„Jestem po rozwodzie z mężem od 7 lat. Obydwoje mamy prawa rodzicielskie, miejsce zamieszkania dzieci jest przy mnie, ojciec ma ustalone widzenia. Zabiera dzieci regularnie, ma z nimi kontakt, płaci alimenty. W związku z sytuacją zawodową wygląda na to, że od IX 2020 r. wyjadę na rok poza granice naszego kraju. Chcę oczywiście zabrać dzieci ze sobą, pracować i się nimi zajmować. To też będzie dobre dla rozwoju dzieci ze względu na żywy kontakt z językiem angielskim i poznawanie kultury innego państwa. Czy ojciec dzieci może mi uniemożliwić wyjazd z dziećmi, jeśli jest to wyjazd na rok z opcją codziennych rozmów przez skype i widzeń kilka razy w roku w okolicach świąt? Poproszę o informację jak ten problem formalnie dobrze rozwiązać.”

W myśl zasady wyrażonej w …

(…) art. 97 ust. 2 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie, a w  przypadku braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy. Rodzic może podjąć decyzje samodzielnie, bez konieczności przeprowadzania konsultacji i uzyskania zgody ze strony drugiego rodzica tylko w sprawach dla dziecka mniej istotnych. Zgodnie z przyjętą linią orzeczniczą wyjazd dziecka za granicę, zarówno na pobyt stały, jak i czasowy, należy zaliczyć do kategorii spraw istotnych (np. wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dn. 12.10.2017 r., sygn. akt: III Nsm 91/17).

W przedstawionym stanie faktycznym ojciec dzieci nie został pozbawiony władzy rodzicielskiej, nie została ona zawieszona, a także ograniczona w zakresie decydowania o istotnych sprawach dziecka lub o niektórych spośród nich. Dlatego też w celu wyjazdu zawodowego na rok zagranice wraz z dziećmi konieczne jest uzyskanie zgody ojca. Najrozsądniejszym rozwiązaniem jest uzyskanie zgody zatwierdzonej lub wydanej przez sąd, gdyż samo spisanie umowy między Panią i ojcem dzieci może okazać się niewystarczające. Jednym z takich sposób jest ugodowe załatwienie sprawy poprzez mediację lub sądowe posiedzenie pojednawcze. Zgodnie z art. 570²  ustawy Kodeks postępowania cywilnego – „W sprawie, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd może skierować uczestników do mediacji. Przedmiotem mediacji może być także określenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli uczestnicy postępowania nie uzgodnili osoby mediatora, sąd kieruje ich do mediacji prowadzonej przez stałego mediatora”.

Jeśli uzyskanie zgody w sposób ugodowy okaże się niemożliwe, o tym, czy wyjazd dzieci zagranicę wraz z Panią jest zgodny z ich interesem rozstrzygać będzie sąd.  W trakcie postępowania będzie się on kierować naczelną zasadą prawa rodzinnego tj. dobrem dziecka. W tym celu będzie badał czy dziecko chce wyjechać, jakie relacje wiążą go z rodzicami (szczególnie z ojcem), a także jakie warunki zapewni mu Pani zagranicą – czy ma tam Pani stabilną pracę, dobre warunki mieszkaniowe, a także warunki związane z edukacją dziecka. Istotnym aspektem jest także możliwość utrzymywania regularnego kontaktu dziecka z ojcem.

Odpowiadając zatem na pytanie, czy ojciec dzieci może Pani uniemożliwić wyjazd z dziećmi zagranicę, należy wskazać, iż jest to jak najbardziej możliwe, gdyż musi on wyrazić zgodę na taki wyjazd. W celu uzyskania zgody należy złożyć wniosek o rozstrzygnięcie w sprawie istotnej dla dziecka do sądu rodzinnego. Właściwym rzeczowo do rozpoznania takiego wniosku jest sąd rejonowy – wydział rodzinny i nieletnich jako sąd pierwszej instancji, a właściwym miejscowo jest sąd, w którego okręgu dziecko ma miejsce zamieszkania lub w którym przebywa. W pierwszej kolejności należy dążyć do załatwienia sprawy w sposób ugodowy. Jeśli się to nie powiedzie, decyzję wyda sąd, który kierując się dobrem dziecka może nie zezwolić na jego wyjazd.

Kamil Wywiał – prawnik

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 25.02.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy – tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 2086 ze zm.
2. Ustawa z dn. 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego – Dz.U. z 2019 r. poz. 1460 z późn. zm.