Czy jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej jaką jest przedszkole niepubliczne zwolniona jest z obowiązku posiadania i posługiwania się numerem NIP?

„Mam założoną działalność gospodarczą na usługi terapeutyczne. Prowadzę też przedszkole niepubliczne. Faktury na działalność otrzymuję bez problemów. Czy faktury, które otrzymuję na przedszkole powinny zawierać NIP (tak jest obecnie, ale niektóre firmy wyszukując wstawiają moja działalność, a nie przedszkole), czy też REGON lub inne oznaczenie. Księgowa poddaje w wątpliwość obecny stan rzeczy, czyli mój NIP na fakturach działalności gospodarczej i przedszkola. Jaki jest stan prawny?”

Można się tutaj odwołać …

(…) do interpretacji indywidualnej – (sygn. akt: IBPP1/443-1122/14/AZb) przedstawionej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dn. 13.02.2015 r. W interpretacji tej zadano następujące pytanie:

Czy w sytuacji gdy Wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą oraz dodatkowo jest osobą prowadzącą niepubliczne przedszkola, przedszkola powinny posługiwać się numerem NIP nadanym indywidualnie Wnioskodawcy czy dla każdego przedszkola oddzielnie powinien zostać nadany nowy nr NIP ewentualnie czy jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej jaką jest przedszkole niepubliczne zwolniona jest z obowiązku posiadania i posługiwania się numerem NIP…

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawca mając na uwadze przedstawiony w poz. 67 stan faktyczny oraz przepisy art. 2, 3, 5 i 11 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników, stoi na stanowisku, że dla prowadzonych przez niego placówek powinny być nadane nowe nr NIP oddzielnie dla każdego z przedszkoli. Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 2 ww. ustawy, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, oraz płatnicy podatków, jak również podmioty będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek ubezpieczeniowych.

Odpowiedź Dyrektora Izby brzmiała natomiast następująco:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1314 ze zm.), ustawa określa zasady ewidencji podatników, płatników podatków, płatników składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne, zwanych dalej „płatnikami składek ubezpieczeniowych”.

W myśl art. 2 ust. 1 ww. ustawy, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu.

Stosownie do art. 2 ust. 2 ww. ustawy, obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty niż wymienione w ust. 1, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, oraz płatnicy podatków.

Jak wynika z art. 2 ust. 3 ww. ustawy, obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają także podmioty będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek ubezpieczeniowych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy, identyfikatorem podatkowym jest:

1. numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług;
2. NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2.

W myśl art. 5 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2a, są obowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego albo organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ww. ustawy, nadanie NIP następuje przy użyciu Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników, zwanego dalej „CRP KEP”, po dokonaniu zgłoszenia identyfikacyjnego.

Jak stanowi art. 8c ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, naczelnik urzędu skarbowego unieważnia z urzędu, w drodze decyzji, NIP nadany podmiotowi, w przypadku wielokrotnego nadania NIP, biorąc pod uwagę interes prawny i gospodarczy podmiotu.

Należy zatem podkreślić, że nie jest prawnie dopuszczalna sytuacja nadania jednego NIP dwóm podmiotom (z których jeden jest podatnikiem np. podatku od towarów i usług, a drugi płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych), jak również posługiwania się do identyfikacji NIP nadanym innemu podmiotowi, podatnik nie może również posiadać dwóch identyfikatorów podatkowych NIP.

Wobec tego, numer NIP nadany może być wyłącznie podatnikowi w przypadku, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, przy czym podatnik może posiadać tylko jeden numer NIP.

Należy zaznaczyć, że powszechny obowiązek ewidencyjny jest zasadniczo niezależny od statusu organizacyjno-prawnego, jaki zachowuje konkretny podmiot, w szczególności od tego, czy (poza osobami fizycznymi) funkcjonuje on jako osoba prawna czy jako jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Zasadnicze znaczenie ma tutaj zachowywanie statusu niezależnego podatnika w systemie opodatkowania co najmniej w jednym z obowiązujących podatków.

Z opisu stanu faktycznego sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (nazwa, imię i nazwisko) podlegającą wpisowi do centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i został mu nadany numer identyfikacyjny REGON. Na jego wniosek w 1996 r. został mu nadany numer identyfikacji podatkowej (NIP), którym posługiwał się prowadząc ww. działalność gospodarczą. Od sierpnia 2014 r. Wnioskodawca jest zarejestrowanym płatnikiem podatku od towarów i usług.

Ponadto Wnioskodawca od 1 września 2011 r. prowadzi Niepubliczne Przedszkole H., z kolei od dnia 22 października 2012 r. prowadzi Niepubliczne Przedszkole G. Z tytułu prowadzenia ww. przedszkoli Wnioskodawca nie jest wpisany do CEiDG, gdyż zgodnie z art. 42 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej wpisowi do rejestru podmiotów nie podlega osoba fizyczna w zakresie prowadzonej działalności oświatowej obejmującej prowadzenie przedszkola, szkoły, placówki lub innej jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, natomiast jest zarejestrowana w RSPO zgodnie z art. 7 ustawy o systemie informacji oświatowej. Wnioskodawca jako osoba prowadząca niepubliczne przedszkole otrzymała zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON (niepubliczne przedszkole H. – (…), niepubliczne przedszkole G. – (…)), w którym zaświadcza się, że na podstawie złożonego wniosku ww. placówki tj.: niepubliczne przedszkole H. oraz niepubliczne przedszkole G. są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej. Do ww. numerów w obu przypadkach przypisane są między innymi następujące informacje: Szczególna forma prawna: 82 Przedszkola Niepubliczne, Własność: 214 Własność Krajowych Osób fizycznych, Rodzaj przeważającej działalności: 8510Z Wychowanie przedszkolne, Liczba jednostek lokalnych: 1.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwości, czy w sytuacji gdy prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą oraz dodatkowo jest osobą prowadzącą niepubliczne przedszkola, przedszkola powinny posługiwać się numerem NIP nadanym indywidualnie Wnioskodawcy czy dla każdego przedszkola oddzielnie powinien zostać nadany nowy nr NIP ewentualnie czy jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej jaką jest przedszkole niepubliczne zwolniona jest z obowiązku posiadania i posługiwania się numerem NIP.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.), ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o szkole – należy przez to rozumieć także przedszkole.

Natomiast w myśl art. 3 pkt 5 ww. ustawy o systemie oświaty, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o organie prowadzącym szkołę lub placówkę – należy przez to rozumieć ministra, jednostkę samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i fizyczne.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ww. ustawy o systemie oświaty, szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną albo niepubliczną.

Jak wynika z art. 5 ust. 2 ww. ustawy o systemie oświaty, szkoła i placówka, z zastrzeżeniem ust. 3a-3e, może być zakładana i prowadzona przez:

• jednostkę samorządu terytorialnego;
• inną osobę prawną;
• osobę fizyczną.

Zgodnie z art. 5f ww. ustawy o systemie oświaty, publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 2, oraz ich zespoły wpisuje się do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej jako podmioty, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.).

W myśl art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 591 ze zm.), krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej, zwany dalej „rejestrem podmiotów”, obejmuje osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

W myśl art. 42 ust. 2a ustawy o statystyce publicznej, wpisowi do rejestru podmiotów nie podlega osoba fizyczna w zakresie prowadzonej działalności oświatowej obejmującej prowadzenie przedszkola, szkoły, placówki lub innej jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).

Stosownie do art. 5 ust. 7 ww. ustawy o systemie oświaty, organ prowadzący szkołę lub placówkę odpowiada za jej działalność. Do zadań organu prowadzącego szkołę lub placówkę należy w szczególności:

1. zapewnienie warunków działania szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki;
2. wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;
3. zapewnienie obsługi administracyjnej, finansowej, w tym w zakresie wykonywania czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), i organizacyjnej szkoły lub placówki;
4. wyposażenie szkoły lub placówki w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych.

Zgodnie z art. 82 ust. 1 i ust. 1a ww. ustawy o systemie oświaty, osoby prawne i fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek.

Osoby prawne i fizyczne mogą zakładać niepubliczne szkoły artystyczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

W myśl art. 82 ust. 2 ww. ustawy o systemie oświaty, zgłoszenie do ewidencji powinno zawierać:

1. oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić szkołę lub placówkę, jej miejsca zamieszkania lub siedziby;
2. określenie odpowiednio typu i rodzaju szkoły lub placówki oraz daty rozpoczęcia jej funkcjonowania, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – nazw zawodów, w jakich szkoła będzie kształcić, zgodnych z nazwami zawodów występujących w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, lub klasyfikacji zawodów i specjalności ustalanej na potrzeby rynku pracy przez ministra właściwego do spraw pracy;
3. wskazanie miejsca prowadzenia szkoły lub placówki oraz informację o warunkach lokalowych zapewniających:
   • możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych,
   • realizację innych zadań statutowych,
   • w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – możliwość realizacji praktycznej nauki zawodu,
   • bezpieczne i higieniczne warunki nauki i pracy, zgodnie z odrębnymi przepisami;
4. statut szkoły lub placówki;
5. dane dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych i dyrektora, przewidzianych do zatrudnienia w szkole lub placówce;
6. zobowiązanie do przestrzegania wymagań określonych w art. 7 ust. 3 w przypadku szkoły podstawowej oraz gimnazjum, a także w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej ubiegającej się o nadanie uprawnień szkoły publicznej z dniem rozpoczęcia działalności;
7. dane niezbędne do wpisania szkoły lub placówki do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej.

Stosownie do art. 82 ust. 3a ww. ustawy o systemie oświaty, zaświadczenie o wpisie do ewidencji, o którym mowa w ust. 2b i 3, zawiera:

1. nazwę organu, który dokonał wpisu do ewidencji szkoły lub placówki;
2. datę i numer wpisu do ewidencji;
3. nazwę oraz odpowiednio typ i rodzaj szkoły lub placówki;
4. osobę prawną lub fizyczną prowadzącą szkołę lub placówkę;
5. adres szkoły lub placówki;
6. w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – nazwy zawodów, w jakich szkoła kształci.

Jak wynika z art. 82 ust. 4 ww. ustawy o systemie oświaty, organ, o którym mowa w ust. 1 i 1a, wydaje decyzję o odmowie wpisu do ewidencji, jeżeli:

• zgłoszenie nie zawiera danych wymienionych w ust. 2 i mimo wezwania nie zostało uzupełnione w wyznaczonym terminie;
• statut szkoły lub placówki jest sprzeczny z obowiązującym prawem i mimo wezwania nie został zmieniony.

Zgodnie z art. 82 ust. 4 ww. ustawy o systemie oświaty, osoba prowadząca szkołę lub placówkę jest obowiązana zgłosić organowi, o którym mowa w ust. 1 i 1a, w ciągu 14 dni zmiany w danych zawartych w zgłoszeniu, powstałe po wpisie do ewidencji. Przepisy ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.

Z kolei, jak stanowi art. 83 ust. 1 ww. ustawy, wpis do ewidencji podlega wykreśleniu w przypadkach:

1. niepodjęcia działalności przez szkołę lub placówkę w terminie wskazanym w zgłoszeniu do ewidencji;
2. prawomocnego orzeczenia sądu zakazującego osobie fizycznej, prowadzącej szkołę lub placówkę, prowadzenia działalności oświatowej;
3. stwierdzenia, w trybie nadzoru pedagogicznego, że działalność szkoły lub placówki jest sprzeczna z przepisami ustawy lub statutem, a w szkole podstawowej lub gimnazjum są także niewypełniane zobowiązania, o których mowa w art. 82 ust. 2 pkt 6 – jeżeli osoba prowadząca szkołę lub placówkę w wyznaczonym terminie nie zastosowała się do poleceń organu sprawującego nadzór pedagogiczny;
4. dokonania wpisu z naruszeniem prawa;
5. zaprzestania działalności przez szkołę lub placówkę przez okres dłuższy niż trzy miesiące.

Wszelka zatem odpowiedzialność, w tym obowiązki rejestracyjne, ciąży na osobie zakładającej i prowadzącej placówkę, tak więc sama placówka nie jest w pełni samodzielnym podmiotem i nie może działać w oderwaniu od podmiotu, który ją założył.

Również fakt uzyskania odrębnego numeru REGON nie przesądza o tym, że dany podmiot staje się odrębnym od osoby założyciela podatnikiem.

W ocenie tut. organu ten właśnie brak całkowitej samodzielności jednostki oświatowej jak i odpowiedzialność jaka ciąży na Wnioskodawcy jako założycielu jednostki oświatowej przesądza, że w przedmiotowej sprawie to Wnioskodawca ma status podatnika i płatnika, a nie sama założona przez niego jednostka oświatowa.

Innymi słowy – zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej, przedszkole niepubliczne nie jest samodzielną jednostką organizacyjną, a zatem korzysta z NIP organu prowadzącego. Nie ma zatem podstaw do wystawiania faktur na przedszkole, lecz właśnie na organ prowadzący. Podkreślić przy tym należy, że jakkolwiek w przywołanej interpretacji jest cytowana jeszcze ustawa o systemie oświaty, to interpretacja ta zachowuje aktualność po wejściu w życie Prawa oświatowego.

Michał Łyszczarz – specjalista prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników – Dz.U. z 2017 r. poz. 869 z późn. zm.
2. Ustawa z dn. 07.09.1991 r. o systemie oświaty – Dz.U. z 2017 r. poz. 2198 ze zm.
3. Ustawa z dn. 14.12.2016 r. Prawo oświatowe – Dz.U. z 2017 r. poz. 59 z późn. zm.