Czy w wyżej opisanym stanie faktycznym odszkodowanie należne na podstawie ugody sądowej z dnia 23 lipca 2014 r. byłemu pracownikowi spółki jawnej stanowi u Wnioskodawcy (wspólnika tej spółki) koszt uzyskania przychodu w wysokości proporcjonalnej do jego udziału w zysku spółki?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 28 sierpnia 2014 r. (data wpływu 2 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną – wspólnikiem spółki jawnej, która w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą zatrudnia pracowników. W dniu 30 maja 2014 r. Spółka złożyła swojemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę na czas nieokreślony, oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu pracy, z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, w szczególności w zakresie dbałości o dobro i mienie pracodawcy, starannego i rzetelnego wykonywania obowiązków, wykonywania poleceń pracodawcy oraz nadużycia zaufania pracodawcy. Na skutek powyższego oświadczenia umowa o pracę została rozwiązana z dniem 30 maja 2014 r. Pracownik wniósł przeciwko Spółce pozew do sądu o odszkodowanie z tytułu rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie. Powódka domagała się zasądzenia od Spółki na jej rzecz kwoty 5.040,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej. W dniu 23 lipca 2014 r., spółka i pracownik zawarli w przedmiotowej sprawie ugodę sądową, zgodnie z którą został zmieniony sposób rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem z rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Na podstawie ww. ugody spółka została zobowiązana do zapłaty na rzecz pracownika odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w kwocie 3.250,00 zł brutto w terminie 14 dni od dnia zawarcia przedmiotowej ugody. Ponadto spółka zobowiązała się do wydania powódce nowego świadectwa pracy, uwzględniającego wynikający z ugody sposób rozwiązania stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zwrotu przez nią wcześniej otrzymanego świadectwa pracy. Strony ustaliły również, że znoszą pomiędzy sobą koszty procesu, jak też, że ugoda wyczerpuje w całości roszczenia powódki, związane z rozwiązaniem stosunku pracy.

W dniu 4 sierpnia 2014 r. Spółka przekazała na rachunek bankowy pracownika, tytułem odszkodowania, na podstawie ugody z dnia 23 lipca 2014 r. Kwotę 2.665,00 zł. Były pracodawca, jako płatnik, potrącił z uzgodnionego w ugodzie odszkodowania podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 585,00 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w wyżej opisanym stanie faktycznym odszkodowanie należne na podstawie ugody sądowej z dnia 23 lipca 2014 r. byłemu pracownikowi spółki jawnej stanowi u Wnioskodawcy (wspólnika tej spółki) koszt uzyskania przychodu w wysokości proporcjonalnej do jego udziału w zysku spółki?

W ocenie Wnioskodawcy, kwota odszkodowania należnego byłemu pracownikowi spółki na podstawie ugody z dnia 23 lipca 2014 r. – w wysokości proporcjonalnej do udziału Wnioskodawcy w zysku spółki – stanowi u Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu. Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Liczne orzecznictwo i judykatura stanowią, iż definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – wymaga spełnienia łącznie dwóch warunków:

konieczność faktycznego – co zasady – poniesienia wydatku oraz
poniesienia wydatku w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu.
Tak więc, aby dany wydatek mógł być uznany za koszt podatkowy, musi istnieć między nim a przychodem związek przyczynowo – skutkowy. Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione nakłady i wydatki związane bezpośrednio lub pośrednio z prowadzoną działalnością gospodarczą których celem jest poprawienie wyniku finansowego oraz osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodu z wyjątkiem wydatków wskazanych treścią art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Powyższa regulacja wskazuje, iż definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.

Pierwszy z tych elementów określić można mianem przesłanki pozytywnej, zakładającej spełnienie łączne dwóch warunków, tj.:

konieczność faktycznego – co do zasady – poniesienia wydatku,
poniesienie wydatku musi nastąpić w celu osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.
Drugi z tych elementów określić można mianem przesłanki negatywnej, zgodnie z którą ponoszony wydatek nie został ujęty w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, określony w art. 23 ww. ustawy.

Jako, że przepisy omawianej ustawy nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów odszkodowania na rzecz zwolnionego pracownika na podstawie wyroku sądowego za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało określenie, czy koszt ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Nie każdy bowiem wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki zmniejszać podstawę opodatkowania. Skoro bowiem ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być ten cel widoczny. Ponoszone koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać realność celu.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

przeznaczenie wydatku (celowość, zasadność wydatku dla funkcjonowania podmiotu). ze względu na szeroki zakres celowości, powinno poddawać się szczegółowej analizie czynniki wpływające na celowość w postaci racjonalności i efektywności;
potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczeniem źródła przychodów.
Zauważyć należy, iż przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo – skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (przychód).

Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów należy ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz możliwość osiągnięcia przychodu. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczyniać się do osiągnięcia przychodu z danego źródła. Wydatek musi przyczynić się do osiągnięcia przychodu, a przynajmniej podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą powinien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów.

Podkreślić w tym miejscu należy, że jakkolwiek celowość i efektowność nakładów gospodarczych pozostawiona jest ocenie podatnika, organy podatkowe uprawnione są do badania związku nakładów gospodarczych z przychodami.

W art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymieniono wprost zasądzonego odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę jako wydatku wyłączonego z kosztów uzyskania przychodów. Nieujęcie określonych odszkodowań w katalogu kosztów niepotrącalnych, zawartych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie oznacza jednakże automatycznie, iż poniesiony z tego tytułu wydatek stanowi koszty uzyskania przychodów. Należy bowiem wówczas ustalić, czy spełnia on wymienione przesłanki pozytywne kwalifikowania kosztów, wynikające z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, iż odszkodowanie z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy z byłym pracownikiem nie klasyfikuje się do kosztów uzyskania przychodów. Jego celem nie jest uzyskanie przychodu, ani zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Istotą sporu jest bowiem zasadność i wysokość odszkodowania przyznanego niepracującemu już u Wnioskodawcy pracownikowi za rozwiązanie z nimi umowy o pracę przez pracodawcę. Celem zapłaty jest zatem zwolnienie się Wnioskodawcy z zobowiązania, a zapłata wymienionego odszkodowania nie przynosi żadnego przychodu. Kwota odszkodowania, choć wynika z wcześniej łączących strony stosunków pracy, nie jest wypłaconym zaległym wynagrodzeniem pracowników, ale swoistą dolegliwością za niezgodne z prawem działanie pracodawcy, skutkami którego nie można obciążać budżetu państwa poprzez obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Tym samym poniesiony przez Wnioskodawcę wydatek z tytułu wypłaconego odszkodowania na rzecz byłego pracownika za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, należy ocenić jako nie spełniający kryterium celowości, o którym mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie może on stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 października 2014 r., nr ITPB1/415-899/14/MW