Dz.U. 2005.93.775

Konwencja MOP Nr 102

dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego

przyjęta w Genewie dnia 28 czerwca 1952 r.

Konwencja (102) MOP została ratyfikowana przez Polskę dnia 21 sierpnia 2003 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 93, poz. 776) i weszła w życie na terytorium RP dnia 3 grudnia 2003 r. Przy składaniu dokumentu ratyfikacyjnego RP złożyła oświadczenie, że przyjmuje zobowiązania w odniesieniu do części II, V, VII, VIII i X Konwencji — przyp. redakcji.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy,

zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 4 czerwca 1952 roku na trzydziestej piątej sesji,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski, dotyczące minimalnych norm zabezpieczenia społecznego, która to sprawa stanowi piąty punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego ósmego czerwca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego drugiego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca zabezpieczenia społecznego (normy minimalne) z 1952 roku.

Część I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1

1. Dla celów niniejszej Konwencji:

a) wyraz „ustalony” oznacza określony przez ustawodawstwo krajowe lub na jego podstawie;

b) wyraz „zamieszkanie” oznacza zwykle miejsce stałego pobytu na terytorium Członka, a wyraz „mieszkaniec” oznacza osobę, która posiada miejsce stałego pobytu na terytorium Członka;

c) wyraz „żona” oznacza osobę pozostającą na utrzymaniu męża;

d) wyraz „wdowa” oznacza kobietę, która pozostawała na utrzymaniu swego męża w chwili jego śmierci;

e) wyraz „dziecko” oznacza dziecko poniżej wieku, w którym kończy się obowiązek szkolny lub dziecko w wieku poniżej piętnastu lat, w zależności od tego, jak to będzie ustalone;

f) wyraz „staż” oznacza okres płacenia składek, okres zatrudnienia albo okres zamieszkania, bądź jakiekolwiek połączenie tych okresów, w zależności od tego, jak to będzie ustalone.

2. Dla celów artykułów 10, 34 i 49 wyraz „świadczenia” oznacza pomoc leczniczą udzieloną bezpośrednio albo świadczenia pośrednie polegające na zwrocie kosztów poniesionych przez zainteresowanego.

Artykuł 2

Każdy Członek związany niniejszą Konwencją będzie:

a) stosował:

i) część I;

ii) co najmniej trzy spośród następujących części: II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX i X, w czym co najmniej jedną z następujących części: IV, V, VI, IX i X;

iii) odpowiednie postanowienia części XI, XII i XIII; oraz

iv) Część XIV,

b) wskaże w swej ratyfikacji, w stosunku do jakich części spośród części od II do X przyjmuje zobowiązania wynikające z Konwencji.

Artykuł 3

1. Członek, którego gospodarka i udogodnienia medyczne nie osiągnęły dostatecznego stopnia rozwoju może, jeżeli właściwa władza uzna to za konieczne i na tak długi okres, jaki uzna za wskazany, w formie deklaracji dołączonej do swej ratyfikacji, zastrzec, że skorzysta z czasowych wyłączeń przewidzianych w następujących artykułach 9d), 12 ustęp 2, 15d), 18 ustęp 2, 21c), 27d), 33b), 34 ustęp 3 41d), 48c), 55d) i 61d),

2. Każdy Członek, który złożył deklarację zgodnie z poprzednim ustępem, powinien w rocznym sprawozdaniu o stosowaniu niniejszej Konwencji, które zobowiązany jest przedkładać zgodnie z artykułem 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, wskazać odnośnie do każdego wyłączenia, z którego korzysta:

a) że istnieją nadal powody, które go do tego skłoniły; albo

b) że zrzeka się korzystania z danego wyłączenia począwszy od określonej daty.

Artykuł 4

1. Każdy członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, może następnie notyfikować Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy, że przyjmuje zobowiązania wynikające z Konwencji w stosunku do jednej lub kilku spośród części od II do X, które nie były jeszcze wymienione w jego ratyfikacji.

2. Zobowiązania przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu będą uważane za integralną część ratyfikacji i będą mieć takie same skutki, począwszy od daty ich notyfikacji.

Artykuł 5

Jeżeli w związku ze stosowaniem postanowień którejkolwiek z części od II do X niniejszej Konwencji, wymienionych w ratyfikacji, Członek ma obowiązek objęcia ochroną ustalonych grup osób, stanowiących łącznie co najmniej określony odsetek pracowników lub ogółu mieszkańców. Członek ten powinien upewnić się, zanim zobowiąże się do stosowania danej części, że odpowiedni odsetek został osiągnięty.

Artykuł 6

W celu stosowania postanowień części II, III, IV, V, VIII (w odniesieniu do opieki lekarskiej), IX lub X niniejszej Konwencji, Członek może uwzględnić ochronę wynikającą z ubezpieczeń, które w myśl ustawodawstwa krajowego nie są obowiązkowe dla osób chronionych, jeżeli ubezpieczenia te:

a) są kontrolowane przez władze publiczne lub są zarządzane wspólnie przez pracodawców i pracowników zgodnie z ustalonymi normami;

b) obejmują znaczną część osób, których zarobek nie przekracza zarobku wykwalifikowanego pracownika płci męskiej;

c) są zgodne, łącznie z innymi formami ochrony, jeśli ma to miejsce z odpowiednimi postanowieniami Konwencji.

Część II

OPIEKA LEKARSKA

Artykuł 7

Każdy Członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń, gdy ich stan wymaga pomocy o charakterze lekarskim i profilaktycznym, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 8

Przedmiot ochrony powinien obejmować wszelki stan chorobowy, bez względu na jego przyczynę oraz ciążę i poród, a także ich skutki.

Artykuł 9

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, jak również ich żony i dzieci; albo,

b) ustalone grupy ludności zawodowo czynnej, stanowiące łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców, jak również ich żony i dzieci; albo

c) ustalone grupy mieszkańców, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu mieszkańców; bądź

d) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu3 ustalone grupy pracowników, stanowiące co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób, jak również ich żony i dzieci.

Artykuł 10

1. Świadczenia powinny co najmniej obejmować:

a) w razie stanu chorobowego:

i) pomoc lekarzy o ogólnej praktyce, w tym wizytowanie chorych w domu;

ii) pomoc lekarzy specjalistów udzieloną w szpitalach osobom tam przebywającym lub dochodzącym oraz pomoc lekarzy specjalistów, która może być udzielana poza szpitalem;

iii) dostarczanie podstawowych środków farmaceutycznych zleconych przez lekarza lub innego wykwalifikowanego praktyka;

iv) leczenie szpitalne, gdy jest ono potrzebne.

b) w razie ciąży, porodu oraz ich skutków:

i) pomoc przedporodową pomoc podczas porodu i pomoc po porodzie, udzielaną przez lekarza bądź przez dyplomowaną położną;

ii) leczenie szpitalne, gdy jest ono potrzebne.

2. Osoba korzystająca ze świadczeń lub jej żywiciel może być obowiązana do udziału w kosztach opieki lekarskiej otrzymywanej w razie choroby; zasady dotyczące tego udziału powinny być takie, aby nie powodowały zbyt wielkiego obciążenia.

3. Świadczenia udzielane zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu powinny zmierzać do zachowania, przywrócenia lub poprawy zdrowia osoby chronionej oraz jej zdolności do pracy, a także do zaspokojenia jej potrzeb osobistych.

4. Urzędy państwowe lub instytucje udzielające świadczeń powinny zachęcać osoby chronione wszelkimi sposobami, jakie można uznać za odpowiednie do korzystania z powszechnej służby zdrowia oddanej do ich dyspozycji przez władze publiczne lub przez inne instytucje uznane przez władze publiczne.

Artykuł 11

Świadczenia wymienione w artykule 10 powinny być zapewnione w przypadkach objętych ochroną przynajmniej osobom chronionym lub ich żywicielom, którzy spełniają wymóg co do posiadania określonego stażu, jaki może być uznany za konieczny dla uniknięcia nadużyć.

Artykuł 12

1. Świadczenia wymienione w artykule 10 powinny być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną, z tym wyjątkiem, że w razie choroby okres udzielania świadczeń może być ograniczony do 26 tygodni w każdym poszczególnym przypadku; jednakże udzielanie świadczeń leczniczych nie może być zawieszone tak długo, jak długo płacony jest zasiłek chorobowy; dla podwyższenia wymienionej granicy należy wprowadzić przepisy dotyczące chorób, uznanych za wymagające leczenia przez dłuższy okres czasu.

2. W razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, okres udzielania świadczeń może być ograniczony do 13 tygodni w każdym poszczególnym przypadku.

Część III

ZASIŁKI CHOROBOWE

Artykuł 13

Każdy Członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie zasiłków chorobowych, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 14

Przedmiot ochrony powinien obejmować niezdolność do pracy wskutek choroby pociągającą za sobą utratę zarobku, w przypadkach określonych przez ustawodawstwo krajowe.

Artykuł 15

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników; albo

b) ustalone grupy ludności zawodowo czynnej, stanowiące łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców; albo

c) wszystkich mieszkańców, których środki podczas choroby nie przekraczają ustalonych granic, zgodnie z postanowieniami artykułu 67; bądź

d) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3 ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób.

Artykuł 16

1. Jeżeli ochroną są objęte pewne grupy ludności zawodowo czynnej, świadczenie będzie wypłacane periodycznie i obliczane zgodnie z postanowieniami artykułu 65 bądź artykułu 66.

2. Jeżeli ochroną są objęci wszyscy mieszkańcy, których środki w czasie trwania choroby nie przekraczają ustalonych granic, świadczenie będzie wypłacane periodycznie i obliczane zgodnie z postanowieniami artykułu 67.

Artykuł 17

Świadczenie wymienione w artykule 16 powinno być zapewnione — w przypadkach objętych ochroną — przynajmniej osobom chronionym, które spełniły wymóg posiadania określonego stażu, jaki może być uznany za konieczny dla uniknięcia nadużyć.

Artykuł 18

1. Świadczenie wymienione w artykule 16 powinno być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną, z tym wyjątkiem, że udzielanie świadczeń może być ograniczone do 26 tygodni w każdym poszczególnym przypadku choroby, z możliwością nieudzielania świadczeń za pierwsze trzy dni utraty zarobku.

2. W razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, okres udzielania świadczenia może być ograniczony:

a) do takiego okresu, aby ogólna liczba dni, za które udzielono zasiłków chorobowych w ciągu roku, nie była mniejsza od dziesięciokrotnej przeciętnej liczby osób chronionych w ciągu tego roku; bądź

b) do 13 tygodni w każdym przypadku choroby, z możliwością nieudzielania świadczeń za pierwsze trzy dni utraty zarobku.

Część IV

ŚWIADCZENIA W CZASIE BEZROBOCIA

Artykuł 19

Każdy Członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń w razie bezrobocia, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 20

Przedmiot ochrony powinien obejmować utratę zarobku — tak jak ją określa ustawodawstwo krajowe — z powodu niemożności otrzymania odpowiedniego zatrudnienia przez osobę chronioną, która jest zdolna do pracy i może być do pracy użyta.

Artykuł 21

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników; albo

b) wszystkich mieszkańców, których środki w okresie trwania bezrobocia nie przekraczają ustalonych granic, zgodnie z postanowieniami artykułu 67; bądź

c) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3 ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób.

Artykuł 22

1. Jeżeli ochroną są objęte pewne grupy pracowników, świadczenia będą wypłacane periodycznie i obliczane zgodnie z postanowieniami, bądź artykułu 65, bądź artykułu 66.

2. Jeżeli ochroną są objęci wszyscy mieszkańcy, których środki w czasie trwania bezrobocia nie przekraczają ustalonych granic, świadczenia będą wypłacane periodycznie i obliczane zgodnie z postanowieniami artykułu 67.

Artykuł 23

Świadczenie wymienione w artykule 22 powinno być zapewnione — w przypadkach objętych ochroną — przynajmniej osobom chronionym, które spełniły wymóg posiadania określonego stażu, jaki może być uznany za konieczny dla uniknięcia nadużyć.

Artykuł 24

1. Świadczenia wymienione w artykule 22 powinno być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną, z tym wyjątkiem, że okres udzielania świadczeń może być ograniczony:

a) do 13 tygodni w ciągu 12 miesięcy, jeżeli ochroną objęte są pewne grupy pracowników;

b) do 26 tygodni w ciągu 12 miesięcy, jeżeli ochroną objęci są wszyscy mieszkańcy, których środki w czasie trwania bezrobocia nie przekraczają ustalonych granic.

2. Jeżeli w myśl ustawodawstwa krajowego okres udzielania świadczeń uzależniony jest od okresu opłacania składek lub od poprzednio otrzymywanych świadczeń w ciągu ustalonego okresu, postanowienia litery a) ustęp 1 będą uważane za wykonane, jeżeli przeciętny okres udzielania świadczeń wynosi co najmniej 13 tygodni w ciągu 12 miesięcy.

3. Świadczenie może nie być wypłacane za okres karencyjny, ustalony na pierwsze 7 dni w każdym przypadku utraty zarobku, licząc dni bezrobocia przed i po krótkotrwałym zatrudnieniu, nie przekraczającym ustalonego czasu, jako stanowiące część tego samego przypadku utraty zarobku.

4. W odniesieniu do pracowników sezonowych, okres udzielania świadczeń i okres karencyjny mogą być dostosowane do ich warunków zatrudnienia.

Część V

ŚWIADCZENIA NA STAROŚĆ

Artykuł 25

Każdy Członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń na starość, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 26

1. Przedmiot ochrony powinien obejmować przypadki przeżycia ponad ustalony wiek.

2. Ustalony wiek nie powinien przekraczać sześćdziesięciu pięciu lat, jednakże wyższy wiek może być ustalony przez właściwe władze ze względu na zdolność do pracy osób starszych w danym kraju.

3. Ustawodawstwo krajowe może przewidywać, że osobom, które miałyby prawo do świadczeń, można zawiesić ich wypłatę, jeżeli osoby te są zatrudnione za ustalonym wynagrodzeniem lub można obniżyć im świadczenia oparte na składkach, jeżeli zarobki osób korzystających ze świadczeń przekraczają ustaloną wysokość, świadczenia zaś nie oparte na składkach – gdy zarobki osób korzystających ze świadczeń lub inne dochody bądź też łącznie zarobki i inne ich dochody przekraczają ustaloną wysokość.

Artykuł 27

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników; albo

b) ustalone grupy ludności zawodowo czynnej, stanowiące łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców; albo

c) wszystkich mieszkańców, których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają granic ustalonych, zgodnie z postanowieniami artykułu 67; bądź

d) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, ustalone grupy pracowników stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób.

Artykuł 28

Świadczenia powinny być udzielane w formie wypłat periodycznych obliczonych:

a) zgodnie z postanowieniami artykułu 65 bądź artykułu 66 jeżeli ochroną objęte są grupy pracowników lub grupy ludności zawodowo czynnej;

b) zgodnie z postanowieniami artykułu 67, jeżeli ochroną objęci są wszyscy mieszkańcy, których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają ustalonych granic.

Artykuł 29

1. Świadczenia wymienione w artykule 28 powinny być zapewnione w przypadkach objętych ochroną przynajmniej:

a) osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełnia, zgodnie z ustalonymi zasadami wymóg posiadania stażu, który może wynosić bądź 30 lat opłacania składek lub zatrudnienia, bądź 20 lat zamieszkania;

b) jeżeli ochroną objęte są, w zasadzie, wszystkie osoby zawodowo czynne — osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełnia, zgodnie z ustalonymi zasadami, wymóg posiadania stażu opłacania składek i na rzecz której w ciągu zawodowo czynnego okresu jej życia zostały opłacone składki w ustalonej przeciętnej wysokości rocznie.

2. Jeżeli udzielanie świadczeń wymienionych w ustępie 1 jest uzależnione od minimalnego okresu opłacania składek lub zatrudnienia, zmniejszone świadczenia powinny być zapewnione przynajmniej:

a) osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełnia zgodnie z ustalonymi zasadami, wymóg posiadania stażu 15 lat opłacania składek lub zatrudnienia;

b) jeżeli ochroną objęte są w zasadzie wszystkie osoby zawodowo czynne — osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełniła, zgodnie z ustalonymi zasadami, wymóg posiadania stażu opłacania składek i na rzecz której w ciągu zawodowo czynnego okresu jej życia została opłacona połowa ustalonej przeciętnej wysokości składek rocznie, przewidzianej w literze b) ustęp 1 niniejszego artykułu;

3. Postanowienia określone w ustępie1 niniejszego artykułu będą uważane za spełnione, jeżeli świadczenia obliczone zgodnie z postanowieniami części XI, lecz według stopy procentowej niższej o dziesięć jednostek od wskazanej w tabeli załączonej do tej części dla typowego uprawnionego, są zapewnione przynajmniej każdej osobie chronionej, która zgodnie z ustalonymi zasadami spełniła wymóg 10 lat opłacania składek lub zatrudnienia, bądź 5 lat zamieszkania.

4. Proporcjonalne zmniejszenie stopy procentowej, wskazanej w tabeli załączonej do Części XI, może być dokonane, jeżeli staż wymagany do przyznania świadczeń, odpowiadających obniżonej stopie procentowej, przekracza 10 lat opłacania składek lub zatrudnienia, lecz jest krótszy niż 30 lat opłacania składek lub zatrudnienia. Jeżeli staż przekracza 15 lat, zmniejszone świadczenia wypłacane będą zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu.

5. Jeżeli udzielanie świadczeń wymienionych w ustępach 1, 3 lub 4 niniejszego artykułu jest uzależnione od minimalnego okresu opłacania składek lub zatrudnienia, zmniejszone świadczenia powinny być wypłacane na warunkach ustalonych, osobie chronionej, która tylko wskutek podeszłego wieku, jaki osiągnęła w dniu wejścia w życie postanowień związanych ze stosowaniem niniejszej części Konwencji nie mogła wypełnić warunków ustalonych zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu, chyba że świadczenia zgodne z postanowieniami ustępów 1, 3 lub 4 niniejszego artykułu zostały zapewnione takiej osobie w wieku wyższym niż normalny.

Artykuł 30

Świadczenia wymienione w artykułach 28 i 29 powinny być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną.

Część VI

ŚWIADCZENIA W RAZIE WYPADKÓW PRZY PRACY I CHORÓB ZAWODOWYCH

Artykuł 31

Każdy Członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 32

Przedmiot ochrony powinien obejmować następujące okoliczności, jeżeli są skutkiem wypadków przy pracy lub ustalonych chorób zawodowych, a mianowicie:

a) stan chorobowy;

b) niezdolność do pracy wynikająca z takiego stanu i powodująca utratę zarobku, tak jak ją określa ustawodawstwo krajowe;

c) całkowitą utratę zdolności do zarobkowania lub utratę częściową powyżej ustalonego stopnia, jeśli można przypuszczać że ta utrata jest trwała albo też odpowiednie zmniejszenie sprawności fizycznej;

d) utratę środków utrzymania przez wdowę lub dzieci z powodu śmierci żywiciela rodziny, w odniesieniu do wdowy, prawo do świadczenia może być uzależnione od uznania, zgodnie z ustawodawstwem krajowym, że jest ona niezdolna do utrzymywania się samodzielnie.

Artykuł 33

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, a w przypadku świadczeń z powodu śmierci żywiciela, również ich żony i dzieci; bądź

b) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, ustalone grupy pracowników stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób, a w przypadku świadczeń z powodu śmierci żywiciela również ich żony i dzieci.

Artykuł 34

1. W razie stanu chorobowego świadczenia powinny obejmować opiekę lekarską wskazaną w ustępach 2 i 3 niniejszego artykułu.

2. Opieka lekarska powinna obejmować:

a) pomoc lekarzy o ogólnej praktyce oraz lekarzy specjalistów, udzielaną osobom leczonym w szpitalach lub dochodzącym, w tym wizytowanie chorych w domu;

b) pomoc dentystyczną;

c) pomoc pielęgniarską w domu lub w szpitalu bądź w innym zakładzie leczniczym;

d) utrzymywanie w szpitalu, w domu rekonwalescentów, w sanatorium lub w innym zakładzie leczniczym;

e) środki dentystyczne, farmaceutyczne i inne środki lecznicze lub chirurgiczne, w tym aparaty protetyczne i ich naprawę oraz okulary;

f) pomoc udzielaną przez osobę o innym zawodzie, jaki w każdym czasie może być prawnie uznany za zbliżony do zawodu lekarskiego, pod nadzorem lekarza lub dentysty.

3. W razie złożenia deklaracji w myśl artykułu3 opieka lekarska powinna obejmować przynajmniej:

a) pomoc lekarzy o ogólnej praktyce, w tym wizytowanie chorych w domu;

b) pomoc lekarzy specjalistów, udzielaną w szpitalach osobom tam leczonym lub dochodzącym oraz pomoc lekarzy specjalistów, która może być udzielania poza szpitalem;

c) dostarczanie podstawowych środków farmaceutycznych zaleconych przez lekarza lub innego wykwalifikowanego praktyka;

d) leczenie szpitalne, gdy jest ono potrzebne.

4. Opieka lekarska, udzielana zgodnie z postanowieniami poprzednich ustępów, powinna zmierzać do zachowania, przywrócenia lub poprawy zdrowia osoby chronionej oraz jej zdolności do pracy, a także do zaspokojenia jej potrzeb osobistych.

Artykuł 35

1. Urzędy państwowe lub instytucje, powołane do zarządzania udzielaniem opieki lekarskiej powinny, w miarę potrzeby, współpracować z instytucjami przeszkolenia zawodowego w celu przystosowania do odpowiedniej pracy osób o zmniejszonej zdolności do pracy.

2. Ustawodawstwo krajowe może upoważnić urzędy lub instytucje do stosowania odpowiednich środków w celu przeszkolenia zawodowego osób o zmniejszonej zdolności do pracy.

Artykuł 36

1. W razie niezdolności do pracy lub całkowitej utraty zdolności do zarobkowania, gdy można przypuszczać, że ta utrata jest trwała albo też w razie odpowiedniego zmniejszenia sprawności fizycznej lub śmierci żywiciela rodziny, świadczenia będą wypłacane periodycznie i obliczane zgodnie z postanowieniami, bądź artykułu 65, bądź artykułu 66.

2. W razie częściowej utraty zdolności do zarobkowania, gdy można przypuszczać, że ta utrata jest trwała albo też w razie odpowiedniego zmniejszenia sprawności fizycznej, należne świadczenia będą wypłacane periodycznie i ustalane w odpowiedniej proporcji do świadczeń, które przewidziane są na wypadek całkowitej utraty zdolności do zarobkowania lub odpowiedniego zmniejszenia sprawności fizycznej.

3. Wypłaty periodyczne mogą być zmienione na wypłatę jednorazową:

a) gdy stopień niezdolności jest niewielki; albo

b) gdy właściwe władze upewnią się, że ta wypłata jednorazowa zostanie zużytkowana właściwie.

Artykuł 37

Świadczenia wymienione w artykułach 34 i 36 powinny być zapewnione w przypadkach objętych ochroną przynajmniej osobom chronionym, które były zatrudnione w charakterze pracowników na terytorium Członka w chwili wypadku lub w chwili zachorowania, oraz wdowie i dzieciom — gdy chodzi o wypłaty periodyczne z tytułu śmierci żywiciela.

Artykuł 38

Świadczenia wymienione w artykułach 34 i 36 powinny być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną; jednakże gdy chodzi o niezdolność do pracy, można nie udzielać świadczeń za pierwsze trzy dni w każdym przypadku utraty zarobku.

Część VII

ŚWIADCZENIA RODZINNE

Artykuł 39

Każdy Członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń rodzinnych, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 40

Przedmiot ochrony powinien obejmować odpowiedzialność za utrzymanie dzieci, zgodnie z ustalonymi zasadami.

Artykuł 41

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników; albo

b) ustalone grupy ludności zawodowo czynnej, stanowiące łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców; albo

c) wszystkich mieszkańców, których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają ustalonych granic; bądź

d) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób.

Artykuł 42

Świadczenia powinny obejmować:

a) wypłaty periodyczne udzielane każdej osobie objętej ochroną, która spełnia wymóg posiadania ustalonego stażu; albo

b) dostarczanie dzieciom lub dla dzieci, żywności, odzieży, mieszkania, odpoczynku wakacyjnego, pomocy domowej; albo

c) połączone świadczenia wymienione w literach a) i b).

Artykuł 43

Świadczenia wymienione w artykule 42 powinny być zapewnione przynajmniej osobie chronionej, która w ustalonym czasie spełnia wymóg posiadania stażu wynoszącego bądź 3 miesiące opłacania składek lub zatrudnienia bądź rok zamieszkania zgodnie z tym, jak to będzie ustalone.

Artykuł 44

Ogólna wartość świadczeń udzielanych osobom chronionym zgodnie z artykułem 42 powinna wynosić:

a) 3% płacy zwykłego dorosłego pracownika niekwalifikowanego płci męskiej, określonej zgodnie z zasadami ustalonymi w artykule 66, pomnożone przez ogólną liczbę dzieci wszystkich osób objętych ochroną; bądź

b) 1,5% wyżej wymienionej płacy, pomnożone przez ogólną liczbę dzieci wszystkich mieszkańców.

Artykuł 45

Jeżeli świadczenia są wypłacane periodycznie, powinny one być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną.

Część VIII

ŚWIADCZENIA MACIERZYŃSKIE

Artykuł 46

Każdy członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń w razie macierzyństwa, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 47

Przedmiot ochrony powinien obejmować ciążę, poród i ich skutki oraz będącą ich wynikiem utratę zarobku, tak jak to określa ustawodawstwo krajowe.

Artykuł 48

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) wszystkie kobiety należące do ustalonych grup pracowników, stanowiących łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, a jeżeli chodzi o udzielanie świadczeń leczniczych w razie macierzyństwa — również żony mężczyzn należących do tych samych grup; albo

b) wszystkie kobiety należące do ustalonych grup ludności zawodowo czynnej, stanowiących łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców, a jeżeli chodzi o udzielanie świadczeń leczniczych w razie macierzyństwa, również żony mężczyzn należących do tych grup; albo

c) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, wszystkie kobiety należące do ustalonych grup pracowników, stanowiących łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób, a jeżeli chodzi o udzielanie świadczeń leczniczych w razie macierzyństwa — również żony mężczyzn należących do tych grup.

Artykuł 49

1. W przypadku ciąży, porodu oraz ich skutków, świadczenia lecznicze powinny obejmować pomoc lekarską, wymienioną w punktach 2 i 3 niniejszego artykułu.

2. Pomoc lekarska powinna obejmować co najmniej:

a) opiekę przedporodową, pomoc w czasie porodu i pomoc po porodzie, udzielaną przez lekarza bądź przez dyplomowaną położną;

b) leczenie szpitalne, gdy jest ono potrzebne.

3. Pomoc lekarska, wymieniona w ustępie 2 niniejszego artykułu, powinna zmierzać do zachowania, przywrócenia lub poprawy stanu zdrowia kobiety objętej ochroną oraz jej zdolności do pracy, a także do zaspokojenia potrzeb osobistych.

4. Urzędy państwowe lub instytucje udzielające świadczeń lekarskich w razie macierzyństwa powinny zachęcać kobiety objęte ochroną, wszystkimi środkami, jakie można uznać za odpowiednie, do korzystania z powszechnej służby zdrowia, oddanej do ich dyspozycji przez władze publiczne lub inne instytucje uznane przez władze publiczne.

Artykuł 50

W razie utraty zarobku wskutek ciąży, porodu oraz ich skutków, świadczenia będą wypłacane periodycznie i obliczane zgodnie z postanowieniami artykułu 65 bądź artykułu 66. Wysokość tych wypłat może zmieniać się w czasie trwania przypadków objętych ochroną pod warunkiem, że przeciętna wysokość będzie zgodna z wyżej wymienionymi postanowieniami.

Artykuł 51

Świadczenia wymienione w artykułach 49 i 50 powinny być zapewnione w przypadkach objętych ochroną przynajmniej kobietom należącym do grup podlegających ochronie, które spełniły wymóg posiadania stażu, jaki może być uznany za konieczny dla uniknięcia nadużyć; świadczenia wymienione w artykule 49 powinny być również zapewnione żonom mężczyzn z grup podlegających ochronie, jeżeli spełnili oni wymóg posiadania przewidzianego stażu.

Artykuł 52

Świadczenia wymienione w artykułach 49 i 50 powinny być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną, jednakże wypłaty periodyczne mogą być ograniczone do 12 tygodni, chyba że dłuższa nieobecność w pracy jest nakazana lub dozwolona przez ustawodawstwo krajowe, w którym to przypadku świadczenia nie będą mogły być ograniczone do krótszego okresu.

Część IX

ŚWIADCZENIA W RAZIE INWALIDZTWA

Artykuł 53

Każdy członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń w razie inwalidztwa, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 54

Przedmiot ochrony powinien obejmować niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek działalności zawodowej w ustalonym stopniu, jeżeli można przypuszczać, że niezdolność ta będzie trwała lub jeżeli istnieje ona nadal po wykorzystaniu prawa do zasiłku chorobowego.

Artykuł 55

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) ustalone grupy pracowników stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników; albo

b) ustalone grupy ludności zawodowo czynnej stanowiące łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców; albo

c) wszystkich mieszkańców, których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają granic ustalonych, zgodnie z postanowieniami artykułu 67; albo

d) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, ustalone grupy pracowników, stanowiące łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób.

Artykuł 56

Świadczenia powinny być udzielane w formie wypłat periodycznych obliczonych:

a) zgodnie z postanowieniami artykułu 65 bądź artykułu 66, jeżeli ochroną objęci są pracownicy lub grupy pracowników lub grupy ludności zawodowo czynnej;

b) zgodnie z postanowieniami artykułu 67, jeżeli ochroną objęci są wszyscy mieszkańcy, których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają ustalonych granic.

Artykuł 57

1. Świadczenia wymienione w artykule 56 powinny być zapewnione w przypadkach objętych ochroną przynajmniej:

a) osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełniła, zgodnie z ustalonymi zasadami, wymóg posiadania stażu, który może wynosić 15 lat opłacania składek lub zatrudnienia bądź 10 lat zamieszkania;

b) jeżeli ochroną objęte są, w zasadzie, wszystkie osoby zawodowo czynne — osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełniła zgodnie z ustalonymi zasadami wymóg posiadania stażu trzech lat opłacania składek i na rzecz której w ciągu zawodowo czynnego okresu jej życia zostały opłacone składki, w której w ustalonej przeciętnej wysokości rocznie.

2. Jeżeli udzielanie świadczeń wymienionych w ustępie 1 jest uzależnione od minimalnego okresu opłacania składek lub zatrudnienia, zmniejszone świadczenia powinny być zapewnione przynajmniej:

a) osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełniła zgodnie z ustalonymi zasadami wymóg posiadania stażu 5 lat opłacania składek lub zatrudnienia;

b) jeżeli ochroną objęte są w zasadzie wszystkie osoby zawodowo czynne — osobie chronionej, która przed zaistnieniem przypadków objętych ochroną spełniła zgodnie z ustalonymi zasadami wymóg posiadania stażu trzech lat opłacania składek i na rzecz której w ciągu zawodowo czynnego okresu jej życia została opłacona połowa ustalonej przeciętnej wysokości składek rocznie, przewidzianej w literze b) ustęp 1 niniejszego artykułu.

3. Postanowienia określone w ustępie 1 niniejszego artykułu będą uważane za spełnione, jeżeli świadczenia obliczone zgodnie z postanowieniami Części XI, lecz według stopy procentowej niższej o 10 jednostek od wskazanego w tabeli załączonej do tej części dla typowego uprawnionego, są zapewnione przynajmniej każdej osobie chronionej, która zgodnie z ustalonymi zasadami spełniła staż 5 lat opłacania składek, zatrudnienia lub zamieszkania.

4. Proporcjonalne zmniejszenie stopy procentowej, wskazanej w tabeli załączonej do Części XI, może być dokonane jeżeli staż wymagany do przyznania świadczeń odpowiadających obniżonej stopie procentowej przekracza 5 lat opłacania składek lub zatrudnienia, lecz jest krótszy niż 15 lat opłacania składek lub zatrudnienia. Zmniejszone świadczenia wypłacane będą zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu.

Artykuł 58

Świadczenia wymienione w artykułach 56 i 57 powinny być udzielane przez cały czas trwania przypadków objętych ochroną lub do czasu ich zastąpienia przez świadczenia na starość.

Część X

ŚWIADCZENIA W RAZIE ŚMIERCI ŻYWICIELA RODZINY

Artykuł 59

Każdy członek związany niniejszą częścią Konwencji powinien zapewnić osobom chronionym udzielanie świadczeń w razie śmierci żywiciela rodziny, zgodnie z poniższymi artykułami tej części.

Artykuł 60

1. Przedmiot ochrony powinien obejmować utratę przez wdowę lub dzieci środków utrzymania z powodu śmierci żywiciela rodziny; prawo wdowy do świadczeń może być uzależnione od uznania zgodnie z ustawodawstwem krajowym, że jest ona niezdolna do utrzymywania się samodzielnie.

2. Ustawodawstwo krajowe może przewidywać, że osobie, która miała prawo do świadczeń, może zawiesić ich wypłatę, jeżeli osoba ta jest zatrudniona za ustalonym wynagrodzeniem lub może obniżyć jej świadczenia oparte na składkach, jeżeli zarobki osoby korzystającej ze świadczeń przekraczają ustaloną wysokość, świadczenia zaś nie oparte na składkach można obniżyć, gdy zarobki osoby korzystającej ze świadczeń lub inne jej dochody bądź też łącznie zarodki i inne dochody przekraczają ustaloną wysokość.

Artykuł 61

Zakres osób chronionych powinien obejmować:

a) żony i dzieci żywicieli rodziny należących do ustalonych grup pracowników, które stanowią łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników; albo

b) żony i dzieci żywicieli rodziny, należących do ustalonych grup ludności zawodowo czynnej, które stanowią łącznie co najmniej 20% ogółu mieszkańców; albo

c) gdy należą do mieszkańców — wszystkie wdowy i dzieci, które utraciły swego żywiciela rodziny i których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają granic ustalonych zgodnie z postanowieniami artykułu 67; albo

d) w razie złożenia deklaracji w myśl artykułu 3, żony i dzieci żywicieli rodziny należących do ustalonych grup pracowników, stanowiących łącznie co najmniej 50% ogółu pracowników, którzy pracują w zakładach przemysłowych zatrudniających 20 lub więcej osób.

Artykuł 62

Świadczenia powinny być udzielane w formie wypłat periodycznych obliczonych:

a) zgodnie z postanowieniami artykułu 65 bądź artykułu 66, jeżeli ochroną objęto grupy pracowników lub grupy ludności zawodowo czynnej;

b) zgodnie z postanowieniami artykułu 67, jeżeli ochroną objęci są wszyscy mieszkańcy, których środki w czasie trwania przypadków objętych ochroną nie przekraczają ustalonych granic.

Artykuł 63

1. Świadczenia wymienione w artykule 62 powinny być zapewnione w razie zaistnienia przypadków objętych ochroną przynajmniej:

a) osobie chronionej, której żywiciel rodziny spełnił, zgodnie z ustalonymi zasadami, wymóg posiadania stażu, który może wynosić 15 lat opłacania składek lub zatrudnienia, bądź 10 lat zamieszkania;

b) jeżeli ochroną objęte są, w zasadzie, żony i dzieci wszystkich osób zawodowo czynnych — osobie chronionej, której żywiciel rodziny spełnił wymóg posiadania stażu trzech lat opłacania składek pod warunkiem, że na rzecz żywiciela rodziny w ciągu zawodowo czynnego okresu jego życia zostały opłacone składki w ustalonej przeciętnej wysokości rocznie.

2. Jeżeli udzielanie świadczeń wymienionych w ustępie 1 jest uzależnione od minimalnego okresu opłacania składek lub zatrudnienia, zmniejszone świadczenia powinny być zapewnione przynajmniej:

a) osobie chronionej, której żywiciel rodziny, zgodnie z ustalonymi zasadami, spełnił wymóg posiadania stażu 5 lat opłacania składek lub zatrudniania;

b) jeżeli ochroną objęte są, w zasadzie, żony i dzieci wszystkich osób zawodowo czynnych — osobie chronionej, której żywiciel rodziny spełnił wymóg posiadania stażu trzech lat opłacania składek pod warunkiem, że na rzecz żywiciela rodziny w ciągu zawodowo czynnego okresu jego życia została opłacona połowa ustalonej przeciętnej wysokości składek rodzinie, przewidzianej w literze b) ustęp 1 niniejszego artykułu.

3. Postanowienia określone w ustępie 1 niniejszego artykułu będą uważane za spełnione, jeżeli świadczenia obliczone zgodnie z postanowieniami Części XI, lecz według stopy procentowej niższej o 10 jednostek od wskazanej w tabeli załączonej do tej części dla typowego uprawnionego, są zapewnione przynajmniej każdej osobie chronionej, której żywiciel rodziny spełnił zgodnie z ustalonymi zasadami, wymóg 5 lat opłacania składek, zatrudnienia lub zamieszkania.

4. Proporcjonalne zmniejszenie stopy procentowej, wskazanej w tabeli załączonej do Części XI, może być dokonane, jeżeli stan wymagany do przyznania świadczeń odpowiadających obniżonej stopie procentowej, przekracza 5 lat opłacania składek lub zatrudnienia, lecz jest krótszy niż 15 lat opłacania składek lub zatrudnienia. Zmniejszone świadczenia wypłacane będą zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu.

5. Prawo bezdzietnej wdowy, która została uznana za niezdolną do utrzymania się samodzielnie, do świadczeń w razie śmierci żywiciela, może być uzależnione od pewnego minimalnego czasu trwania małżeństwa.

Artykuł 64

Świadczenia wymienione w artykułach 62 i 63 powinny być udzielane przez cały okres trwania przypadków objętych ochroną.

Część XI

OBLICZANIE WYPŁAT PERIODYCZNYCH

Artykuł 65

1. Przy wypłatach periodycznych, do których stosują się postanowienia niniejszego artykułu, wysokość świadczenia zwiększonego o kwotę zasiłków rodzinnych, wypłacanych w czasie trwania przypadków objętych ochroną, powinna być taka, aby dla typowego uprawnionego, wymienionego w tabeli załączonej do niniejszej części odpowiadała, w danych przypadkach objętych ochroną, stopie procentowej wskazanej w tej tabeli, w stosunku do całości poprzednich zarobków uprawnionego lub jego żywiciela rodziny i wysokości zasiłków rodzinnych przysługujących osobie chronionej, mającej takie same obowiązki rodzinne jak typowy uprawniony.

2. Poprzednie zarobki uprawnionego lub jego żywiciela rodziny będą obliczane zgodnie z ustalonymi zasadami, a jeżeli osoby chronione lub ich żywiciele rodziny są podzieleni na klasy według ich zarobków, poprzednie zarobki mogą być obliczone według podstawowych zarobków tych klas, do których należeli.

3. Może być ustalona maksymalna wysokość świadczenia lub zarobków stanowiących podstawę do obliczania świadczenia, z zastrzeżeniem, że wysokość ta ustalona zostanie w taki sposób, aby postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu były spełnione, jeżeli poprzednie zarobki uprawnionego lub jego żywiciela rodziny są niższe lub równe płacy wykwalifikowanego pracownika płci męskiej.

4. Poprzednie zarobki uprawnionego lub jego żywiciela rodziny, płaca wykwalifikowanego pracownika płci męskiej, świadczenia oraz zasiłki rodzinne będą obliczane według tych samych jednostek czasowych.

5. Dla innych uprawnionych świadczenie będzie ustalane w taki sposób, aby pozostawało w odpowiednim stosunku do świadczenia dla typowego uprawnionego.

6. W celu stosowania niniejszego artykułu, za wykwalifikowanego pracownika płci męskiej uważa się:

a) montera lub tokarza zatrudnionego w przemyśle maszynowym, innym niż przemysł maszyn elektrycznych; albo

b) typowego pracownika wykwalifikowanego, określonego zgodnie z postanowieniami następnego ustępu; albo

c) osobę, której zarobek jest równy lub wyższy od zarobków 75% wszystkich osób chronionych, przy czym zarobek ten ustalony jest na podstawie rocznego lub krótszego okresu czasu, zgodnie z ustalonymi zasadami; albo

d) osobę, której zarobek wynosi 125% przeciętnego zarobku wszystkich osób chronionych.

7. W celu stosowania litery b) poprzedniego ustępu, za typowego pracownika wykwalifikowanego uważany będzie pracownik tej klasy, w której zatrudnionych jest najwięcej osób chronionych płci męskiej dla danych przypadków objętych ochroną lub żywicieli rodzin osób chronionych, w gałęzi przemysłu, w której zatrudniona jest największa liczba osób chronionych lub tych żywicieli rodzin; w tym celu należy korzystać z typowej klasyfikacji międzynarodowej dla przemysłów wszystkich gałęzi działalności gospodarczej, przyjętej przez Radę Gospodarczo-Społeczną Organizacji Narodów Zjednoczonych na siódmej sesji dnia 27 sierpnia 1948 roku i przedstawionej w Załączniku do niniejszej Konwencji, z uwzględnieniem wszelkich zmian, jakie mogą być do niej wprowadzone.

8. Jeżeli wysokość świadczenia różni się w poszczególnych regionach, wykwalifikowany pracownik płci męskiej może być określony dla każdego rejonu zgodnie z postanowieniami ustępów 6 i 7 niniejszego artykułu.

9. Płaca wykwalifikowanego pracownika płci męskiej będzie określona na podstawie płacy za normalną liczbę godzin pracy, ustaloną przez układy zbiorowe pracy albo, w danym przypadku, przez ustawodawstwo krajowe lub na jego podstawie, bądź też przez zwyczaj, z uwzględnieniem dodatków drożyźnianych, jeśli są one stosowane; jeżeli tak ustalone płace różnią się w poszczególnych regionach, a postanowienia ustępu 8 niniejszego artykułu nie są stosowane, przyjmuje się płacę średnią.

10. Wysokość bieżących wypłat periodycznych, udzielanych na starość, w razie wypadku przy pracy i choroby zawodowej (z wyjątkiem przypadku niezdolności do pracy), w razie inwalidztwa i śmierci żywiciela rodziny, będzie rewidowana w następstwie znacznych zmian ogólnego poziomu zarobków, wynikających ze znacznych zmian kosztów utrzymania.

Artykuł 66

1. Przy wypłatach periodycznych, do których stosują się postanowienia niniejszego artykułu, wysokość świadczenia, zwiększonego o kwotę zasiłków rodzinnych wypłacanych w czasie trwania przypadków objętych ochroną, powinna być taka, aby dla typowego uprawnionego, wymienionego w tabeli załączonej do niniejszej części, odpowiadała w danym przypadku objętych ochroną stopie procentowej wskazanej w tej tabeli w stosunku do całości płacy typowego niewykwalifikowanego pracownika płci męskiej i wysokości zasiłków rodzinnych przysługujących osobie chronionej, mającej takie same obowiązki rodzinne jak typowy uprawniony.

2. Płaca typowego pracownika niewykwalifikowanego płci męskiej, świadczenia i zasiłki rodzinne będą obliczane według tych samych jednostek czasowych.

3. Dla innych uprawnionych świadczenie będzie ustalane w takie sposób, aby pozostawało w odpowiednim stosunku do świadczeń dla typowego uprawnionego.

4. W celu stosowania niniejszego artykułu, za typowego pracownika niewykwalifikowanego płaci męskiej uważa się:

a) typowego pracownika niewykwalifikowanego zatrudnionego w przemyśle maszynowym, innym niż przemysł maszyn elektrycznych; albo

b) typowego pracownika niewykwalifikowanego, określonego zgodnie z postanowieniami następnego ustępu.

5. W celu stosowania litery b) poprzedniego ustępu, za typowego pracownika niewykwalifikowanego uważany będzie pracownik tej klasy, w której zatrudnionych jest najwięcej osób chronionych płci męskiej dla danych przypadków objętych ochroną lub żywicieli rodzin osób chronionych, w gałęzi przemysłu, w której zatrudniona jest największa liczba tych osób chronionych lub tych żywicieli rodzin; w tym celu należy korzystać z typowej klasyfikacji międzynarodowej dla przemysłów wszystkich gałęzi działalności gospodarczej, przyjętej przez Radę Gospodarczo-Społeczną Organizacji Narodów Zjednoczonych na siódmej sesji dnia 27 sierpnia 1948 roku i przedstawionej w Załączniku do niniejszej Konwencji, z uwzględnieniem wszelkich zmian, jakie mogą być do niej wprowadzone.

6. Jeżeli wysokość świadczenia różni się w poszczególnych regionach typowy pracownik niewykwalifikowany płci męskiej może być określony dla każdego rejonu, zgodnie z postanowieniami ustępów 4 i 5 niniejszego artykułu.

7. Płaca typowego pracownika niewykwalifikowanego płci męskiej będzie określona na podstawie płacy za normalną liczbę godzin pracy, ustaloną przez układy zbiorowe pracy albo, w danym przypadku, przez ustawodawstwo krajowe lub na jego podstawie, bądź też przez zwyczaj, z uwzględnieniem dodatków drożyźnianych, jeśli są one stosowane; jeżeli tak ustalone płace różnią się w poszczególnych regionach, a postanowienia ustępu 6 niniejszego artykułu nie są stosowane, przyjmuje się płacę średnią.

8. Wysokość bieżących wypłat periodycznych, udzielanych na starość, w razie wypadku przy pracy i choroby zawodowej (z wyjątkiem przypadku niezdolności do pracy), w razie inwalidztwa i śmierci żywiciela rodziny, będzie rewidowana w następstwie znacznych zmian ogólnego poziomu zarobków, wynikających ze znacznych zmian kosztów utrzymania.

Artykuł 67

Przy wypłacie periodycznej, do której stosuje się niniejszy artykuł:

a) wysokość świadczenia powinna być określona zgodnie z ustalonymi stawkami lub zgodnie ze stawkami określonymi przez właściwe władze publiczne, w myśl ustalonych zasad;

b) wysokość świadczenia może być zmniejszona tylko wtedy, gdy inne środki utrzymania rodziny osoby uprawnionej przekraczają ustaloną podstawową kwotę lub podstawową kwotę określoną przez władze publiczne, zgodnie z ustalonymi zasadami;

c) ogólna wysokość świadczenia oraz inne środki utrzymania po odjęciu kwoty podstawowej wymienionej w literze b), powinna być wystarczająca dla zapewnienia rodzinie uprawnionego zdrowych i należytych warunków utrzymania i nie powinna być niższa od wysokości świadczeń obliczonych zgodnie z postanowieniami artykułu 66.

d) postanowienia litery c) będą uznane za spełnione, jeżeli ogólna wysokość świadczeń wypłacanych zgodnie z niniejszą częścią, przewyższa co najmniej o 30% ogólną kwotę świadczeń, jaką wypłacono by stosownie do postanowień artykułu 66 oraz postanowień:

i/ litera b) artykuł 15 dla Części III,

ii/ litera b) artykuł 27 dla Części V,

iii/ litera b) artykuł 55 dla Części IX,

iv/ litera b) artykuł 61 dla Części X.

TABLICA (załącznik do części XI)

WYPŁATY PERIODYCZNE DLA TYPOWYCH UPRAWNIONYCH

 

Część	Przypadki chronione	Typowy uprawniony	Stopa procentowa
III	Choroba	Mężczyzna mający żonę i dwoje dzieci	45
IV	Bezrobocie	Mężczyzna mający żonę i dwoje dzieci	45
V	Starość	Mężczyzna mający żonę w wieku uprawniającym do renty	40
VI	Wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Niezdolność do pracy	Mężczyzna mający żonę i dwoje dzieci	50
	Inwalidztwo	Mężczyzna mający żonę i dwoje dzieci	50
	Śmierć żywiciela rodziny	Wdowa mająca dwoje dzieci	40
VIII	Macierzyństwo	Kobieta	45
IX	Inwalidztwo	Mężczyzna mający żonę i dwoje dzieci	40
X	Śmierć żywiciela rodziny	Wdowa mająca dwoje dzieci	40

 

Część XII

RÓWNOŚĆ TRAKTOWANIA OBYWATELI OBCYCH

Artykuł 68

1. Mieszkańcy danego kraju, nie będący jego obywatelami, powinni mieć takie same prawa, jak mieszkańcy będący obywatelami tego kraju. Jednakże, jeżeli chodzi o świadczenia lub części świadczeń finansowane wyłącznie lub w przeważającej mierze z funduszów publicznych oraz o systemy przejściowe, mogą być ustalone specjalne przepisy odnośnie do obcych obywateli własnych urodzonych poza terytorium Członka.

2. W systemach zabezpieczenia społecznego opartych na składkach chroniących pracowników najemnych, osoby chronione będące obywatelami innego Członka, który przyjął zobowiązanie wynikające z odpowiedniej części Konwencji, powinny mieć w myśl postanowień tej części takie same prawa, jak obywatele danego Członka. Jednakże zastosowanie postanowień niniejszego ustępu może być uzależnione od istnienia umowy dwustronnej lub wielostronnej przewidującej wzajemności.

Część XIII

POSTANOWIENIA WSPÓLNE

Artykuł 69

Świadczenie, do którego osoba chroniona miałaby prawo zgodnie z postanowieniami którejkolwiek z części od II do X niniejszej Konwencji, może być zawieszone w takim zakresie, jak może być ustalone:

a) na tak długo, jak długo zainteresowany przebywa poza terytorium Członka;

b) na tak długo, jak długo zainteresowany pozostaje na utrzymaniu z funduszów publicznych lub na koszt instytucji lub zakładu zabezpieczenia społecznego, jeżeli jednak wysokość świadczenia przekracza koszty tego utrzymania, różnica powinna przypadać osobom, które są na utrzymaniu uprawnionego;

c) na tak długo, jak długo zainteresowany otrzymuje w gotówce inne świadczenia z tytułu zabezpieczenia społecznego, z wyjątkiem świadczeń rodzinnych i to przez cały okres, podczas którego uprawniony otrzymuje z tytułu tego samego przypadku objętego ochroną odszkodowania od kogoś innego, z zastrzeżeniem, że część świadczenia, które uległo zawieszeniu, nie przewyższa świadczenia lub odszkodowania otrzymywanego od kogoś innego;

d) jeżeli zainteresowany usiłował uzyskać świadczenie w drodze oszustwa;

e) jeżeli przypadek objęty ochroną został spowodowany wskutek zbrodni lub występku, popełnionych przez zainteresowanego;

f) jeżeli przypadek objęty ochroną został spowodowany wskutek rozmyślnej winy zainteresowanego;

g) jeżeli w odpowiednich przypadkach zainteresowany zaniedbuje korzystania z pomocy lekarskiej lub pomocy rehabilitacyjnej, które są oddane do jego dyspozycji, lub nie przestrzega zasad ustalonych dla zabezpieczenia się przed przypadkami objętymi ochroną lub zachowania się osób korzystających ze świadczeń;

h) w odniesieniu do świadczenia na wypadek bezrobocia, jeżeli zainteresowany zaniedbuje korzystania z pomocy urzędów zatrudnienia oddanych do jego dyspozycji;

i) w odniesieniu do świadczenia na wypadek bezrobocia, jeżeli zainteresowany utracił zajęcie jako bezpośredni skutek zaprzestania pracy z powodu zatargu zawodowego lub gdy samowolnie opuścił swe zajęcie bez poważnych powodów;

j) jeżeli chodzi o świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny udzielane wdowie — na tak długo, jak długo żyje ona z mężczyzną jako żona.

Artykuł 70

1. Każdy ubiegający się o przyznanie świadczenia powinien mieć prawo do odwołania się w razie odmowy przyznania świadczenia lub w razie sporu co do rodzaju i wysokości świadczenia.

2. Jeżeli przy stosowaniu niniejszej Konwencji zarządzanie pomocą lekarską powierzone jest organowi rządowemu odpowiedzialnemu przed parlamentem, prawo do odwołania przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu może być zastąpione przez prawo do zbadania przez właściwą władzę każdego zażalenia w sprawie odmowy pomocy leczniczej lub charakteru otrzymanej pomocy.

3. Jeżeli roszczenia rozpatrywane są przez sądy ustanowione specjalnie dla załatwiania spraw związanych z zabezpieczeniem społecznym, w którym to sądach reprezentowane są osoby chronione, prawo do odwołania się nie będzie przewidziane.

Artykuł 71

1. Koszty świadczeń udzielanych w zastosowaniu postanowień niniejszej Konwencji oraz związane z tym koszty administracyjne powinny być pokrywane zbiorowo w drodze składek lub podatków, lub łącznie, w taki sposób, aby osoby o niewielkich środkach materialnych nie ponosiły zbyt wielkiego ciężaru oraz uwzględniając sytuację Członka i położenie poszczególnych grup osób chronionych.

2. Ogólna suma składek ubezpieczeniowych, obciążających chronionych pracowników, nie powinna przekraczać 50% całkowitej sumy środków przeznaczonych na ochronę pracowników, ich żon i dzieci. Dla ustalenia, czy ten warunek jest spełniony, wszystkie świadczenia udzielane przez Członka w zastosowaniu postanowień Konwencji będą mogły być brane pod uwagę łącznie, z wyjątkiem świadczeń rodzinnych i świadczeń w razie wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, jeżeli te ostatnie świadczenia udzielane są przez inny oddział.

3. Członek powinien ponosić ogólną odpowiedzialność za należyte udzielanie świadczeń przyznawanych w zastosowaniu postanowień niniejszej Konwencji oraz zastosować wszelkie potrzebne środki dla osiągnięcia tego celu; Członek powinien w razie potrzeby upewnić się, że potrzebne badania i obliczenia ubezpieczeniowe dotyczące równowagi finansowej są przeprowadzane periodycznie, a w każdym razie przed wszelką zmianą świadczeń, wysokości składek ubezpieczeniowych oraz podatków, przeznaczonych na pokrycie odnośnych przypadków objętych ochroną.

Artykuł 72

1. Jeżeli administracja nie została powierzona instytucji nadzorowanej przez władze publiczne lub organowi rządowemu odpowiedzialnemu przed parlamentem, przedstawiciele osób chronionych powinni brać udział w zarządzaniu lub być do niego włączani z głosem doradczym na ustalonych warunkach; ustawodawstwo krajowe może również przewidzieć udział przedstawicieli pracodawców i władz publicznych.

2. Członek powinien ponosić ogólną odpowiedzialność za dobry zarząd instytucji i organizacji, które współdziałają w stosowaniu postanowień niniejszej Konwencji.

Część XIV

POSTANOWIENIA RÓŻNE

Artykuł 73

Niniejsza Konwencja nie będzie stosowana:

a) do przypadków objętych ochroną, które powstały przed wejściem w życie danej części Konwencji w stosunku do zainteresowanego Członka;

b) do świadczeń udzielanych za przypadki objęte ochroną, które powstały po wejściu w życie danej części Konwencji w stosunku do zainteresowanego Członka, w takim stopniu w jakim prawa do tych świadczeń powstały w okresie poprzedzającym wymienioną datę wejścia w życie.

Artykuł 74

Niniejsza Konwencja nie może być uważana za wprowadzającą rewizję jakiejkolwiek z istniejących konwencji.

Artykuł 75

Jeżeli jakakolwiek konwencja dotycząca jednego lub kilku zagadnień uregulowanych w niniejszej konwencji, która może być w przyszłości przyjęta przez Konferencję tak postanowi, te postanowienia niniejszej Konwencji, które będą wymieniona w nowej konwencji, przestaną obowiązywać każdego Członka, który ratyfikował tę nową konwencję, od daty, w której konwencja ta wejdzie w życie dla danego Członka.

Artykuł 76

1. Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą Konwencję, zobowiązuje się do przedstawiania w rocznym sprawozdaniu o stosowaniu Konwencji, które zobowiązany jest przedkładać zgodnie z artykułem 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy:

a) wyczerpujących informacji o ustawodawstwie wydanym w celu wykonania postanowień Konwencji;

b) dowodów, że uczynił zadość wymogom statystycznym, przy czym dowody te, jeżeli chodzi o sposób ich przedstawienia, powinny w jak najszerszym zakresie uwzględniać zalecenia Rady Administracyjnej Międzynarodowego Biura Pracy dla wprowadzenia większego ujednolicenia w tym względzie, sformułowanym:

i) w artykułach 9a), b), c) lub d); 15a), b) lub d); 21a) lub c); 27a), b) lub d); 33 a) lub b); 41 a), b) lub d); 48a), b) lub c); 55a), b) lub d); 61a), b) lub d) co do liczby osób chronionych,

ii) w artykułach 44, 65, 66 lub 67 co do wysokości świadczeń,

iii) w literze a) ustęp 2 artykułu 18 co do okresu udzielania zasiłków chorobowych,

iv) w ustępie 2 artykułu 24 co do okresu udzielania świadczeń w razie bezrobocia,

v) w ustępie 2 artykułu 71 co do części środków, które pochodzą ze składek ubezpieczeniowych chronionych pracowników.

2. Każdy Członek, który ratyfikuje niniejszą Konwencję, będzie przesyłać Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy w odpowiednich odstępach czasu, określonych przez Radę Administracyjną, sprawozdania o stanie swego ustawodawstwa i praktyki zawiązanych ze stosowaniem postanowień każdej z części od II do X niniejszej Konwencji, które nie były jeszcze wskazane w ratyfikacji danego Członka lub w późniejszej notyfikacji, dokonanej na podstawie artykułu 4.

Artykuł 77

1. Niniejszej Konwencji nie stosuje się do marynarzy oraz marynarzy-rybaków postanowienia dotyczące ochrony marynarzy-rybaków zostały przyjęte przez Międzynarodową Konferencję Pracy w Konwencji dotyczącej zabezpieczenia społecznego marynarzy i Konwencji dotyczącej rent dla marynarzy z 1946 roku.

2. Każdy Członek może wyłączyć marynarzy i rybaków z liczby pracowników albo ludności zawodowo czynnej bądź spośród mieszkańców branych pod uwagę dla obliczenia procentu pracowników lub mieszkańców, chronionych w myśl jakiejkolwiek z części od II do X, które zostały ratyfikowane przez Członka.

Część XV

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 78

Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy zostanie poinformowany o formalnych ratyfikacjach niniejszej Konwencji w celu ich zarejestrowania.

Artykuł 79

1. Niniejsza Konwencja będzie obowiązywała tylko tych Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, których ratyfikacje zostaną zarejestrowane przez Dyrektora Generalnego.

2. Wejdzie ona w życie po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania przez Dyrektora Generalnego ratyfikacji zgłoszonej przez dwóch Członków.

3. Następnie Konwencja wejdzie w życie w stosunku do każdego Członka po upływie dwunastu miesięcy od daty zarejestrowania jego ratyfikacji.

Artykuł 80

1. Deklaracja przekazana Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy zgodnie z ustępem 2 artykułu 35 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy określi:

a) terytoria, na których zainteresowany Członek zobowiązuje się stosować postanowienia niniejszej Konwencji lub którejkolwiek z jej części bez zmian;

b) terytoria, na których zobowiązuje się on stosować postanowienia niniejszej Konwencji lub którejkolwiek z jej części ze zmianami, z jednoczesnym wskazaniem, czego zmiany te dotyczą;

c) terytoria, na których postanowienia niniejszej Konwencji nie mogą być stosowane, z jednoczesnym podaniem przyczyn;

d) terytoria, co do których zastrzega sobie prawo decyzji.

2. Zobowiązania wymienione w literach a) i b) ustęp 1 niniejszego artykułu będą traktowane jako integralna część dokumentu ratyfikacyjnego i będą wywierały identyczne skutki.

3. Każdy Członek będzie mógł, w każdym czasie, zrzec się w drodze nowej deklaracji, wszystkich lub części zastrzeżeń zawartych w jego poprzedniej deklaracji, zgodnie z literami b), c) lub d) ustęp 1 niniejszego artykułu.

4. Każdy Członek będzie mógł, w każdym czasie, kiedy zgodnie z postanowieniami artykułu 82, niniejsza Konwencja może być wypowiedziana, przekazać Dyrektorowi Generalnemu deklarację zmieniającą, pod każdym innym względem, brzmienie którejkolwiek z poprzednich deklaracji i przedstawiającą obecną sytuację na określonych obszarach.

Artykuł 81

1. Deklaracje przekazane Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy zgodnie z ustępem 4 lub 5 artykułu 35 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy winny wskazywać, czy postanowienia niniejszej Konwencji będą miały zastosowanie na danym terytorium ze zmianami, czy bez, jeżeli deklaracja stwierdza, że postanowienia niniejszej Konwencji będą miały zastosowanie z zastrzeżeniem zmian, powinna wskazywać szczegóły tych zmian.

2. Członek, Członkowie albo zainteresowana władza międzynarodowa będą mogli w każdym czasie, zrzec się, w drodze późniejszej deklaracji, całkowicie lub częściowo prawa do powoływania się na zmianę wskazaną w jakiejś poprzedniej deklaracji.

3. Członek, Członkowie lub zainteresowana władza międzynarodowa, będą mogli w każdym czasie, kiedy zgodnie z postanowieniami artykułu 82 Konwencja może być wypowiedziana, przekazać Generalnemu deklarację zmieniającą pod każdym względem brzmienie którejkolwiek z poprzednich deklaracji i przedstawić obecną sytuację w zakresie stosowania Konwencji.

Artykuł 82

1. Każdy Członek, który ratyfikował Konwencję, może ją wypowiedzieć, lub jedną z jej części od II do X, lub kilka z nich, po upływie dziesięciu lat od daty początkowego wejścia jej w życie, aktem przekazanym Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy i przez niego zarejestrowanym. Wypowiedzenie to nabiera mocy dopiero po upływie roku od daty jego zarejestrowania.

2. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, a który w ciągu jednego roku po upływie dziesięcioletniego okresu wymienionego w poprzednim ustępie, nie skorzysta z prawa do wypowiedzenia przewidzianego w niniejszym artykule, będzie związany Konwencją na nowy okres dziesięciu lat i następnie będzie mógł ją wypowiedzieć lub jedną z jej części od II do X, lub kilka z nich, po upływie każdego okresu dziesięcioletniego, z zachowaniem warunków przewidzianych w niniejszym artykule.

Artykuł 83

1. Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy poinformuje wszystkich Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy o zarejestrowaniu każdej ratyfikacji, deklaracji i każdego aktu wypowiedzenia, o którym został poinformowany przez Członków Organizacji.

2. Informując Członków Organizacji o zarejestrowaniu drugiej zgłoszonej mu ratyfikacji Dyrektor Generalny zwróci uwagę Członków Organizacji na datę wejścia w życie niniejszej Konwencji.

Artykuł 84

Dyrektor Generalny Międzynarodowego Biura Pracy udzieli Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, w celu zarejestrowania, zgodnie z artykułem 102 Karty narodów Zjednoczonych, wyczerpujących informacji o wszystkich ratyfikacjach, deklaracjach i aktach wypowiedzenia, które zarejestrował zgodnie z postanowieniami poprzednich artykułów.

Artykuł 85

Rada Administracyjna Międzynarodowego Biura Pracy w każdym przypadku, gdy uzna to za niezbędne, przedstawi Konferencji Ogólnej sprawozdanie ze stosowania niniejszej Konwencji i rozpatrzy, czy należy wpisać w porządek dzienny Konferencji sprawę całkowitej lub częściowej rewizji tej Konwencji.

Artykuł 86

1. W razie przyjęcia przez Konferencję nowej Konwencji, wprowadzającej całkowitą lub częściową rewizję niniejszej Konwencji, i jeżeli nowa konwencja nie stanowi inaczej:

a) ratyfikacja przez Członka nowej konwencji wprowadzającej rewizję spowoduje z mocy samego prawa, bez względu na postanowienia artykułu 82, natychmiastowe wypowiedzenie niniejszej Konwencji, z zastrzeżeniem, że nowa konwencja wprowadzająca rewizję wejdzie w życie;

b) począwszy od daty wejścia w życie nowej konwencji wprowadzającej rewizję, niniejsza Konwencja przestanie być otwarta do ratyfikacji przez Członków.

2. Niniejsza Konwencja pozostanie w każdym razie w mocy w obecnej formie i treści dla tych Członków, którzy ją ratyfikowali, a nie ratyfikowali konwencji wprowadzającej rewizję.

Artykuł 87

Teksty angielski i francuski niniejszej Konwencji są jednakowo autentyczne.