Czy takie wypadki należy rejestrować podobnie jak rejestr wypadków przy pracy? Jakie obowiązki spoczywają na pracodawcy w takich sytuacjach?

„Pracownik po wyjściu z pracy, na parkingu przyzakładowym przewrócił się i zwichnął rękę. Wydarzenie to zostało uznane za wypadek w drodze z pracy. Pracownik za czas zwolnienia otrzymał wynagrodzenie chorobowe 100% płatne (12 dnia zwolnienia). Czy to wydarzenie wiąże się dla pracodawcy z innymi konsekwencjami? Czy należy gdzieś tą sytuację zgłaszać, tak jak wypadek przy pracy (ZUS IWA)? Czy należy prowadzić oddzielny rejestr wypadków w drodze do i z pracy, tak jak rejestr wypadków przy pracy?”

Definicja wypadku w drodze lub z pracy unormowana została w …

(…) art. 57b ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

„Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.”

Omawiając normatywną definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy w pierwszej kolejności wskazać należy, że cecha nagłości oznacza czas działania czynnika zewnętrznego na organizm pracownika (wyrok SN z dn. 07.08.1997 r., sygn. akt: II UKN 245/97, OSNAPiUS 1998, nr 12, poz. 370). Przykładowo, okoliczność, że do zdarzenia doszło na skutek nieostrożności kierowcy samochodu i popełnionych przez niego błędów w czasie jazdy nie ma znaczenia dla oceny przesłanek wypadku, jeżeli zdarzenie miało charakter nagły (wyrok SN z dn. 15.05.2001 r., sygn. akt: II UKN 392/00, OSNPUSiSP 2003, nr 2, poz. 46).

Natomiast przyczynę zewnętrzną należy rozumieć jako zewnętrzny czynnik sprawczy wypadku, szkodliwe zewnętrzne działanie na osobie czy przyczynę stanowiącą źródło wypadku, leżącą poza organizmem pracownika. Jednak taka przyczyna zewnętrzna wypadku w drodze musi pozostawać z nią w związku miejscowym i czasowym. Gdy przyczyny mają charakter mieszany do uznania zdarzenia za wypadek wystarcza wykazanie, że bez czynnika zewnętrznego nie doszłoby do szkodliwego skutku (uchwała 7 sędziów SN z dn. 11.02.1963 r., sygn. akt: III PO 15/62, OSNCAPiUS 1963, nr 10, poz. 215).

Warto również wskazać na wyrok SN z dn. 05.04.1984 r., sygn. akt: II PRN 2/84 (OSP 1985, z. 4, poz. 71), w którym wskazano, że przyczynę zewnętrzną wypadku stanowi oddziałujący z zewnątrz na organizm pracownika czynnik, który w normalnym przebiegu wydarzeń w konkretnej sytuacji faktycznej nie powinien był wystąpić. Przyczynami zewnętrznymi wypadków mogą być np. czynniki mechaniczne, atmosferyczne, działania sił przyrody, działania lub zaniechania osób trzecich, a nawet – w konkretnych sytuacjach – czynniki niematerialne takie jak stres czy nadmierny wysiłek.

W dalszej kolejności wskazać należy, że szczegółowy tryb postępowania normuje rozporządzenie MPiPS w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania.

Ubezpieczony pracownik, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, niezwłocznie lub po ustaniu przeszkód uniemożliwiających niezwłoczne zawiadamia o wypadku pracodawcę lub podmiot określony w art. 5 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na podstawie (§ 2 w/w rozporządzenia):

1) oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia;

2) informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy;

3) ustaleń sporządzającego kartę.

Ustalenie okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy jest dokonywane w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Kartę wypadku pracodawca sporządza po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.

Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga uzasadnienia. Wzór karty wypadku stanowi załącznik do rozporządzenia. Wypadek z pracy lub w drodze do pracy nie podlega zgłoszeniu w formularzu ZUS IWA.

Angelika Koman – aplikantka radcowska

Kancelaria Filipek & Kamiński sp.k. Lublin

www.kancelaria-fk.pl

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 z późn. zm.
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 24.12.2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania – Dz.U z 2013 r. poz. 924.
3. Ustawa z dn. 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – Dz.U. z 2017 r. poz. 1773 z późn. zm.