Czy odszkodowanie na rzecz byłych pracowników firmy wypłacone na mocy zawartej ugody sądowej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 24 marca 2014 r. (data wpływu 25 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dwaj byli pracownicy firmy wnieśli do Sądu Rejonowego pozew o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne. W dniu 7 stycznia 2014 r. została zawarta ugoda sądowa umarzająca postępowanie sądowe, w wyniku której Wnioskodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz byłych pracowników odszkodowań w wysokości 4000 zł na osobę. Zawarta ugoda wyczerpała wszystkie roszczenia byłych pracowników wynikające z przedmiotowego pozwu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie na rzecz byłych pracowników firmy wypłacone na mocy zawartej ugody sądowej w związku z rozwiązaniem umowy o pracę można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej?

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowania na rzecz byłych pracowników wypłacone na mocy zawartej ugody sądowej można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z przepisami art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy. Przepisy zezwalają na zaliczenie w koszty uzyskania przychodów także takich wydatków, które nie skutkują bezpośrednio osiągnięciem przychodów, jeżeli zostały poniesione w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania podmiotu. Z tego rodzaju wydatkami, poniesionymi w celu zabezpieczenia i zachowania źródła przychodów, mamy do czynienia w przypadku odszkodowań pracowniczych. Wydatki poniesione przez pracodawcę z tytułu wypłacanych odszkodowań pracowniczych wynikają bowiem z nawiązanego przez niego stosunku pracy (zachodzi zatem tutaj związek pośredni). Ponadto świadczenia odszkodowawcze wypłacane przez pracodawcę nie zostały wymienione w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe, zamieszczonym w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Powyższa regulacja wskazuje, iż definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.

Pierwszy z tych elementów określić można mianem przesłanki pozytywnej, zakładającej spełnienie łączne dwóch warunków, tj.:

konieczność faktycznego – co do zasady – poniesienia wydatku,
poniesienie wydatku musi nastąpić w celu osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.
Drugi z tych elementów określić można mianem przesłanki negatywnej, zgodnie z którą ponoszony wydatek nie został ujęty w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, określony w art. 23 ww. ustawy.

Jako, że przepisy omawianej ustawy nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów odszkodowania na rzecz zwolnionego pracownika na podstawie wyroku sądowego za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało określenie, czy koszt ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Nie każdy bowiem wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki zmniejszać podstawę opodatkowania. Skoro bowiem ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być ten cel widoczny. Ponoszone koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać realność celu.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

przeznaczenie wydatku (celowość, zasadność wydatku dla funkcjonowania podmiotu). ze względu na szeroki zakres celowości, powinno poddawać się szczegółowej analizie czynniki wpływające na celowość w postaci racjonalności i efektywności;
potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczeniem źródła przychodów.
Zauważyć należy, iż przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo – skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód).

Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów należy ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz możliwość osiągnięcia przychodu. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczyniać się do osiągnięcia przychodu z danego źródła. Wydatek musi przyczynić się do osiągnięcia przychodu, a przynajmniej podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą powinien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów.

Podkreślić w tym miejscu należy, że jakkolwiek celowość i efektowność nakładów gospodarczych pozostawiona jest ocenie podatnika, organy podatkowe uprawnione są do badania związku nakładów gospodarczych z przychodami.

W art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymieniono wprost zasądzonego odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę jako wydatku wyłączonego z kosztów uzyskania przychodów. Nieujęcie określonych odszkodowań w katalogu kosztów niepotrącalnych, zawartych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie oznacza jednakże automatycznie, iż poniesiony z tego tytułu wydatek stanowi koszty uzyskania przychodów. Należy bowiem wówczas ustalić, czy spełnia on wymienione przesłanki pozytywne kwalifikowania kosztów, wynikające z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, iż odszkodowanie z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy z byłymi pracownikami nie klasyfikuje się do kosztów uzyskania przychodów. Jego celem nie jest uzyskanie przychodu, ani zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Istotą sporu jest bowiem zasadność i wysokość odszkodowania przyznanego niepracującym już u Wnioskodawcy pracownikom za rozwiązanie z nimi umowy o pracę przez pracodawcę. Celem zapłaty jest zatem zwolnienie się Wnioskodawcy z zobowiązania, a zapłata wymienionego odszkodowania nie przynosi żadnego przychodu. Kwota odszkodowania, choć wynika z wcześniej łączących strony stosunków pracy, nie jest wypłaconym zaległym wynagrodzeniem pracowników, ale swoistą dolegliwością za niezgodne z prawem działanie pracodawcy, skutkami którego nie można obciążać budżetu państwa poprzez obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Tym samym poniesiony przez Wnioskodawcę wydatek z tytułu wypłaconych odszkodowań na rzecz byłych pracowników za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, należy ocenić jako nie spełniający kryterium celowości, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie może on stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja indywidualna z 13 czerwca 2014 r., nr ITPB1/415-302/14/MP – Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy