W jaki sposób wyliczyć odprawę emerytalną pracownikowi, który w miesiącach poprzedzających przebywał na urlopie wypoczynkowym, czy do odprawy należy zaliczyć premię uznaniową, która była wypłacona w ostatnich 3 miesiącach.

W jaki sposób wyliczyć odprawę z tytułu powołania do wojska (2 tygodnie) pracownikowi, który jest wynagradzany stawką godzinową.

Czy od tych odpraw należy odprowadzić jedynie podatek czy składki ZUS też?

Zgodnie z art. 92¹ 1 k.p. pracownikowi, w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę. Odprawę oblicza się wg zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu urlopowego, należy zatem zastosować przepisy rozp. MPiPS z dn. 08.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14, z późn. zm.). W przypadku przedstawionym w pytaniu trzeba uwzględnić m.in. treść § 11 ust. 1 w związku z § 6 pkt 4 wymienionego aktu wykonawczego. Jak już wielokrotnie o tym była mowa, premii uznaniowej nie uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym, a co za tym idzie – także w ekwiwalencie urlopowym, jeżeli premia ta ma charakter nagrody, tzn. nie ustalono żadnych kryteriów przyznawania tej premii. Jeśli jednak premia uznaniowa jest przyznawana wg zasad określonych w akcie prawa zakładowego lub w umowie o pracę, czyli są wskazane warunki nabycia tej premii, jest ona w istocie premią o charakterze roszczeniowym, w konsekwencji czego powinna być uwzględniona w podstawie obliczeń.

Pracownik powołany do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej otrzymuje od pracodawcy odprawę w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia obliczonego wg zasad określonych dla ustalania ekwiwalentu pieniężnego za urlop (art. 125 ustawy z dn. 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. z 2016 r. poz. 1534). Należy zatem ustalić podstawę ekwiwalentu, czyli sumę miesięcznych wynagrodzeń z 3 miesięcy (lub 12 – gdy składniki wynagrodzenia uległy znacznym wahaniom), następnie obliczyć współczynnik na dany rok, obliczyć ekwiwalent za 1 dzień urlopu, w dalszej kolejności wyliczyć ekwiwalent za 1 godzinę urlopu i obliczyć ekwiwalent za liczbę godzin niewykorzystanego urlopu, po czym zastosować odpowiednio te zasady do obliczania odprawy z tytułu powołania do wojska.

Odprawa emerytalna jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych – tak jak wynagrodzenie za pracę, jest natomiast wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Odprawy wypłacone pracownikom powołanym do wojska również nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (§ 2 ust. 1 pkt 2 i 5 rozp. MPiPS z dn. 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe –Dz.U. z 2015 r. poz. 2236, ze zm.). Odprawy pieniężne wypłacone na podstawie art. 125 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP stanowią przychód podlegający obowiązkowi odprowadzenia składek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Maciej Ofierski

specjalista prawa pracy