Czy sprzedaż posiłków uczniom oraz planowana sprzedaż nauczycielom (pracownikom pedagogicznym) i innym pracownikom (pracownikom niepedagogicznym) szkoły w obecnie obowiązującym stanie prawnym podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 21 maja 2013 r. (data wpływu 24 maja 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 9 lipca 2013 r. (data wpływu 10 lipca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży posiłków:

• uczniom szkoły oraz pracownikom pedagogicznym szkoły – jest prawidłowe,
• pracownikom niepedagogicznym szkoły – jest nieprawidłowe

UZASADNIENIE

W dniu 24 maja 2013 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży posiłków uczniom szkoły oraz pracownikom pedagogicznym i niepedagogicznym.
Pismem z dnia 9 lipca 2013 r. wniosek został uzupełniony poprzez doprecyzowanie zdarzenia przyszłego, pytania oraz własnego stanowiska.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 9 lipca 2013 r.).

Szkoła jest jednostką budżetową, gminną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Szkoła prowadzi stołówkę szkolną, w której zatrudnia pracowników (na podstawie umowy o pracę) przygotowujących posiłki na miejscu. W stołówce szkolnej posiłki sprzedawane są uczniom Szkoły w cenie tzw. „wsadu do kotła” (również finansowane z GOPS). Obiady nie są sprzedawane osobom obcym. Wnioskodawca nie prowadzi działalności dla zysku. Nie jest podatnikiem podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Klasyfikacja statystyczna usług świadczonych przez Szkołę zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU) z 2008 roku to: PKWiU 85.2 – usługi szkół podstawowych oraz PKWiU 85.3 – usługi gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych z wyłączeniem szkół policealnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 9 lipca 2013 r.).

Czy sprzedaż posiłków uczniom oraz planowana sprzedaż nauczycielom (pracownikom pedagogicznym) i innym pracownikom (pracownikom niepedagogicznym) szkoły w obecnie obowiązującym stanie prawnym podlega opodatkowaniu podatkiem VAT…
Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w piśmie z dnia 9 lipca 2013 r.), sprzedaż w stołówce szkolnej posiłków uczniom oraz planowana sprzedaż posiłków pracownikom pedagogicznym i niepedagogicznym szkoły korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 i 26 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się w zakresie opodatkowania sprzedaży posiłków:

• uczniom szkoły oraz pracownikom pedagogicznym szkoły – za prawidłowe,
• pracownikom niepedagogicznym szkoły – za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawca jest jednostką budżetową, gminną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Szkoła prowadzi stołówkę szkolną, w której zatrudnia pracowników (na podstawie umowy o pracę) przygotowujących posiłki na miejscu. W stołówce szkolnej posiłki sprzedawane są uczniom szkoły w cenie tzw. „wsadu do kotła” (również finansowane z GOPS). Obiady nie są sprzedawane osobom obcym. Szkoła nie prowadzi działalności dla zysku. Szkoła nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.
Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy, dla towarów i usług, wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy, stawka podatku wynosi 7 %, z zastrzeżeniem ust. 12 i art. 114 ust. 1.
Zgodnie z art. 146a ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f:

• stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%,
• stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytułu załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8 % (…).

Ponadto ustawodawca przewidział obniżone stawki oraz zwolnienia od podatku dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług oraz określił warunki stosowania obniżonych stawek i zwolnień.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku od towarów i usług możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie, oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną, wykonywane:

• w formach i na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej oraz w przepisach o systemie oświaty,
• przez podmioty sprawujące opiekę nad dziećmi w wieku do 3 lat.

Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 17 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a), nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

• nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a) lub
• ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Stosownie do § 13 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2013 r., poz. 247 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem, zwalnia się od podatku usługi ściśle związane z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy.
Zgodnie z § 13 ust. 8 rozporządzenia, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26, stosuje się do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.
Z treści § 13 ust. 9 rozporządzenia wynika, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

• nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy lub
• ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Należy również wskazać, iż jak wynika z § 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, stawkę podatku wymienioną w art. 41 ust. 1 ustawy obniża się do wysokości 8% dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia. W poz. 7 tego załącznika wskazano na usługi związane z wyżywieniem (PKWiU ex 56), z wyłączeniem sprzedaży:

• napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%,
• napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%,
• napojów, przy przygotowywaniu których jest wykorzystywany napar z kawy lub herbaty, niezależnie od udziału procentowego tego naparu w przygotowywanym napoju,
• napojów bezalkoholowych gazowanych,
• wód mineralnych,
• innych towarów w stanie nieprzetworzonym opodatkowanych stawką, o której mowa w art. 41 ust. 1 ustawy.

Na podstawie art. 67a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o systemie oświaty, w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów, szkoła może zorganizować stołówkę.

Korzystanie z posiłków w stołówce szkolnej jest odpłatne – art. 67a ust. 2 ustawy o systemie oświaty.
Stosownie do art. 67a ust. 3 ustawy o systemie oświaty, warunki korzystania ze stołówki szkolnej, w tym wysokość opłat za posiłki, ustala dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę.

Zgodnie z art. 67a ust. 4 ustawy o systemie oświaty, do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku w stołówce szkolnej, o których mowa w ust. 3, nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki.
Powołane przepisy ustawy o systemie oświaty wyraźnie wskazują na możliwość prowadzenia przez szkoły publiczne stołówek. Celem ich prowadzenia nie jest świadczenie usług gastronomicznych jako takich, ale wyłącznie funkcje socjalno-bytowe, polegające na zapewnieniu żywienia uczniom szkoły. Ponieważ szkoła nie prowadzi działalności dla zysku, opłaty za korzystanie ze stołówki powinny być kalkulowane na poziomie zapewniającym wyłącznie pokrycie faktycznych kosztów wytworzenia posiłków, a ściślej tzw. wsadu do kotła. Niedopuszczalne jest ustalanie jakichkolwiek narzutów zapewniających szkole zysk lub refundację kosztów, których zgodnie z ustawą nie może ona przerzucać na korzystających z usług stołówki.

Uwzględniając powyższe, możliwość prowadzenia i korzystania ze stołówki szkolnej przez uczniów szkoły jest przykładem realizacji przez jednostki objęte systemem oświaty zadań, do jakich zostały powołane, w szczególności zadań wychowawczych i opiekuńczych. Świadczenie opieki polegać może niewątpliwie na zapewnieniu wyżywienia i dożywiania dzieciom i młodzieży, korzystającym z prawa do kształcenia i wychowania w ramach systemu oświaty, w sytuacji gdy jest to niezbędne dla prawidłowego kształcenia i wychowania w jednostkach organizacyjnych systemu oświaty.

Tym samym, funkcjonowanie stołówek szkolnych zapewnia prawidłową realizację zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów.

Mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego i obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, iż sprzedaż przez Wnioskodawcę posiłków uczniom szkoły będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy. Usługi wyżywienia dzieci i młodzieży świadczone na zasadach określonych w ustawie o systemie oświaty, przez stołówki szkolne spełniają bowiem przesłanki do uznania tych czynności za zwolnione od podatku VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży posiłków uczniom szkoły uznać należy za prawidłowe.

Odnosząc się do opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży posiłków na rzecz pracowników pedagogicznych szkoły należy stwierdzić, iż usługi te należy uznać za usługi ściśle związane z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą polegającymi na ich żywieniu, mają one bowiem charakter pomocniczy i są niezbędne w stosunku do prowadzonej działalności opiekuńczej szkoły w tym zakresie, która stanowi świadczenie główne, przy czym, jak już wskazano powyżej, ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez szkołę. W zakresie powyższych usług Wnioskodawca będzie korzystał ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie § 13 ust. 1 pkt 26 w związku z § 13 ust. 8 i 9 rozporządzenia.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży posiłków pracownikom pedagogicznym należy uznać za prawidłowe, jednak za podstawę zwolnienia tych usług należy przyjąć § 13 ust. 1 pkt 26 w związku z § 13 ust. 8 i 9 rozporządzenia, a nie – jak wskazał Wnioskodawca – art. 43 ust. 1 pkt 24 i 26.

Natomiast sprzedaż obiadów w stołówce szkolnej na rzecz pracowników niepedagogicznych nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według właściwej stawki podatku VAT, tj. 8% – pod warunkiem zakwalifikowania przedmiotowej sprzedaży jako usług związanych z wyżywieniem do grupowania PKWiU 56. Usługi świadczone przez pracowników niepedagogicznych nie są usługami ściśle związanymi z usługami w zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą. Usługi te nie mają charakteru pomocniczego i nie są niezbędne w stosunku do prowadzonej działalności opiekuńczej szkoły w tym zakresie, która stanowi świadczenie główne. Nie mogą zatem korzystać ze zwolnienia na podstawie § 13 ust. 1 pkt 26 w związku z § 13 ust. 8 i 9 rozporządzenia.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży posiłków pracownikom niepedagogicznym uznać należy za nieprawidłowe.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 23 lipca 2013 r. nr IPTPP2/443-411/13-4/AW