Badania lekarskie i ważność badań okresowych pracowników.

„Pracownikowi kończy się ważność badań okresowych w czasie delegacji, która została przedłużona – delegacja poza UE. Czy w takim razie można wysłać pracownika na badania okresowe w danym kraju, w którym znajduje się obecnie? Czy musi niestety przerwać delegacje wrócić do Polski i tu zrobić badania?”

W ocenie Autora pracownik powinien …

(…) przerwać wyjazd służbowy realizowany poza granicami Polski i wrócić do kraju w celu poddania się okresowym badaniom lekarskim. Te z kolei winien zrealizować w konkretnej jednostce służby medycyny pracy, z którą dany pracodawca ma podpisaną umowę o świadczenie w tym zakresie usług.

Przy tej okazji warto zaznaczyć, że „pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie”, o czym mowa w treści art. 229 § 4 Kodeksu pracy.

Częstotliwość, zakres badań i terminy ich przeprowadzania określa szczegółowo rozporządzenie MZiOS w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy – w załączniku nr 1.

Jakie są rodzaje badań pracowniczych?

Występują cztery podstawowe typy badań przeprowadzanych przez lekarza medycyny pracy, którym poddaje się pracownik. Będą to badania:

a/ wstępne,

b/ kontrolne,

c/ okresowe,

d/ końcowe.

Jedynie badania końcowe przeprowadza się na wniosek pracownika. Na inne podwładnych kieruje pracodawca.

Jaka powinna być częstotliwość badań okresowych?

Właściwie to lekarz medycyny pracy każdorazowo ustala częstotliwość badań okresowych dla pracownika, w zależności od stanu jego zdrowia oraz warunków, jakie panują na zajmowanym przez niego stanowisku. Przyjmuje się przy tym, że badania okresowe należy przeprowadzać z częstotliwością:

– co 2 lata, jeśli pracownik jest narażony na wdychanie szkodliwych pyłów lub oparów,

– co 2 lata, jeśli pracownik ma powyżej 45. lat i pracuje w zakładzie o gorącym mikroklimacie,

– co 3 lata, w przypadku narażenia pracownika w zakładzie pracy na gorący mikroklimat,

– co 4 lata, jeżeli pracownik stale korzysta z komputera,

– co 5 lat, w przypadku pracowników biura niekorzystających z komputerów.

Co do zasady o częstotliwości i zakresie badań decyduje lekarz, kierując się przy tym stanem zdrowia badanej osoby, wiekiem oraz brane są pod uwagę czynniki szkodliwe i uciążliwe na który może być narażony pracownik podczas wykonywania pracy. Lekarz może wydać orzeczenie, które będzie wskazywać na krótszy okres zdolności do prac np. okres co 4 lata może ulec skróceniu na 2 lata w przypadku pracy wykonywanej przez pracownika biurowego korzystającego z komputera. Mogą być brane pod uwagę takie aspekty jak wada wzroku lub problemy z kręgosłupem.

Czytaj podobne: Badania wstępne, a badania okresowe

Trzeba też podkreślić, że jednym z obowiązków pracodawcy jest kierowanie pracownika na badania lekarskie poprzez wręczenie mu skierowania na badanie, a ten zobligowany jest do poddania się im. Oznacza to, że o czasie badania, oraz miejscu jego przeprowadzania decyduje wyłącznie pracodawca, bowiem to na pracodawcy spoczywa obowiązek przestrzegania przepisów prawa w pracy w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników i powinien odpowiednio wcześniej kierować pracownika na okresowe badania lekarskie mając na względzie możliwość, w której stracą ważność badania lekarskie, podczas gdy pracownik będzie przebywać w podróży służbowej.

Paweł Nowak – prawnik prawa pracy i prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 108 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 305.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dn. 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy – Dz.U. z 2016 r. poz. 2067.

oprac. \m/ \mos/