Do resortu pracy została skierowana interpelacja w sprawie przyznania środków przeznaczonych na wsparcie osób chcących podjąć działalność gospodarczą.

Osoby chcące założyć własną firmę, w tym celu zwracają się do powiatowych urzędów pracy z wnioskami o przyznanie dofinansowania na podjęcie działalności gospodarczej. Zdaniem kierujacych pytania posłów Stanisława Lamczyka i Ryszarda Zawadzkiego najgorzej traktowani przez UP są osoby między 24 a 50 rokiem życia, czyli osoby z doświadczeniem, zdeterminowane do pracy mającej na celu otwarcie i rozwijanie własnej firmy. Ponadto posłowie zwracają uwagę, że jedną z najwyżej ocenianych przez powiatowy urząd pracy kategorii jest wykształcenie zbieżne z planowanym rodzajem działalności.

W związku z powyższym poslowie skierowali do Pana Ministra następujące pytania:

1. Czy zasadne jest – w dobie ciągłego kształcenia się Polaków – branie pod uwagę uzyskanego zawodu jako głównego kryterium oceny wniosków o dofinansowanie na podjęcie działalności gospodarczej?
2. Czy urzędy pracy nie powinny zwrócić większej uwagi na innowacyjność działalności gospodarczej i perspektywy rozwoju zakładanych firm?

Odpowiedzi udzielił sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Jacek Męcina, podkreślając, że podstawowym aktem prawnym w zakresie przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji bezrobotnych jest ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.). Zawiera ona m.in. instrumenty rynku pracy wspierające tworzenie miejsc pracy, w tym dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej. Na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 2 wymienionej ustawy oraz zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 23 kwietnia 2012 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2012 r. poz. 457) starosta może przyznać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej w wysokości określonej w umowie, nie większej jednak niż 6-krotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Świadczenie ma charakter fakultatywny, a decyzja o przyznaniu ww. środków należy do starosty.

W gestii starosty pozostaje również ocena wniosku o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej. Podstawowymi kryteriami przyznania środków jest spełnianie przez wnioskodawcę warunków określonych w powołanym wyżej rozporządzeniu, jak również wynikających z zatwierdzonego przez starostę regulaminu przyznawania środków. Starosta, który jest odpowiedzialny za racjonalne wydatkowanie środków Funduszu Pracy, analizuje ryzyko zgłoszonego przedsięwzięcia. Jeśli w ocenie starosty ze względu na nieposiadanie przez wnioskodawcę odpowiedniego wykształcenia czy doświadczenia podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej nie jest możliwe, może on odmówić przyznania środków.

Przedstawiając powyższe, należy zauważyć, że z przepisów powołanego wyżej rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej regulującego warunki przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej nie wynika obowiązek posiadania zawodu zgodnego z planowanym przedsięwzięciem. Jednakże należy mieć na względzie, że art. 19 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, z późn. zm.) stanowi, iż jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych. Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, wykonujący ją osobiście, powinien legitymować się posiadaniem uprawnień zawodowych wymaganych do wykonywania określonego zawodu.

Ustalenie struktury wydatków Funduszu Pracy konkretnego urzędu pracy, zgodnie z zapisem art. 109 ust. 9 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, nie należy do kompetencji ministra pracy i polityki społecznej. Decyzję w sprawie wyboru form aktywizacji zawodowej bezrobotnych i innych uprawnionych osób, w ramach łącznej kwoty ustalonej dla powiatu na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej, podejmuje starosta, po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia, z uwzględnieniem sytuacji na lokalnym rynku pracy. Do starosty należą również decyzje w sprawie wspierania lokalnego rozwoju gospodarczego, w tym zgłaszanych innowacyjnych rozwiązań, m.in. poprzez dofinansowanie podejmowanej działalności gospodarczej.

Jednocześnie przedstawiciel MPiPS wyjaśnił, że środki na aktywizację zawodową osób bezrobotnych, w tym osób w wieku od 25. do 50. roku życia, urzędy pracy otrzymują w kwotach limitów rocznych określonych zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie (Dz. U. Nr 123, poz. 1019, z późn. zm.). Ponadto środki z rezerwy ministra pracy i polityki społecznej, które mają charakter uzupełniający, są przeznaczane m.in. na programy związane z aktywizacją zawodową bezrobotnych do 30. roku życia oraz bezrobotnych powyżej 50. roku życia ze względu na odnotowywany wysoki poziom bezrobocia wśród tych grup bezrobotnych.

źródło: sejm.gov.pl, oprac. G. Rompel