Czy faktury wystawione na Firmę Handlowo-Usługową W. P. za nabycie materiałów budowlanych związanych zarówno z częścią mieszkalną oraz z częścią przeznaczoną na działalność gospodarczą (z których odliczony został zgodnie z proporcją VAT w ramach działalności gospodarczej) stanowią podstawę do zwrotu VAT za materiały budowlane (w proporcji odpowiadającej części mieszkalnej)?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 17 czerwca 2016 r. (data otrzymania 21 czerwca 2016 r.), uzupełnionym 19 września 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym w zakresie ustalenia prawa do zwrotu części wydatków w sytuacji budowy budynku mieszkalno-usługowego oraz na podstawie faktur wystawionych na firmę – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 czerwca 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym w zakresie ustalenia prawa do zwrotu części wydatków w sytuacji budowy budynku mieszkalno-usługowego oraz na podstawie faktur wystawionych na firmę.

W związku ze stwierdzonymi brakami formalnymi, pismem z 1 września 2016 r. Znak: IBPP2/4512-462/16-1/BW; IBPB-2-2/4511-632/16-1/AK wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 19 września 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo-Usługowa A. W. P., która zajmuje się wykonywaniem tynków i wylewek maszynowych. W związku z tym Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT i dokonuje transakcji wyłącznie opodatkowanych podatkiem VAT.

Na działce, którą posiada Wnioskodawca wybudował budynek mieszkalno-usługowy (zgodnie z pozwoleniem na budowę) o powierzchni 427,06 m2. Część mieszkalna budynku to 131,80 m2, a część usługowa to 295,26 m2. Zgodnie z wyliczoną proporcją 69,14% powierzchni przeznaczona jest na działalność gospodarczą, a 30,86% powierzchni na część mieszkalną.

Budynek mieszkalno-usługowy został sklasyfikowany w klasie PKOB 12 zgodnie z jego głównym użytkowaniem czyli większa część budynku przeznaczona jest na działalność gospodarczą i w związku z tym za usługi budowlane i materiały budowlane Wnioskodawca otrzymywał faktury VAT ze stawką 23% VAT.

W trakcie realizacji inwestycji nie było możliwe wyodrębnienie wszystkich nakładów w podziale na część mieszkalną (prywatną) i usługową, gdyż część nakładów stanowi inwestycję wspólną na oba zadania (fundamenty, strop, dach, klatka schodowa, koszty robocizny itp.).

Dlatego z faktur, z których wydatki na budowę można było jednoznacznie przypisać do części budynku, która jest wykorzystywana do działalności gospodarczej zostało odliczone w ramach inwestycji 100% VAT w deklaracji VAT-7, a z faktur, z których wydatków nie można było jednoznacznie przypisać do części budynku, która jest wykorzystywana do działalności gospodarczej lub do części na cele mieszkaniowe VAT został odliczony w deklaracji VAT-7 według udziału procentowego w jakim budynek wykorzystywany jest do celów działalności gospodarczej. Faktury były wystawione na firmę Wnioskodawcy, tj. Firma Handlowo-Usługowa A. W. P.

Wszystkie roboty budowlane były wykonywane przez firmy zewnętrzne. Wydatki na budowę dotyczyły lat 2012-2013.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytania.

1. Czy przysługuje Wnioskodawcy prawo do skorzystania ze zwrotu VAT za materiały budowlane w części odpowiadającej części mieszkalnej?
2. Czy faktury wystawione na Firma Handlowo-Usługową W. P. za nabycie materiałów budowlanych związanych zarówno z częścią mieszkalną oraz z częścią przeznaczoną na działalność gospodarczą (z których odliczony został zgodnie z proporcją VAT w ramach działalności gospodarczej) stanowią podstawę do zwrotu VAT za materiały budowlane (w proporcji odpowiadającej części mieszkalnej)?

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, aby mieć prawo do zwrotu musi spełnić określone ustawą warunki. Budowa budynku mieszkalnego. Zgodnie z PKOB nie ma pojęcia budynku mieszkalno-usługowego, lecz ze względu, że większa część tego budynku przeznaczona jest na działalność gospodarczą a nie mieszkalną to budynek ten zgodnie z PKOB należy uznać jako niemieszkalny. Jednak zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. Nr 177, poz. 1468 ze zm.) i zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – osoba fizyczna ma prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w związku z budową budynku mieszkalnego. Jednocześnie odnosząc się do art. 2 pkt 1 ww. ustawy, w której jest definicja budynku mieszalnego – przez budynek mieszkalny rozumie się budynek lub jego część służące zaspakajaniu potrzeb mieszkaniowych oraz związane z nimi urządzenia techniczne zapewniające możliwość użytkowania tego budynku lub jego części zgodnie z ich przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków. Wnioskodawca zauważył, że ww. ustawa nie powołuje się na klasyfikację PKOB tylko odnosi się do własnej definicji budynku. Budując budynek mieszkalno-usługowy Wnioskodawca miał założenie, że część mieszkalna (prywatna) tego budynku zabezpieczy jego potrzeby mieszkaniowe.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że:

• budowa realizowana była zgodnie z pozwoleniem na budowę;
• wydatki na zakup materiałów budowlanych zostały udokumentowane fakturami VAT;
• wszystkie roboty budowlane przy budowie budynku mieszkalno-usługowego zostały wykonane przez firmy zewnętrzne, a Wnioskodawca realizując tę inwestycję może stwierdzić, że występuje w części jako podatnik VAT i w części jako osoba fizyczna.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, skoro budynek jest mieszkalno-usługowy, to żeby móc skorzystać z odliczenia podatku VAT z faktur związanych z działalnością gospodarczą (chodzi o wydatki, których nie można było w całości przyporządkować do części usługowej ani do części mieszkalnej), to nabywcą wskazanym na fakturach musiała być Firma Handlowo-Usługowa A. W. P. Tak wystawione faktury powinny upoważniać zarówno do odliczenia VAT od zakupu materiałów budowlanych w części dotyczącej powierzchni przeznaczonej na działalność gospodarczą oraz do zwrotu VAT za materiały budowlane w części dotyczącej powierzchni przeznaczonej na cele mieszkaniowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie dotyczącym zwrotu osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym. W zakresie dotyczącym podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (Dz.U. z 2013 r. poz. 1304 ze zm.) – z dniem 1 stycznia 2014 r. straciła moc ustawa z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. Nr 177, poz. 1468 ze zm.) regulująca zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby w związku z budową i remontem budynku mieszkalnego lub jego części.

Jednakże na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – osoba fizyczna, która przed dniem 1 stycznia 2014 r. poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym, ma prawo ubiegać się po dniu 31 grudnia 2013 r. o zwrot części wydatków na dotychczasowych zasadach.

Z przywołanych powyżej przepisów przejściowych i końcowych wynika, że choć z 1 stycznia 2014 r. straciła moc ustawa z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz.U. Nr 177, poz. 1468 ze zm.) regulująca zasady zwrotu osobom fizycznym części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przez te osoby w związku z budową i remontem budynku mieszkalnego lub jego części, to jej postanowienia znajdują zastosowanie do tych osób fizycznych, które przed 1 stycznia 2014 r. poniosły wydatki na zakup materiałów budowlanych.

Jednocześnie prawo do ubiegania się o zwrot części poniesionych wydatków ograniczone zostało w czasie. Jak wynika bowiem z art. 32 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi – wniosek o zwrot części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych i udokumentowanych fakturą wystawioną dla osoby fizycznej w okresie:

1. od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2005 r. – składa się nie później niż do dnia 31 grudnia 2014 r.;
2. od dnia 1 stycznia 2006 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. – składa się nie później niż do dnia 31 grudnia 2015 r.;
3. od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. – składa się nie później niż do dnia 31 grudnia 2016 r.;
4. od dnia 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. – składa się nie później niż do dnia 31 grudnia 2017 r.;
5. od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. – składa się nie później niż do dnia 31 grudnia 2018 r.

Oznacza to, że na podstawie ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym o zwrot części wydatków na zakup materiałów budowlanych według harmonogramu określonego w art. 32 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi, mają prawo ubiegać się osoby fizyczne, które poniosły wydatki na zakup materiałów budowlanych, przed 1 stycznia 2014 r.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym – osoba fizyczna ma prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w związku z:

1. budową budynku mieszkalnego;
2. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny spełniający wymagania określone w odrębnych przepisach;
3. remontem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego.

W art. 2 pkt 1 ww. ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym została zawarta definicja budynku mieszkalnego. W myśl tego przepisu – ilekroć w ustawie jest mowa o budynku mieszkalnym – rozumie się przez to budynek lub jego część, służące zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, oraz związane z nimi urządzenia techniczne zapewniające możliwość użytkowania tego budynku lub jego części zgodnie z ich przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków.

Stosownie do treści art. 3 ust. 2 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym – zwrot, o którym mowa w ust. 1 dotyczy wydatków poniesionych i udokumentowanych fakturami wystawionymi od 1 maja 2004 r.

Zwrot, o którym mowa powyżej, dotyczy wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, które do 30 kwietnia 2004 r. były opodatkowane stawką podatku od towarów i usług w wysokości 7%, a od 1 maja 2004 r. są opodatkowane podatkiem VAT, tj. stawką 22% i wyższą (art. 3 ust. 3 w zw. z art. 11a ust. 1 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ww. ustawy – dokumentem stanowiącym podstawę do obliczenia kwoty zwrotu części wydatków, o których mowa w ust. 1, jest faktura wystawiona dla osoby fizycznej. Z kolei w myśl art. 2 pkt 3 ww. ustawy – ilekroć w ustawie jest mowa o fakturze – rozumie się przez to fakturę VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, dokumentującą zakupy, o których mowa w art. 3 ust. 1.

Stosownie do art. 4 ust. 1 ww. ustawy – prawo do zwrotu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, przysługuje pod warunkiem że osoba fizyczna lub jej małżonek nie dokonywali czynności, o których mowa w art. 3 ust. 1, jako podatnicy podatku od towarów i usług, w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym – prawo do zwrotu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, przysługuje pod warunkiem, że osoba fizyczna posiada:

1. prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.) albo tytuł prawny do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w przypadku inwestycji określonej w art. 3 ust. 1 pkt 3;
2. pozwolenie na budowę w przypadku inwestycji, dla której zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wymagane jest takie pozwolenie.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ww. ustawy – zwrot, o którym mowa w art. 3 ust. 1, dokonywany jest na wniosek osoby fizycznej złożony w urzędzie skarbowym.

W myśl regulacji zawartej w art. 5 ust. 5 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym – do składanego w urzędzie skarbowym wniosku o zwrot niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym należy załączyć kopię:

1. pozwolenia na budowę albo – w przypadku remontu, o którym mowa w ust. 4 pkt 7 – dokumentu potwierdzającego tytuł prawny osoby fizycznej do budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego;
2. faktur dokumentujących poniesione wydatki, o których mowa w art. 3 ust. 1.

W omawianej sprawie wątpliwość Wnioskodawcy budzi m.in. kwestia tego czy jeżeli wzniósł budynek mieszkalno-usługowy, to przysługuje mu prawo do zwrotu VAT za materiały budowlane w części odpowiadającej części mieszkalnej budynku.

Zgodnie z przywołanymi przepisami, osoba fizyczna posiada prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych w związku z budową budynku mieszkalnego. Co do zasady, o klasyfikacji danego budynku jako mieszkalnego lub niemieszkalnego przesądza Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz.U. z 1999 r. Nr 112, poz. 1316). Wynika z niej, że budynki mieszkalne to obiekty budowlane, których co najmniej połowa całkowitej powierzchni użytkowej jest wykorzystywana do celów mieszkalnych. W przypadkach, gdy mniej niż połowa całkowitej powierzchni użytkowej wykorzystywana jest na cele mieszkalne, budynek taki klasyfikowany jest jako niemieszkalny, zgodnie z jego przeznaczeniem. Zatem tak jak wskazał Wnioskodawca – budynek, który wzniósł w myśl PKOB jest budynkiem niemieszkalnym skoro 69,14% jego powierzchni użytkowej przypada na pomieszczenia związane z działalnością gospodarczą. W tym miejscu należy zwrócić jednak uwagę na fakt, że ustawa o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym zawiera własną definicję budynku mieszkalnego. Taka konstrukcja oznacza, że dla rozstrzygnięcia o charakterze inwestycji przesądzać będzie definicja zawarta w ustawie, a nie PKOB. Definicja z PKOB miałaby decydujące znaczenie wówczas, gdyby ustawa o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym odwoływała się do niej lub nie zawierała własnej definicji budynku mieszkalnego. W tym ostatnim przypadku, kiedy ustawa nie formułuje na własne potrzeby definicji zawartych w niej pojęć odwoływać się należy, w myśl zasady o spójności sytemu prawnego, do pojęć zdefiniowanych w innych aktach prawnych. Z taką sytuacją nie mamy jednak do czynienia w niniejszej sprawie.

Z art. 2 pkt 1 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym wynika, że budynkiem mieszkalnym jest budynek lub jego część, służące zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.

Budynek, o którym mowa we wniosku nie będzie służył wyłącznie zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych. Zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych będzie jednak służyła jego część.

Jeżeli zatem osoba fizyczna poniosła wydatki na zakup materiałów budowlanych związanych z inwestycją polegającą na budowie budynku służącego nie tylko zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, a więc takiego, z którego część zostanie wydzielona i będzie przeznaczona do prowadzenia działalności gospodarczej, to przysługuje jej prawo ubiegania się o zwrot części wydatków poniesionych w związku z tą inwestycją, ale wyłącznie tych wydatków, które dotyczą części mieszkalnej. Bowiem wyłącznie część mieszkalna (zaspokajająca potrzeby mieszkaniowe) budynku będzie wówczas „budynkiem mieszkalnym” w rozumieniu ustawy.

Zatem, jeśli Wnioskodawca poniósł wydatki na zakup materiałów budowlanych związanych z inwestycją polegającą na budowie budynku, który w 30,86% służył będzie zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych, to Wnioskodawcy przysługuje prawo ubiegania się o zwrot części poniesionych wydatków w takim właśnie udziale.

Ustalenia, którą część przedmiotowych wydatków można rozliczyć, dokonać należy poprzez zastosowanie odpowiedniej proporcji. Może to być proporcja według reguły zaproponowanej przez Wnioskodawcę – według udziału procentowego w jakim budynek wykorzystywany jest do celów mieszkaniowych a w jakim do celów działalności gospodarczej. Tak obliczonym procentem Wnioskodawca może potraktować każdy wydatek na zakup materiałów budowlanych, których nie może przyporządkować wyłącznie do części mieszkalnej lub wyłącznie do części usługowej.

Reasumując, Wnioskodawcy przysługuje prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych przeznaczonych na budowę części mieszkalnej budynku mieszkalno-usługowego. Jeżeli udział powierzchni mieszkalnej wynosi faktycznie 30,86%, to taką wielkość Wnioskodawca winien przyjąć do rozliczeń.

Kolejną okolicznością, którą należy w omawianej sprawie rozważyć jest ustalenie czy faktury dokumentujące wydatki na nabycie materiałów budowlanych związanych zarówno z częścią mieszkalną i z częścią przeznaczoną na działalność gospodarczą pomimo tego, że wystawione są na firmę Wnioskodawcy, to mogą stanowić podstawę do zwrotu VAT za materiały budowlane w proporcji odpowiadającej części mieszkalnej.

Prawo do zwrotu części wydatków poniesionych na materiały budowlane zostało wprowadzone w tym celu, aby zdjąć z osób fizycznych ciężar finansowy wynikający z podwyższenia stawek podatku VAT na materiały budowlane.

Prawo do zwrotu nie przysługuje jednak osobom, które dokonują określonych inwestycji, uprawniających do zwrotu jako podatnicy podatku od towarów i usług. Podkreślić należy, że nie ma znaczenia, to czy dana osoba fizyczna, mającą dochodzić zwrotu wydatków w ogóle jest podatnikiem VAT, lecz czy określoną inwestycję, uprawniającą do zwrotu realizuje prywatnie, czy też jako podatnik VAT.

Możliwa jest sytuacja, w której dany podmiot w odniesieniu do jednego i tego samego przedmiotu (towaru) występuje jednocześnie w części jako podatnik i w części „prywatnie”. Jeśli dana osoba realizuje daną inwestycję w części działając jako podatnik VAT, zaś w części jako osoba fizyczna, działając „prywatnie” wówczas ma prawo do zwrotu tych wydatków, które poniosła jako osoba fizyczna, a nie jako podatnik VAT. Prawo do zwrotu przysługuje również w sytuacji, gdy faktury dokumentujące poniesione wydatki były wystawione na osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Jeśli zatem Wnioskodawca poniósł wydatki na zakup materiałów związanych z inwestycją polegającą na budowie budynku, który w części będzie służył zaspokajaniu jego własnych potrzeb mieszkaniowych, to przysługuje mu w tej części prawo ubiegania się o zwrot części poniesionych wydatków na podstawie faktur wystawionych na firmę Wnioskodawcy.

Stanowisko Wnioskodawcy uznaje się za prawidłowe.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że uprawnienie do zwrotu części wydatków poniesionych na zakup materiałów budowlanych, związanych z realizacją budowy budynku mieszkalno-usługowego jest możliwe jedynie w przypadku spełnienia wszystkich warunków określonych w art. 3 i art. 4 ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna z 20 września 2016 r., sygn. IBPB-2-2/4511-632/16-2/AK – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach