W dniu 30.08.2012 r. posłanka Małgorzata Niemczyk skierowała do MPiPS interpelację dotyczącą ewentualnych zmian w przepisach prawa pracy określających zasady udzielania pracownikowi urlopu wychowawczego w związku z niepełnosprawnością dziecka.

W swym zapytaniu posłanka przywoływała art. 186 § 1 k.p., który przewiduje, że pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. Od tej zasady istnieją dwa wyjątki, § 2 wymienionego art. stanowi bowiem, że pracownik, który spełnił określone warunki i którego dziecko ze względu na stan zdrowia wymaga opieki i posiada orzeczenie o niepełnosprawności, może też skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat. Co więcej, § 3 cyt. przepisu określa, że każdy z rodziców może skorzystać z urlopu wychowawczego jednocześnie przez okres do 3 miesięcy. W ocenie posłanki powyższe regulacje w zakresie udzielania urlopu wychowawczego z powodu stanu zdrowia dziecka są dość sztywne, określają bowiem maksymalny czas udzielenia takiego urlopu, jednakże niejednokrotnie jest on niewystarczający w stosunku do istniejących potrzeb. „Uważam, że każdorazowo o konieczności udzielenia takiego urlopu, jak i o jego czasie oraz o tym, czy powinien on zostać udzielony jednocześnie ojcu i matce, powinien decydować skład orzekający co do niepełnosprawności dziecka lub inna komisja orzecznicza, w zależności od przyjętych rozwiązań” – dodała posłanka Niemczyk.
W kontekście przedstawionego stanowiska posłanka zgłaszająca interpelację skierowała do szefa resortu pracy następujące pytania:
    jak minister pracy ocenia rozwiązanie opisane w interpretacji?
    czy planowane jest stworzenie projektu ustawy ustanawiającego nowe warunki korzystania z urlopu wychowawczego w związku z niepełnosprawnością dziecka?

Odpowiedzi na interpelację poselską nr 8451 udzielił dnia 01.10.2012 r. podsekretarz stanu w MPiPS Pan Radosław Mleczko.
Na wstępie minister Mleczko przypomniał, że k.p. stanowi źródło powszechnego prawa pracy, które reguluje prawa i obowiązki wszystkich pracodawców i pracowników, w tym także w zakresie udzielania urlopu wychowawczego. Urlop przewidziany w art. 186 § 2 k.p., przysługujący pracownikowi opiekującemu się dzieckiem niepełnosprawnym, ma – w ocenie przedstawiciela MPiPS – charakter urlopu wychowawczego specjalnego rodzaju, którego celem jest sprawowanie przez pracownika opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym. Urlop ten udzielany jest niezależnie od wykorzystania (bądź niewykorzystania) „zwykłego” urlopu wychowawczego, należnego na podstawie art. 186 § 1 k.p. Kontynuując prezentowanie swego stanowiska, podsekretarz Mleczko zaznaczył, że z punktu widzenia prawa pracy (regulującego wzajemne stosunki pomiędzy pracodawcą a pracownikiem) nie ma możliwości prawnej, aby udzielanie urlopu mogło zostać przyznane innym podmiotom niż pracodawcy. „Tego typu konstrukcja prawna nie byłaby uzasadniona także z uwagi na fakt, iż udzielenie urlopu wychowawczego wpływa przede wszystkim na sytuację ekonomiczną pracodawcy” – podkreślił przedstawiciel resortu pracy. Korzystanie z urlopu wychowawczego powoduje czasowe zawieszenie obowiązku świadczenia pracy, na które pracodawca nie ma wpływu. Ponadto, stosunek pracy takiego pracownika podlega szczególnej ochronie, obejmującej okres od dnia złożenia wniosku o urlop wychowawczy do dnia zakończenia tego urlopu. W tym czasie pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać z tym pracownikiem umowy o pracę.
Minister Mleczko przypomniał także, iż obecnie zasady orzekania o niepełnosprawności oraz kryteria kwalifikowania do niepełnosprawności regulują odrębne przepisy, tj. ustawa z dn. 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.) oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie (por. rozp. MG, PiPS z dn. 15.07.2003 r., Dz.U. Nr 139, poz. 1328, ze zm. oraz rozp. MPiPS z dn. 01.02.2002 r., Dz.U. Nr 17, poz. 162, ze zm.). Zasady orzekania określone w powyższych przepisach mają kompleksowy charakter.
Podsumowując odpowiedź na interpelację posłanki Niemczyk, minister Mleczko stwierdził, że wprowadzenie w życie zaproponowanego przez posłankę rozwiązania polegającego na braku ustawowego określenia granicy dodatkowego urlopu wychowawczego (i przekazanie uprawnień do jego udzielania składom orzekającym o niepełnosprawności) doprowadziłoby w konsekwencji do konieczności aprobowania przez pracodawców nielimitowanego prawa pracownika do urlopu wychowawczego. Mogłoby to spowodować skutek w postaci obniżenia konkurencyjności pracowników wychowujących dzieci niepełnosprawne, jak również doprowadzić do dezorganizacji procesu pracy u pracodawcy. Nie jest także wskazane, m.in. ze względu na odrębność regulacji, aby na zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności nałożyć obowiązek decydowania o potrzebie stosowania urlopu wychowawczego. Ponadto, orzeczenia o niepełnosprawności wydawane są na czas określony, a więc może to spowodować trudności w udzielaniu urlopu lub wykorzystaniu udzielonego urlopu wychowawczego w okresie posiadania czasowego orzeczenia o niepełnosprawności.
„W konkluzji powyższego nie widzę zatem możliwości prawnej ani zasadności dokonania zmian w przepisach prawa pracy, które mogłyby wprowadzić w życie zaproponowane przez panią poseł rozwiązania” – podkreślił podsekretarz Mleczko.

M.O.; źródło: sejm.gov.pl