Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych w art. 2 pkt 5 wymienia osoby uprawnione do korzystania z funduszu, m.in. byłych pracowników pobierających emerytury i renty oraz ich rodziny. W tej części przepisy ustawy są ogólnikowe i nie określają, w jaki sposób należy ustalić status emeryta i rencisty dla potrzeb socjalnych.

 

W zapytaniu nr 6162 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych zwrócono uwagę, że niejednokrotnie emeryci lub renciści podejmują zatrudnienie na pełnym etacie lub na część etatu u innego pracodawcy, obniżając, lecz nie zawieszając pobierania emerytury. Ustawa nie określa jednoznacznie, czy w takim przypadku emeryt lub rencista winien korzystać z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nowego pracodawcy, czy też z funduszu poprzedniego pracodawcy.

W związku z powyższym poseł Domicela Kopaczewska poprosiła o jednoznaczną interpretację, z jakiego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych winien korzystać uprawniony emeryt/rencista podejmujący ponownie zatrudnienie.

Odpowiedzi na zapytanie udzielił Radosław Mleczko podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 592, ze zm.) do osób uprawnionych do korzystania z funduszu u pracodawcy zalicza się pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów – byłych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał prawo do korzystania z funduszu w regulaminie. Omawiane przepisy nie określają zasad ustalania statusu emeryta lub rencisty do celów socjalnych. Takiego ustalenia dokonuje pracodawca.

W ocenie przedstawiciela resortu pracy pracodawcą sprawującym opiekę nad emerytem lub rencistą jest pracodawca, u którego byli oni ostatnio zatrudnieni, czyli podmiot będący ostatnio stroną stosunku pracy. W przypadku zatrudnienia (w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy) u pracodawcy osoby, która posiada ustalone prawo do emerytury lub renty, należałoby ocenić, iż jest ona pracownikiem tego pracodawcy na potrzeby działalności socjalnej.

Taki pogląd jest zbieżny z orzecznictwem sądowym. W uzasadnieniu do uchwały z dnia 15 listopada 1991 r., sygn. akt I PZP 56/91 (OSNC 1992/4/63), Sąd Najwyższy, analizując analogiczne, poprzednio obowiązujące regulacje w zakresie prawa emerytów do opieki socjalnej w byłym zakładzie, określone w przepisach o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym, stwierdził, iż omawiane przepisy „kwalifikacji do kategorii osób uprawnionych do korzystania z funduszu nie wiążą bezpośrednio i wprost z faktem przejścia na emeryturę, a jedynie z takimi okolicznościami (warunkami), jak bycie emerytem i bycie pracownikiem zakładu. Jeżeli więc dana osoba była zatrudniona w określonym zakładzie i po zaprzestaniu pracy ma status emeryta, to należałoby ocenić, iż należy do kręgu osób uprawnionych u pracodawcy. Zwrot »emeryt – były pracownik zakładu« należy łączyć tylko z tym zakładem pracy, z którym stosunek pracy ustał bezpośrednio przed powstaniem stanu kwalifikowanego jako posiadanie lub powrót przez daną osobę do statusu emeryta”. Zdaniem sądu „zakładem pracy sprawującym opiekę socjalną nad emerytem, jest zawsze ten zakład, w którym emeryt był ostatni raz zatrudniony i to niezależnie od tego, czy przeszedł on z niego na emeryturę, czy też było to przejście »ponowne«”. Sąd Najwyższy wskazał także, iż „emeryt, który podejmuje pracę, staje się pracownikiem, któremu przysługują świadczenia z ustawy o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym. Status pracownika jest bowiem w tym wypadku »mocniejszy« od statusu emeryta”.

Ponadto przedstawiciel resortu poinformował, że prezentowane poglądy prawne nie są wiążące dla stron stosunku pracy, sądów i inspektorów pracy. Dodać należy, iż podmiotami ustawowo uprawnionymi do nadzoru i kontroli przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w tym przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, są właściwe miejscowo organy Państwowej Inspekcji Pracy, instytucji bezpośrednio podległej Sejmowi RP.

źródło: sejm.gov.pl