Premie, nagrody
1. Warunkiem nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080, ze zm.) jest efektywne przepracowanie u danego pracodawcy pełnego roku kalendarzowego.
2. Przy ustaleniu wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego wypłaconego na podstawie tej ustawy nie uwzględnia się wynagrodzenia otrzymanego w okresie nieobecności w pracy z powodu choroby.
Uchwała SN z 25.07.2003 r. (III PZP 7/03, OSNAPiUS 2004/2/26)
Przyznanie nagrody należy do swobodnego uznania pracodawcy.
Uchwała SN z 30.07.1986 r. (III PZP 47/86, OSN 1987/5-7/82)
Jeżeli w spółce akcyjnej obowiązuje regulamin wypłacania nagród z zysku przewidujący, że z jego części jest tworzony fundusz nagród, to przeznaczenie zysku w całości na kapitał zapasowy nie pozbawia pracowników roszczeń o nagrody z zysku.
Uchwała SN z 24.06.1998 r. (III ZP 14/98, OSNAPiUS 1998/24/705)
Uprawnienie do rocznej nagrody z zakładowego funduszu nagród przysługujące na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz.U. Nr 32, poz. 141, ze zm.) stanowi element treści stosunku pracy pracowników zakładu pracy przejętego w trybie art. 231 k.p. i wiąże nowego pracodawcę do czasu zmiany treści tego stosunku.
Uchwała SN z 11.03.1998 r. (III ZP 3/98, OSNAPiUS 1998/20/588)
Pracownik, któremu po rozwiązaniu stosunku pracy przysługuje zasiłek przedemerytalny, nie nabywa prawa do nagrody jubileuszowej na zasadach określonych w § 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasadach jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358, ze zm.).
Uchwała SN z 13.05.1998 r. (III ZP 10/98, OSNAPiUS 1999/1/5)
Określona w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 lipca 1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz.U. Nr 32, poz. 141, ze zm. [obecnie ustawa z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej., Dz.U. Nr 160, poz. 1080, z późn. zm. – przyp. redakcji]) przesłanka nabycia prawa do nagrody rocznej z zakładowego funduszu nagród, polegająca na przepracowaniu w jednym zakładzie pracy całego roku, jest spełniona także wtedy, gdy pracownik był zatrudniony w tym zakładzie na podstawie dwóch kolejnych umów o pracę na czas określony, choćby między tymi umowami wystąpiła przerwa w dniu ustawowo wolnym od pracy.
Uchwała SN z 07.09.1995 r. (I PZP 23/95, OSNAPiUS 1996/5/73)
1. Nagroda (art. 105 k.p.) jest wynagrodzeniem w rozumieniu art. 183a k.p., co oznacza, że także do nagrody jako świadczenia przyznawanego pracownikowi na podstawie uznania pracodawcy mają zastosowanie reguły jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości (art. 183c § 1 k.p.).
2. Pracownik, któremu nagrody nie przyznano, może jej skutecznie dochodzić, jeżeli wykaże naruszenie przez pracodawcę zasad równego traktowania w zatrudnieniu, czyli naruszenie przez pracodawcę art. 94 pkt 9, art. 112 i art. 113 oraz art. 183a–183c k.p.
Wyrok SN z 21.01.2011 r. (II PK 169/10, OSNAPiUS 2012/7–8/86)
Przyjęcie w zakładowych przepisach płacowych kryterium legitymowania się przez pracownika świadectwem pracy potwierdzającym okres poprzedniego zatrudnienia dla nabycia prawa do nagrody jubileuszowej posiadającej charakter składnika wynagrodzenia za pracę, narusza ustanowione w art. 78 k.p. zasady ustalania tego wynagrodzenia.
Wyrok SN z 04.06.2008 r. (II PK 292/07, OSNAPiUS 2009/19–20/259)
Porozumienie stron stosunku pracy o zrzeczeniu się przez pracownika nagrody jubileuszowej jest nieważne na podstawie art. 58 k.c. Żądanie zapłaty tej nagrody podlega ocenie w świetle art. 8 k.p.
Wyrok SN z 15.11.2006 r. (I BP 12/06, OSNP 2008/1-2/3)
Na podstawie § 7 ust. 1 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358) nie można nabyć prawa do nagrody jubileuszowej w innym terminie niż w nim wskazany, to jest w innym dniu niż dzień, w którym upływa okres uprawniający do nagrody bądź dzień wejścia w życie przepisów wprowadzających te nagrody, co oznacza, że prawo do niej nie powstaje w terminie późniejszym, jeżeli w dniu upływu przewidzianego w przepisach okresu pracy pracownik nie mógł go nabyć z uwagi na wyłączenie przewidziane w art. 24126 § 1 k.p.
Wyrok SN z 11.04.2006 r. (I PK 172/05, OSNP 2007/7–8/95)
Przepis art. 18 § 3 k.p. dotyczy równego traktowania w zatrudnieniu w umowach o pracę i nie może być naruszony przez nierówne traktowanie pracowników w postanowieniach układu zbiorowego pracy w zakresie nabycia prawa do nagrody jubileuszowej.
Wyrok SN z 06.07.2005 r. (III PK 52/05, OSNAPiUS 2006/5–6/86)
Nagroda roczna określona w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306, ze zm.) ma charakter uznaniowy.
Wyrok SN z 25.11.2005 r. (I PK 86/05, OSNAPiUS 2006/19–20/295)
Nie jest sprzeczny z zasadą wolności pracy oraz z zasadami współżycia społecznego system premiowania, do którego pracownik przystąpił dobrowolnie, uzależniający od przepracowania ustalonego okresu nabycie prawa do premii niezwiązanej z wykonaniem konkretnych zadań pracowniczych.
Wyrok SN z 29.06.2005 r. (I PK 272/04, OSNAPiUS 2006/5–6/80)
Warunkiem zaliczenia okresu nauki w szkole wyższej do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej na podstawie zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358) jest uzyskanie dyplomu ukończenia studiów. Ukończenie nauki w rozumieniu § 4 ust. 3 pkt 1 tego zarządzenia dotyczy także otrzymania dyplomu ukończenia studiów wyższych później niż w roku akademickim, w którym pracownik uzyskał absolutorium.
Wyrok SN z 12.05.2004 r. (I PK 455/03, OSNAPiUS 2005/3/33)
Organem właściwym do przyznania nagrody jubileuszowej zarządcy komisarycznemu przedsiębiorstwa państwowego na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306, ze zm.) jest organ założycielski.
Wyrok SN z 25.08.2004 r. (I PK 412/03, OSNAPiUS 2005/9/126)
Gratyfikacja jubileuszowa jest objęta regulacją art. 24126 § 2 k.p., co wyklucza możliwość jej przyznania w zakładowym układzie zbiorowym pracy osobom zarządzającym zakładem pracy w imieniu pracodawcy.
Wyrok SN z 09.09.2004 r. (I PK 423/03, OSNAPiUS 2005/6/83)
Postanowienia zakładowego regulaminu premiowania, przewidujące możliwość „obniżenia globalnej” wysokości premii, nie stwarzają podstawy do jej całkowitej redukcji lub do nieutworzenia funduszu premiowego.
Wyrok SN z 02.10.2002 r. (I PKN 685/01, OSNAPiUS 2004/10/168)
Zasada równych praw z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków pracowniczych (art. 112 k.p.) dotyczy warunków nabycia prawa do nagrody jubileuszowej określonych w zakładowym układzie zbiorowym pracy.
Wyrok z 23.01.2002 r. (I PKN 816/00, OSNAPiUS 2004/2/32)
Do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej na podstawie § 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalenia okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358) konieczny jest związek przyczynowy między rozwiązaniem umowy o pracę a przejściem na rentę.
Wyrok SN z 20.04.2001 r. (I PKN 373/00, OSNAPiUS 2003/5/114)
Tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego. Nie może więc być uwzględniana w wysokości odszkodowania z tytułu wadliwego rozwiązania stosunku pracy, a także wynagrodzenia za okres zawieszenia w czynnościach tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa państwowego.
Wyrok SN z 20.07.2000 r. (I PKN 17/00, OSNAPiUS 2002/3/77)
1. Premia przewidziana w regulaminie wynagradzania, której wypłata uzależniona jest od jej uruchomienia i szczegółowego ustalenia warunków premiowania przez pracodawcę, do czasu wykonania tych czynności jest tzw. premią uznaniową (nagrodą).
2. Odręczna notatka przełożonego zawierająca obliczenia ewentualnej nagrody, której adresatem nie jest pracownik, nie stanowi przyrzeczenia jej wypłaty.
Wyrok SN z 06.06.2000 r. (I PKN 705/99, OSNAPiUS 2001/24/713)
Układ zbiorowy pracy może stanowić, że uznanie przez pracodawcę na podstawie indywidualnej decyzji dotychczasowych okresów zatrudnienia i przyznanie pracownikowi z tego tytułu nagrody jubileuszowej jest skuteczne przy ocenie w przyszłości prawa do świadczenia za dalsze okresy.
Wyrok SN z 11.04.2000 r. (I PKN 592/99, OSNAPiUS 2001 /18/559)
Jeżeli regulamin premii zespołowej nie określa ściśle wysokości świadczenia dla poszczególnych pracowników tworzących zespół, przy podziale funduszu premiowego należy, uwzględniając zasadę godziwości wynagrodzenia za pracę (art. 13 k.p.), stosować kryteria rodzaju wykonywanej pracy i kwalifikacji wymaganych przy jej wykonywaniu oraz ilości i jakości świadczonej pracy (art. 78 § 1 k.p.).
Wyrok SN z 16.12.1999 r. (I PKN 465/99, OSNAPiUS 2001/10/345)
Nagroda jubileuszowa jest wymagalna niezwłocznie po nabyciu prawa do niej i od tej chwili należą się odsetki, choćby pracownik później wykazał okoliczności stanowiące przesłanki uprawniające do nagrody, a pracodawcy nie można było przypisać winy w opóźnieniu (art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p. i § 7 ust. 2 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1998 r. w sprawie ustalenia okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania, M.P. Nr 44, poz. 358).
Wyrok SN z 19.08.1999 r. (I PKN 189/99, OSNAPiUS 2000/22/819)
Przepisy regulaminu premiowania (wynagradzania) nie mają zastosowania, jeżeli prawo do premii i jej wysokość zostały dla pracownika określone korzystniej w umowie o pracę.
Wyrok SN z 22.09.1999 r. (I PKN 262/99, OSNAPiUS 2001/2/35)
Wysokość premii może być określona proporcjonalnie do faktycznych zarobków poszczególnych pracowników uczestniczących w podziale funduszu premiowego.
Wyrok SN z 07.12.1999 r. (I PKN 390/99, OSNAPiUS 2001/8/270)
Nie można przyjąć, że pracownik poniósł szkodę w postaci utraty korzyści (art. 361 § 1 k.c), jeżeli między ustaniem zatrudnienia w warunkach powodujących chorobę zawodową i niezdolność do pracy, a dniem, w którym mogłoby powstać jego prawo do nagrody jubileuszowej, minęło kilkanaście lat, wskutek czego nie można z odpowiednim prawdopodobieństwem stwierdzić, że spełniłby wymagania § 7 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358).
Wyrok SN z 14.05.1999 r. (I PKN 51/99, OSNAPiUS 2000/15/574)
Jeżeli wyrządzenie przez pracownika szkody w mieniu pracodawcy wyłącza prawo do nagrody z zakładowego funduszu nagród, to pracownik nie nabywa prawa do tej nagrody, choćby sąd orzekł o obowiązku jej naprawienia.
Wyrok SN z 08.04.1998 r. (I PKN 39/98, OSNAPiUS 1999/8/266)
Wcześniejsza wypłata nagrody jubileuszowej, do której pracownik nabyłby uprawnienie w okresie krótszym niż 12 miesięcy od daty rozwiązania stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę lub rentę, jest możliwa jedynie w sytuacji, w której prawo do nagrody jubileuszowej w ogólności lub do nagrody za dany okres zatrudnienia ustanowiono przed ustaniem stosunku pracy (§ 9 zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania, M.P. Nr 44, poz. 358).
Wyrok SN z 20.10.1998 r. (I PKN 372/98, OSNAPiUS 1999/22/724)
Zarządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358) nie ma zastosowania w zakresie, w jakim zakładowy układ zbiorowy pracy reguluje odmiennie, choćby mniej korzystnie dla pracowników, zasady ustalania okresów pracy, od których zależy nabycie prawa do nagrody jubileuszowej oraz zasady jej obliczania.
Wyrok SN z 22.04.1998 r. (I PKN 62/98, OSNAPiUS 1999/9/297)
Omyłkowa wypłata pracownikowi nagrody jubileuszowej za czterdziestoletni okres zatrudnienia nie powoduje po upływie kolejnego okresu powstania prawa do nagrody wyższego stopnia.
Wyrok SN z 06.03.1998 r. (I PKN 551/97, OSNAPiUS 1994/4/123)
Obowiązujące w zakładzie pracy porozumienie w sprawie wprowadzenia zakładowego systemu wynagradzania, określające warunki, od których zależy nabycie uprawnień do nagrody jubileuszowej może w zakresie w nim nie uregulowanym odesłać, zgodnie z art. 9 § 2 k.p., do powszechnie obowiązujących przepisów. W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy zarządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1989 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wypłacania (M.P. Nr 44, poz. 358), w tym przepisy wyłączające możliwość zaliczenia okresu zatrudnienia u innego pracodawcy.
Wyrok SN z 24.11.1998 r. (I PKN 343/98, OSNAPiUS 2000/1/16)
Postanowienia zakładowego układu zbiorowego pracy dotyczące gratyfikacji jubileuszowej nie mają zastosowania do osób zarządzających zakładem w imieniu pracodawcy (art. 24126 § 2 k.p.).
Wyrok SN z 13.10.1999 r. (I PKN 159/99, OSNAPiUS 2001/4/109)
Zmiana regulaminu premiowania polegająca na zmianie podstawy obliczania premii lub wprowadzeniu nowych przesłanek warunkujących nabycie prawa lub określających jej wysokość, wymaga wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 § 1 k.p.), jeżeli prawo do premii wynika z umowy o pracę.
Wyrok SN z 13.12.1996 r. (I PKN 35/96, OSNAPiUS 1997/15/267)
Jeżeli prawo pracownika do premii wynika z umowy o pracę, to niekorzystna zmiana regulaminu premiowania może nastąpić tylko za jego zgodą wyrażoną w porozumieniu zmieniającym umowę lub w drodze wypowiedzenia warunków płacy (art. 42 k.p.).
Wyrok SN z 19.12.1996 r. (I PKN 23/96, OSNAPiUS 1997/15/270)
Z chwilą przyznania nagrody, po stronie pracodawcy powstaje obowiązek jej wypłacenia.
Wyrok SN z 21.10.1990 r. (I PR 236/90, Sł. Prac. 1991/6/28)