Dz.U. 2008.222.1448

Konwencja MOP Nr 181

dotycząca prywatnych biur pośrednictwa pracy

przyjęta w Genewie dnia 19 czerwca 1997 r.

Konwencja (181) MOP została ratyfikowana przez Polskę dnia 1 sierpnia 2008 r. (Dz.U. Nr 222, poz. 1449) i weszła w życie w stosunku do RP dnia 15 września 2009 r. – przyp. redakcji.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 3 czerwca 1997 r. na osiemdziesiątej piątej sesji,

odnotowując postanowienia Konwencji Nr 96 dotyczącej płatnych biur pośrednictwa pracy (zrewidowanej), z 1949 r.,

mając świadomość znaczenia elastyczności w funkcjonowaniu rynków pracy,

przypominając, że Międzynarodowa Konferencja Pracy na 81. Sesji w 1994 roku, przyjęła stanowisko, iż MOP powinna przystąpić do zrewidowania Konwencji Nr 96 dotyczącej płatnych biur pośrednictwa pracy (zrewidowanej), z 1949 r.,

zważywszy, że środowisko, w którym działają prywatne biura pośrednictwa pracy różni się znacznie w porównaniu z warunkami panującymi w momencie, gdy wspomniana Konwencja została przyjęta,

uznając rolę, jaką prywatne biura pośrednictwa pracy mogą odegrać na dobrze działającym rynku pracy,

przypominając potrzebę ochrony pracowników przed nadużyciami,

uznając potrzebę zagwarantowania prawa do wolności związkowej i promowania rokowań zbiorowych oraz dialogu społecznego jako niezbędnych składników dobrze działającego systemu stosunków zawodowych,

odnotowując postanowienia Konwencji Nr 88 dotyczącej organizacji służb zatrudnienia, z 1948 r.,

przypominając postanowienia Konwencji Nr 29 dotyczącej pracy przymusowej lub obowiązkowej, z 1930 r., Konwencji Nr 87 dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych, z 1948 r., Konwencji Nr 98 dotyczącej zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych, z 1949 r., Konwencji Nr 111 dotyczącej dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, z 1958 r., Konwencji Nr 122 dotyczącej polityki zatrudnienia, z 1964 r., Konwencji Nr 138 dotyczącej najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia, z 1973 r., Konwencji Nr 166 dotyczącej popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem, z 1988 r., oraz postanowienia odnoszące się do rekrutacji i pośrednictwa pracy Konwencji Nr 97 dotyczącej pracowników migrujących (zrewidowanej), z 1949 r. i Konwencji Nr 143 dotyczącej pracowników migrujących (postanowienia uzupełniające), z 1975 r.,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące rewizji Konwencji Nr 96 dotyczącej płatnych biur pośrednictwa pracy (zrewidowanej) z 1949 r., która to sprawa stanowi czwarty punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dziewiętnastego czerwca tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego siódmego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca prywatnych biur pośrednictwa pracy, z 1997 r.

Artykuł 1

1. Dla celów niniejszej Konwencji określenie „prywatne biuro pośrednictwa pracy” oznacza osobę fizyczną lub prawną, niezależną od władz publicznych, która zapewnia jedną lub kilka z następujących usług rynku pracy:

a) usługi dobierania ofert i wniosków o pracę bez stawania się przez prywatne biuro pośrednictwa pracy stroną stosunków pracy, które mogą z tego wynikać;

b) usługi polegające na zatrudnianiu pracowników w celu udostępniania ich stronie trzeciej, która może być osobą fizyczną lub prawną (określaną dalej jako „przedsiębiorstwo użytkujące”), która wyznacza ich zadania i kontroluje wykonanie tych zadań;

c) inne usługi odnoszące się do poszukiwania pracy, określone przez właściwą władzę po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, takie jak dostarczanie informacji, które nie stanowią specyficznych ofert i wniosków o pracę.

2. Dla celów niniejszej Konwencji, określenie „pracownicy” obejmuje osoby poszukujące pracy.

3. Dla celów niniejszej Konwencji, określenie „przetwarzanie danych osobowych pracowników” oznacza zbieranie, przechowywanie, łączenie, ogłaszanie lub każde inne korzystanie z informacji odnoszącej się do określonego lub możliwego do określenia pracownika.

Artykuł 2

1. Niniejsza Konwencja ma zastosowanie do wszystkich prywatnych biur pośrednictwa pracy.

2. Niniejsza Konwencja ma zastosowanie do wszystkich kategorii pracowników i wszystkich gałęzi działalności gospodarczej. Nie stosuje się ona do rekrutacji i pośrednictwa pracy marynarzy.

3. Jednym z celów niniejszej Konwencji jest zezwolenie na działanie prywatnych biur pośrednictwa pracy jak również ochrona pracowników korzystających z ich usług w zakresie jej postanowień.

4. Po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników Członek może:

a) zakazać prywatnym biurom pośrednictwa pracy, w określonych warunkach, zajmowania się pewnymi kategoriami pracowników lub gałęziami działalności gospodarczej w odniesieniu do jednej lub kilku usług wymienionych w Artykule 1, ustęp 1;

b) wyłączyć, w określonych warunkach, pracowników pewnych gałęzi działalności gospodarczej lub ich części, z zakresu stosowania Konwencji lub pewnych jej postanowień, pod warunkiem, że odpowiednia ochrona zainteresowanym pracownikom jest zapewniona w inny sposób.

5. Członek, który ratyfikuje niniejszą Konwencję, określi w swoich pierwszych sprawozdaniach składanych zgodnie z artykułem 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy każdy zakaz lub wyłączenie, z których korzysta zgodnie z ustępem 4 powyżej i poda jego uzasadnienie.

Artykuł 3

1. Status prawny prywatnych biur pośrednictwa pracy będzie określony zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową oraz po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników.

2. Członek określi warunki rządzące działaniem prywatnych biur pośrednictwa pracy w zgodzie z systemem licencji lub certyfikatów, wyjąwszy te, gdzie uregulowane lub określone jest to przez właściwe ustawodawstwo lub praktykę krajową.

Artykuł 4

Działania będą podjęte dla zapewnienia, aby pracownicy rekrutowani przez prywatne biura pośrednictwa pracy świadczące usługi wymienione w Artykule 1 nie byli pozbawieni prawa wolności zrzeszania się oraz prawa do rokowań zbiorowych.

Artykuł 5

1. Aby promować równość szans i traktowania w dostępie do zatrudnienia i do poszczególnych zawodów, Członek zapewni, że prywatne biura pośrednictwa pracy będą traktować pracowników bez dyskryminacji ze względu na rasę, kolor, płeć, religię, poglądy polityczne, narodowość, pochodzenie społeczne lub każdą inną formę dyskryminacji objętą przez prawo krajowe i praktykę, takie jak wiek lub niepełnosprawność.

2. Ustęp 1 niniejszego Artykułu nie będzie mieć zastosowania gdyby miało to uniemożliwić prywatnym biurom pośrednictwa pracy świadczenie specjalnych usług lub celowych programów przeznaczonych do wspierania pracowników o najmniejszych szansach w poszukiwaniu pracy.

Artykuł 6

Przetwarzanie danych osobowych pracowników przez prywatne biura pośrednictwa pracy będzie:

a) dokonywane w taki sposób, który chroni te dane i zapewnia poszanowanie prywatności pracowników zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową;

b) ograniczone do spraw dotyczących kwalifikacji i doświadczenia zawodowego zainteresowanych pracowników oraz każdej innej bezpośrednio związanej z tym informacji.

Artykuł 7

1. Prywatne biura pośrednictwa pracy nie będą pobierały bezpośrednio lub pośrednio, w całości lub częściowo, żadnych opłat lub kosztów od pracowników.

2. W interesie zainteresowanych pracowników i po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, właściwa władza może zezwolić na dokonanie wyjątków od postanowień ustępu 1 powyżej, w odniesieniu do pewnych kategorii pracowników jak również określonych rodzajów usług świadczonych przez prywatne biura pośrednictwa pracy.

3. Członek, który zezwolił na dokonanie wyjątków zgodnie z ustępem 2 powyżej, przekaże, w swoich sprawozdaniach zgodnie z artykułem 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, informację o takich wyjątkach wraz z ich uzasadnieniem.

Artykuł 8

1. Członek, po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, przyjmie wszelkie niezbędne i właściwe środki, zarówno w ramach swojej jurysdykcji jak i, gdzie to właściwe, we współpracy z innymi Członkami, w celu zapewnienia właściwej ochrony i zapobiegania nadużyciom w odniesieniu do pracowników migrujących rekrutowanych lub udostępnianych na jego terytorium przez prywatne biura pośrednictwa pracy. Obejmą one ustawy i rozporządzenia, które przewidują kary, w tym zakaz świadczenia usług przez te prywatne biura pośrednictwa pracy, które dopuszczają się oszukańczych praktyk lub nadużyć.

2. W przypadkach, gdy pracownicy w jednym kraju są rekrutowani do pracy w innym, zainteresowani Członkowie, rozważą w celu zapobiegania nadużyciom i oszukańczym praktykom w rekrutowaniu, pośrednictwie i zatrudnieniu, zawarcie umów dwustronnych.

Artykuł 9

Członek podejmie działania w celu zapewnienia, że prywatne biura pośrednictwa pracy nie będą korzystać lub oferować dzieci do pracy.

Artykuł 10

Właściwa władza zapewni, że istnieje odpowiedni mechanizm i procedury, obejmujące, jeśli to właściwe, najbardziej reprezentatywne organizacje pracodawców i pracowników, dla rozpatrywania skarg, zarzucanych nadużyć i oszukańczych praktyk dotyczących działalności prywatnych biur pośrednictwa pracy.

Artykuł 11

Członek zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, podejmie niezbędne środki w celu zapewnienia właściwej ochrony pracownikom zatrudnionym przez prywatne biura pośrednictwa pracy, o czym mowa w Artykule 1 ustęp 1 (b) powyżej, w odniesieniu do następujących kwestii:

a) wolność zrzeszania się,

b) rokowania zbiorowe,

c) minimalne płace,

d) czas pracy i inne warunki pracy,

e) ustawowe świadczenia z ubezpieczenia społecznego,

f) dostęp do szkolenia,

g) bezpieczeństwo i zdrowie zawodowe,

h) odszkodowania w przypadku wypadków lub chorób zawodowych,

i) odszkodowania w przypadku niewypłacalności i ochrona roszczeń pracowników,

j) ochrona i świadczenia macierzyńskie oraz ochrona i świadczenia rodzicielskie.

Artykuł 12

Członek określi i wyznaczy, zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, stosowne obowiązki prywatnych biur pośrednictwa pracy świadczących usługi określone w ustępie 1(b) Artykułu 1 oraz przedsiębiorstw użytkujących w odniesieniu do następujących kwestii:

a) rokowania zbiorowe,

b) minimalne płace,

c) czas pracy i inne warunki pracy,

d) ustawowe świadczenia z ubezpieczenia społecznego,

e) dostęp do szkolenia,

f) bezpieczeństwo i zdrowie zawodowe,

g) odszkodowania w przypadku wypadków lub chorób zawodowych,

h) odszkodowania w przypadku niewypłacalności i ochrona roszczeń pracowników,

i) ochrona i świadczenia macierzyńskie oraz ochrona i świadczenia rodzicielskie.

Artykuł 13

1. Członek, zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, sformułuje, ustanowi i okresowo będzie przeglądać, warunki promocji współpracy pomiędzy publicznymi biurami pośrednictwa pracy a prywatnymi biurami pośrednictwa pracy.

2. Warunki, o których mowa w ustępie 1powyżej będą oparte na zasadzie, że władze publiczne będą miały prawo decydowania w następujących kwestiach:

a) formułowanie polityki rynku pracy,

b) korzystanie lub kontrola wykorzystania publicznych funduszy przeznaczonych na realizację tej polityki.

3. Prywatne biura pośrednictwa pracy będą w określonych przez właściwą władzę odstępach czasu, przekazywać jej, z zachowaniem poufnego charakteru wymaganą przez nią informację:

a) aby zapewnić właściwej władzy wiedzę o strukturze i działaniach prywatnych biur pośrednictwa pracy, zgodnie z krajowymi warunkami i praktyką;

b) dla celów statystycznych.

4. Właściwa władza będzie zbierać i, w regularnych odstępach czasu, rozpowszechniała te informacje.

Artykuł 14

1. Postanowienia niniejszej Konwencji będą zastosowane w drodze ustawodawstwa lub przepisów, albo w każdy inny sposób zgodny z krajowa praktyką, taki jak decyzje sądowe, orzeczenia arbitrażowe lub układy zbiorowe.

2. Kontrola realizowania postanowień wprowadzających w życie niniejszą Konwencję będzie zapewniona przez służby inspekcji pracy lub inne właściwe władze publiczne.

3. Stosowne środki, w tym kary, jeżeli to właściwe, będą zapewnione i skutecznie stosowane w przypadku naruszania postanowień niniejszej Konwencji.

Artykuł 15

Niniejsza Konwencja nie narusza bardziej korzystnych postanowień stosowanych do pracowników rekrutowanych, udostępnianych lub zatrudnianych przez prywatne biura pośrednictwa pracy, przewidzianych w innych międzynarodowych konwencjach pracy.

Artykuł 16

Niniejsza Konwencja rewiduje Konwencję Nr 96 dotyczącą płatnych biur pośrednictwa pracy (zrewidowana), z 1949 r., oraz Konwencję Nr 34 dotyczącą płatnych biur pośrednictwa pracy, z 1933 r.

Artykuły 17–24

Standardowe postanowienia końcowe¹.

¹ Patrz Załącznik I.