Zasady finansowania działań na rzecz kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców uregulowano w art. 69a i 69b ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1265), zwanej dalej „ustawą o promocji zatrudnienia”.

Finansowanie działań na rzecz kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców realizowane jest obecnie ze środków Funduszu Pracy (FP) wyodrębnionych w formie Krajowego Funduszu Szkoleniowego, zwanego dalej „KFS”.

Działania w zakresie kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców, które mogą być finansowane ze środków KFS

Jak wynika z brzmienia art. 69a ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia – powiatowe urzędy pracy (PUP) mogą przeznaczyć środki KFS na finansowanie działań obejmujących:

1) kształcenie ustawiczne pracowników i pracodawcy, na które składają się:

a) określenie potrzeb pracodawcy w zakresie kształcenia ustawicznego w związku z ubieganiem się o sfinansowanie tego kształcenia ze środków KFS,

b) kursy i studia podyplomowe realizowane z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą,

c) egzaminy umożliwiające uzyskanie dokumentów potwierdzających nabycie umiejętności, kwalifikacji lub uprawnień zawodowych,

d) badania lekarskie i psychologiczne wymagane do podjęcia kształcenia lub pracy zawodowej po ukończonym kształceniu,

e) ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków w związku z podjętym kształceniem;

2) określanie zapotrzebowania na zawody na rynku pracy;

3) badanie efektywności wsparcia udzielonego ze środków KFS;

4) promocję KFS;

5) konsultacje i poradnictwo dla pracodawców w zakresie korzystania z KFS.

Działania finansowane ze środków KFS, o których wyżej mowa w pkt 2–5, mogą być też realizowane przez ministra pracy lub wojewódzkie urzędy pracy (WUP).

Na wniosek pracodawcy, na podstawie umowy, starosta może przyznać środki z KFS na sfinansowanie kosztów, o których mowa w art. 69a ust. 2 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia (czyli kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawcy – patrz: wyżej), w wysokości 80% tych kosztów, nie więcej jednak niż 300% przeciętnego wynagrodzenia w danym roku na jednego uczestnika, a w przypadku mikroprzedsiębiorstw – w wysokości 100%, nie więcej jednakże niż 300% przeciętnego wynagrodzenia w danym roku na jednego uczestnika. Środki z KFS przyznane pracodawcy na finansowanie wymienionych kosztów stanowią pomoc udzielaną zgodnie z warunkami dopuszczalności pomocy de minimis.

Zgodnie z art. 69b ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia pracodawca zawiera z pracownikiem, któremu zostaną sfinansowane koszty kształcenia ustawicznego, umowę określającą prawa i obowiązki stron.

Pracownik, który nie ukończył kształcenia ustawicznego finansowanego ze środków KFS z powodu rozwiązania przez niego umowy o pracę lub rozwiązania z nim umowy o pracę na podstawie art. 52 k.p., jest obowiązany do zwrotu pracodawcy poniesionych kosztów, na zasadach określonych w umowie z pracodawcą, o której mowa w art. 69b ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia. W takim przypadku pracodawca zwraca staroście środki KFS wydane na kształcenie ustawiczne pracownika, na zasadach określonych w umowie starosty z pracodawcą w sprawie przyznania środków z KFS na kształcenie ustawiczne.

Starosta może przeprowadzać kontrolę u pracodawcy w zakresie przestrzegania postanowień umowy o przyznanie środków z KFS na sfinansowanie kosztów kształcenia ustawicznego, wydatkowania środków KFS zgodnie z przeznaczeniem, właściwego dokumentowania oraz rozliczania otrzymanych i wydatkowanych środków i w tym celu może żądać danych, dokumentów i udzielania wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli. Do tej kontroli stosuje się odpowiednio przepisy art. 111 ustawy o promocji zatrudnienia, określające wytyczne w sprawie sprawowania nadzoru nad realizacją zadań wskazanych w powołanej ustawie.

Wniosek o przyznanie środków z KFS

Zakres informacji niezbędnych do sporządzenia wniosku o przyznanie środków z KFS, tryb składania oraz rozpatrywania tego wniosku określają przepisy rozp. MPiPS z dn. 14.05.2014 r. w sprawie przyznawania środków z Krajowego Funduszu Szkoleniowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 117).

Zgodnie z § 5 ust. 1 wymienionego powyżej aktu wykonawczego pracodawca zainteresowany uzyskaniem środków na finansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawcy składa w PUP właściwym ze względu na siedzibę pracodawcy albo miejsce prowadzenia działalności wniosek w wersji papierowej lub elektronicznej zawierający:

• dane pracodawcy: nazwę pracodawcy, adres siedziby i miejsce prowadzenia działalności, numer identyfikacji podatkowej, numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON oraz oznaczenie przeważającego rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej według PKD, informację o liczbie zatrudnionych pracowników, imię i nazwisko osoby wskazanej przez pracodawcę do kontaktów, numer telefonu oraz adres poczty elektronicznej;
• wskazanie działań, o których mowa w art. 69a ust. 2 pkt 1 ustawy
  o promocji zatrudnienia, liczby osób według grup wieku 15–24 lata, 25–34 lata, 35–44 lata, 45 lat i więcej, których wydatek dotyczy, oraz terminu realizacji;
• określenie całkowitej wysokości wydatków na działania, o których mowa w art. 69a ust. 2 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia, wnioskowaną wysokość środków z KFS oraz wysokość wkładu własnego wnoszonego przez pracodawcę;
• uzasadnienie potrzeby odbycia kształcenia ustawicznego, przy uwzględnieniu obecnych lub przyszłych potrzeb pracodawcy oraz obowiązujących priorytetów wydatkowania środków KFS, a w przypadku środków z rezerwy KFS – dodatkowo priorytetów wydatkowania środków rezerwy KFS;
• uzasadnienie wyboru realizatora usługi kształcenia ustawicznego finansowanej ze środków KFS wraz z następującymi informacjami:

– nazwa i siedziba realizatora usługi kształcenia ustawicznego,

– posiadanie przez realizatora usługi kształcenia ustawicznego certyfikatów jakości oferowanych usług kształcenia ustawicznego, a w przypadku kursów – posiadanie dokumentu, na podstawie którego prowadzi on pozaszkolne formy kształcenia ustawicznego, jeżeli informacja ta nie jest dostępna w publicznych rejestrach elektronicznych,

– nazwa i liczba godzin kształcenia ustawicznego,

– cena usługi kształcenia ustawicznego w porównaniu z ceną podobnych usług oferowanych na rynku, o ile są dostępne;

• informację o planach dotyczących dalszego zatrudniania osób, które będą objęte kształceniem ustawicznym finansowanym ze środków KFS.

Do powyższego wniosku pracodawca dołącza:

• zaświadczenia lub oświadczenie o pomocy de minimis, w zakresie,
  o którym mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2016 r. 1808, ze zm.);
• informacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 2a ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej,
• kopię dokumentu potwierdzającego oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności – w przypadku braku wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
• program kształcenia ustawicznego,
• wzór dokumentu potwierdzającego kompetencje nabyte przez uczestników, wystawianego przez realizatora usługi kształcenia ustawicznego, o ile nie wynika on z przepisów powszechnie obowiązujących.

Starosta rozpatruje wnioski pracodawców zgodnie z kolejnością ich wpływu. W przypadku negatywnego rozstrzygnięcia wniosku starosta uzasadnia odmowę.

Jeżeli wniosek pracodawcy jest nieprawidłowo wypełniony, starosta wyznacza pracodawcy termin nie krótszy niż 7 dni i nie dłuższy niż 14 dni do jego poprawienia.

Wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia, o czym informuje się pracodawcę na piśmie, w przypadku:

• niepoprawienia wniosku we wskazanym terminie lub
• niedołączenia załączników wymaganych zgodnie z par. 5 ust. 2 cyt. rozp.

Dopuszcza się negocjacje pomiędzy starostą a pracodawcą treści wniosku, w celu ustalenia ceny usługi kształcenia ustawicznego, liczby osób objętych kształceniem ustawicznym, realizatora usługi, programu kształcenia ustawicznego lub zakresu egzaminu, z uwzględnieniem zasady zapewnienia najwyższej jakości usługi oraz zachowania racjonalnego wydatkowania środków publicznych.

Przy rozpatrywaniu wniosku starosta uwzględnia:

• zgodność dofinansowywanych działań z ustalonymi priorytetami wydatkowania środków KFS na dany rok,
• zgodność kompetencji nabywanych przez uczestników kształcenia ustawicznego z potrzebami lokalnego lub regionalnego rynku rynku pracy,
• koszty usługi kształcenia ustawicznego wskazanej do sfinansowania ze środków KFS w porównaniu z kosztami podobnych usług dostępnych na rynku,
• posiadanie przez realizatora usługi kształcenia ustawicznego finansowanej ze środków KFS certyfikatów jakości oferowanych usług kształcenia ustawicznego,
• w przypadku kursów – posiadanie przez przez realizatora usługi kształcenia ustawicznego dokumentu, na podstawie którego prowadzi on pozaszkolne formy kształcenia ustawicznego,
• plany dotyczące dalszego zatrudniania osób, które będą objęte kształceniem ustawicznym finansowanym ze środków KFS,
• możliwość sfinansowania ze środków KFS działań określonych we wniosku, z uwzględnieniem limitów, o których mowa w art. 109 ust. 2k i 2m ustawy o promocji zatrudnienia.

Umowa o finansowanie działań obejmujących kształcenie ustawiczne pracowników i pracodawcy

W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku starosta zawiera z pracodawcą umowę o finansowanie działań obejmujących kształcenie ustawiczne pracowników i pracodawcy, określającą:

1) strony umowy oraz datę i miejsce jej zawarcia;

2) okres obowiązywania umowy;

3) wysokość środków z KFS na finansowanie działań, o których mowa we wniosku;

4) numer rachunku bankowego pracodawcy, na który będą przekazy-wane środki z KFS, oraz termin ich przekazania;

5) sposób i termin rozliczenia otrzymanych środków oraz rodzaje dokumentów potwierdzających wydatkowanie środków;

6) warunki wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy;

7) warunki zwrotu przez pracodawcę środków w przypadku nieukończenia kształcenia ustawicznego przez uczestnika, z uwzględnieniem powodów nieukończenia określonych w art. 69b ust. 4 ustawy;

8) warunki zwrotu przez pracodawcę środków niewykorzystanych lub wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem;

9) sposób kontroli wykonywania umowy i postępowania w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w wykonywaniu umowy;

10) odwołanie do właściwego rozporządzenia Komisji Europejskiej, które określa warunki dopuszczalności pomocy de minimis;

11) zobowiązanie pracodawcy do przekazania na żądanie starosty danych dotyczących:

a) liczby osób objętych działaniami finansowanymi z udziałem środków z KFS, w podziale według tematyki kształcenia ustawicznego, płci, grup wieku 15–24 lata, 25–34 lata, 35–44 lata, 45 lat i więcej, poziomu wykształcenia oraz liczby osób pracujących w szczególnych warunkach lub wykonujących prace o szczególnym charakterze,

b) liczby osób, które rozpoczęły kurs, studia podyplomowe lub przy-stąpiły do egzaminu – finansowane z udziałem środków z KFS,

c) liczby osób, które ukończyły z wynikiem pozytywnym kurs, studia podyplomowe lub zdały egzamin – finansowane z udziałem środków z KFS.

Do powyższej umowy dołącza się jako jej integralną część wniosek o przyznanie środków z KFS.

Umowa może zostać zawarta tylko na działania wymienione w art. 69a ust. 2 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia – czyli na kształcenie ustawiczne pracowników i pracodawcy – które jeszcze się nie rozpoczęły (par. 7 ust. 3 cyt. rozp.).

Finansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawcy jako pomoc de minimis

Stosownie do brzmienia § 8 cyt. rozp. finansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawcy, udzielane pracodawcom prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu prawa konkurencji UE, stanowi pomoc de minimis, o której mowa we właściwych przepisach prawa UE dotyczących pomocy de minimis oraz pomocy
de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

Maciej Ofierski