INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 grudnia 2018 r. (data wpływu 2 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrokiem Sądu z dnia 4 maja 2015 r. zostało rozwiązane przez rozwód małżeństwo Wnioskodawcy bez orzekania o winie. Sąd orzekł o swobodnym sposobie kontaktów z dziećmi, a kosztami utrzymania dzieci obciążył obie strony (w sumie kwotą 2.600 zł na rzecz trójki dzieci).

Kontakty Wnioskodawcy z dziećmi nie ograniczają się do spotkań sporadycznych. Są okresy kiedy dzieci (szczególnie syn M i córka M) nocują w domu, w którym zamieszkuje Wnioskodawca, jedzą posiłki, odrabiają zadania domowe, realizują drobne (stosowne do wieku i możliwości) obowiązki, otrzymują również ubrania (zgodnie z potrzebami), uczestniczą wspólnie z Wnioskodawcą w różnych wydarzeniach kulturalnych, czy innych formach spędzania wolnego czasu. Koszty wszystkich tych i innych działań ponosi dodatkowo (poza zobowiązaniami alimentacyjnymi) Wnioskodawca i są to np. imieniny i urodziny dzieci, święta, ważne dla nich wydarzenia, np. organizowane przez szkołę „jasełka”, przygotowania do egzaminów (studniówka, matura) oraz częste transporty do lub ze szkoły oraz związane z innymi sytuacjami, np. spotkania z kolegami, zakupy poza miejscowością w której mieszkają.

Wnioskodawca uważa, że jego udział w tych wydarzeniach można uznać za udział w wychowaniu swoich dzieci. Wszystkie te działania odbywają się bez udziału matki dzieci, zatem w ocenie Wnioskodawcy występuje on wówczas jako samotnie wychowujący dzieci, dbając o ich aktywny i pełny udział w życiu i rozwoju dzieci.

Wnioskodawca uważa, że jego wkład własny, zaangażowanie w opiekę i wychowanie dzieci jest porównywalny do roli, jaką pełni w tym procesie matka dzieci. Ponosi często dodatkowe koszty finansowe tych przedsięwzięć (np. organizacja w 2018 r. komunii św. córki M).

Od samego początku organizacja życia Wnioskodawcy (miejsce zamieszkania) oraz miejsce pracy – pomimo innych propozycji zawodowych związanych z awansem zawodowym – jest podyktowana dobrem dzieci i możliwością osobistego i częstego uczestniczenia w ich codziennym życiu i rozwoju.

Dzieci Wnioskodawcy nie uzyskują dochodów: syn M – lat 19 jest studentem I roku, syn M – lat 18 w tym roku przystępuje do egzaminu dojrzałości, córka M – lat 9 jest uczennicą 4 klasy szkoły podstawowej.

Wnioskodawca w żaden sposób nie podważa zaangażowania i udziału w wychowaniu i opiece nad wszystkimi dziećmi matki oraz miłości i troski, jaką ich darzy. Wszystkie działania Wnioskodawcy opisane powyżej są wynikiem umowy z byłą żoną i wykonywane są za jej zgodą.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci w zakresie zasad korzystania z ww. ulgi?

Zdaniem Wnioskodawcy interpretacja pojęcia „osoba samotnie wychowująca dzieci” zawartego w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych musi uwzględniać nadrzędny interes dzieci i nie może tym samym zmierzać do wyeliminowania lub znaczącego ograniczenia jego udziału w ich wychowywaniu i opiece.

Wnioskodawca uważa, że Konstytucja RP, w art. 71 ust. 1 zdanie drugie zapewnia mu szczególną pomoc ze strony władz publicznych. Taka sytuacja ma obecnie miejsce w przypadku braku możliwości rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowujące dzieci (kiedy przez kilka miesięcy Wnioskodawca musi odprowadzać 32% podatek), w sposób istotny ograniczając w tym zakresie prawo Wnioskodawcy oraz jego dzieci do prawidłowego i pełnego udziału w procesie wychowywania, dorastania i życia.

Wnioskodawca podkreśla, że jego intencje podyktowane są potrzebami jego dzieci, a impulsem do złożenia wniosku stał się wyrok NSA II FSK 573/15 z 5 kwietnia 2017 r., który został wydany na skutek zaskarżenia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 9 października 2014 r. I SA/Wr 1917/14.

W przypadku Wnioskodawcy różnica finansowa, która wynika z takiego rozliczenia, to ok. 1.000 zł. Jest to bardzo istotna kwota, która w sposób wymierny może wpłynąć na jakość życia Wnioskodawcy i jego dzieci. Dla przykładu Wnioskodawca podaje pobory, jakie zostały mu wypłacone w grudniu 2017 r. oraz w styczniu 2018 r. W pierwszym przypadku – gdy pobrany został 32% podatek – Wnioskodawcy zostały wypłacone pobory w kwocie 4.791 zł 29 gr, zaś w drugim przypadku – gdy został pobrany 18% podatek dochodowy – 5.838 zł 29 gr. W sytuacji, gdy będzie możliwość rozliczenia jego dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci, kwota jaka została mu wypłacona w styczniu 2018 r. będzie stanowiła jego „dochód” przez cały rok podatkowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1509 z późn. zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

• małoletnie,
• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

– podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

• posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
• wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
• nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
• nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Przystępując do oceny możliwości rozliczania się przez Wnioskodawcę w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zaznaczyć należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko/dzieci.

Zauważyć należy, że Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego wskazał, że wyrokiem Sądu z dnia 4 maja 2015 r. zostało rozwiązane przez rozwód jego małżeństwo bez orzekania o winie. Sąd orzekł o swobodnym sposobie kontaktów z dziećmi, a kosztami utrzymania dzieci obciążył obie strony (w sumie kwotą 2.600 zł na rzecz trójki dzieci). Kontakty Wnioskodawcy z dziećmi nie ograniczają się do spotkań sporadycznych. Są okresy kiedy dzieci (szczególnie syn M i córka M) nocują w domu, w którym zamieszkuje Wnioskodawca, jedzą posiłki, odrabiają zadania domowe, realizują drobne (stosowne do wieku i możliwości) obowiązki, otrzymują również ubrania (zgodnie z potrzebami), uczestniczą wspólnie z Wnioskodawcą w różnych wydarzeniach kulturalnych, czy innych formach spędzania wolnego czasu. Koszty wszystkich tych i innych działań ponosi dodatkowo (poza zobowiązaniami alimentacyjnymi) Wnioskodawca i są to np. imieniny i urodziny dzieci, święta, ważne dla nich wydarzenia, np. organizowane przez szkołę „jasełka”, przygotowania do egzaminów (studniówka, matura) oraz częste transporty do lub ze szkoły oraz związane z innymi sytuacjami, np. spotkania z kolegami, zakupy poza miejscowością w której mieszkają. Wnioskodawca w żaden sposób nie podważa zaangażowania i udziału w wychowaniu i opiece nad wszystkimi dziećmi matki oraz miłości i troski, jaką ich darzy. Wszystkie działania Wnioskodawcy opisane powyżej są wynikiem umowy z byłą żoną i wykonywane są za jej zgodą.

W rezultacie, w przedmiotowej sprawie nie można przyjąć, że któregokolwiek z rodziców można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji, że któremukolwiek z rodziców przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Preferencja ta uzależniona jest bowiem nie tylko od stanu cywilnego, ale przede wszystkim od faktycznego samotnego wychowywania dziecka.

Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych. Natomiast w tym konkretnym przypadku każdy rodzic jest zaangażowany w proces wychowawczy dzieci, co oznacza, że dzieci wychowywane są wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Nie sposób bowiem uznać, że w tak zorganizowanym trybie wykonywania władzy rodzicielskiej zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza matka, gdy dziecko u niej zamieszkuje, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dziecko przebywa z ojcem. Wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że okoliczność, iż dwie osoby – Wnioskodawca i jego była żona – wychowują te same dzieci wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dzieci samotnie. Prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje bowiem wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, o których mowa w art. 6 ust. 4, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują te dzieci. Wnioskodawca nie spełnia zatem warunków określonych w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dziecko.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Tutejszy organ zgadza się z twierdzeniem Skarżącego, że Konstytucja RP, w art. 71 ust. 1 zdanie drugie zapewnia rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietnym i niepełnym szczególną pomoc ze strony władz publicznych. Realizacja tego obowiązku następuje m. in. poprzez wprowadzanie systemu ulg i zwolnień podatkowych skierowanych do osób lub rodzin wychowujących dziecko/dzieci. Skorzystanie z nich jest jednak uzależnione od spełnienia warunków wprowadzonych przez ustawodawcę.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądów administracyjnych wskazać należy, że jakkolwiek wyroki sądów kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnej sprawie i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Podkreślić jednak należy, że pogląd analogiczny do zaprezentowanego w niniejszej interpretacji został przedstawiony w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 17 grudnia 2017 r., sygn. akt I SA/Bd 893/13.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 lutego 2019 r., sygn. 0115-KDIT2-2.4011.2.2019.1.MM