencją zatrudnienia pracowników („wydatki pracownicze”), dotyczą całokształtu działalności gospodarczej, a obowiązek ich poniesienia wynika wprost z przepisów prawa (art. 444-446 Kodeksu cywilnego). Jednocześnie przez fakt, że Wnioskodawca wywiązuje się z ciążących na Niego obowiązków w sytuacji, gdy pracownicy ulegną wypadkom przy pracy, pozostałe zatrudnione u Zainteresowanego osoby mają pewność, że w podobnej sytuacji również nie zostaną pozbawione należnych im świadczeń. Tym samym, tego rodzaju wydatki związane z funkcjonowaniem podatnika pośrednio przyczyniają się do uzyskiwania przychodów.

Reasumując, wypłata na rzecz poszkodowanej uczennicy zadośćuczynienia w kwocie 2000 zł, stanowi dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna z 24 czerwca 2016 r., sygn. ILPB1/4511-1-575/16-4/AN – Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu