Dz.U. 2022.2692

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki

z dnia 13 grudnia 2022 r.

w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli szkół za granicą

Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2022 r. poz. 2692

Na podstawie art. 9w ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762 oraz z 2022 r. poz. 935, 1116, 1700 i 1730) zarządza się, co następuje:

§ 1.

Rozporządzenie określa:

1) sposób odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela;

2) tryb działania komisji, o której mowa w art. 9pa ust. 1, 5 i 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, zwanej dalej „ustawą”;

3) wzór opinii o przeprowadzonych zajęciach, o której mowa w art. 9pa ust. 3 ustawy;

4) rodzaj dokumentacji dołączanej do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego;

5) szczegółowe osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej nauczyciela, o którym mowa w art. 9j ust. 4 ustawy, które mogą być uznane za znaczący dorobek zawodowy;

6) zakres wymagań, o których mowa w art. 9j ust. 2 pkt 5 i ust. 4b pkt 3 ustawy;

7) tryb działania komisji, o których mowa w art. 9s ust. 1 ustawy;

8) wzory zaświadczeń o zdaniu egzaminu przed komisją egzaminacyjną lub uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej oraz wzory aktów nadania stopni awansu zawodowego nauczycielom, o których mowa w art. 9j ust. 2, 4 i 4b ustawy.

§ 2.

1. Nauczyciel szkoły za granicą w trakcie odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, a w przypadkach, o których mowa w art. 9pa ust. 5 i 6 oraz art. 9s ust. 3 ustawy — także dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela:

1) poznaje organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły za granicą;

2) prowadzi powierzone mu zajęcia i uczestniczy w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych zadań szkoły za granicą wynikających z potrzeb tej szkoły i środowiska lokalnego, w tym środowiska Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą;

3) obserwuje zajęcia prowadzone przez mentora lub innego nauczyciela, w wymiarze co najmniej jednej godziny w miesiącu, oraz omawia te zajęcia z prowadzącym;

4) przeprowadza zajęcia w obecności mentora, w wymiarze co najmniej 4 godzin w roku szkolnym, oraz omawia te zajęcia z mentorem;

5) doskonali kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, w szczególności w zakresie:

a) nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą,

b) specyfiki kształcenia uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uczniów dwujęzycznych;

6) przeprowadza zajęcia, o których mowa w art. 9pa ust. 1 ustawy, a w przypadkach, o których mowa w art. 9pa ust. 5 i 6 ustawy — także zajęcia, o których mowa w art. 9pa ust. 5 i 6 ustawy;

7) dokonuje ewaluacji własnej pracy i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia dalszej pracy;

8) dzieli się wiedzą z innymi nauczycielami szkoły za granicą, w której odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela, a w przypadkach, o których mowa w art. 9pa ust. 5 i 6 oraz art. 9s ust. 3 ustawy — także dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.

2. Obserwowanie, przeprowadzanie i omawianie zajęć, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, oraz omawianie zajęć, o których mowa w art. 9pa ust. 1, 5 i 6 ustawy, może odbywać się w formie wideokonferencji, przy wykorzystaniu narzędzi teleinformatycznych umożliwiających przesyłanie dźwięku i obrazu w czasie rzeczywistym.

3. W przypadku przetwarzania danych osobowych i wizerunku dziecka na zajęciach, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, odpowiednio obserwowanych lub przeprowadzanych w sposób określony w ust. 2, jest wymagana zgoda rodzica dziecka. Zgoda ta zawiera: datę i miejsce udzielenia zgody, cel i zakres udzielonej zgody oraz podpis rodzica potwierdzający udzielenie zgody. W przypadku braku zgody dziecko nie uczestniczy w tych zajęciach.

4. Nauczyciel szkoły za granicą rozpoczynający przygotowanie do zawodu nauczyciela przedkłada ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania, zwanemu dalej „ministrem”, plan rozwoju zawodowego, w terminie 20 dni od dnia rozpoczęcia przez nauczyciela prowadzenia zajęć w szkole za granicą. Plan rozwoju zawodowego zawiera: imię (imiona) i nazwisko nauczyciela, nazwę szkoły za granicą, w której nauczyciel odbywa przygotowanie do zawodu, oraz nazwę nauczanego przedmiotu.

5. Minister w terminie 30 dni od dnia przedłożenia przez nauczyciela, o którym mowa w ust. 4, planu rozwoju zawodowego:

1) zatwierdza ten plan albo

2) zwraca go nauczycielowi do poprawienia, wskazując konieczne do wprowadzenia poprawki.

6. W przypadku, o którym mowa w ust. 5 pkt 2, nauczyciel przedkłada ministrowi plan rozwoju zawodowego uwzględniający poprawki wskazane przez ministra, w terminie wyznaczonym przez ministra, nie krótszym niż 7 dni roboczych od dnia otrzymania poprawek. Minister zatwierdza plan rozwoju zawodowego w terminie 7 dni roboczych od dnia przedłożenia poprawionego planu rozwoju zawodowego.

7. Przepisy ust. 4–6 stosuje się odpowiednio do nauczycieli szkół za granicą kontynuujących przygotowanie do zawodu nauczyciela zgodnie z art. 9p ust. 4 i 6 ustawy.

§ 3.

1. W przypadkach, o których mowa w art. 9p ust. 1, 4a i 7 ustawy, nauczyciel szkoły za granicą przekazuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 9k ust. 1 ustawy, informację o dacie odpowiednio:

1) rozpoczęcia prowadzenia zajęć w innej szkole za granicą;

2) podjęcia zatrudnienia w szkole w Rzeczypospolitej Polskiej, szkole polskiej, o której mowa w art. 4 pkt 29d ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082, z późn. zm.), szkole lub zespole szkół, o których mowa w art. 8 ust. 5 pkt 2 lit. c tej ustawy, lub szkole działającej na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich, sporządzonej w Luksemburgu dnia 21 czerwca 1994 r. (Dz. U. z 2005 r. poz. 10);

3) przerwania przygotowania do zawodu nauczyciela albo dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.

2. W przypadku zakończenia prowadzenia zajęć w szkole za granicą nauczyciel przekazuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 9k ust. 1 ustawy, informację o dacie zakończenia przygotowania do zawodu nauczyciela.

3. Informacje, o których mowa w ust. 1 i 2, przekazuje się w terminie 7 dni od dnia odpowiednio:

1) rozpoczęcia prowadzenia zajęć w innej szkole za granicą;

2) podjęcia zatrudnienia w szkole w Rzeczypospolitej Polskiej, szkole polskiej, o której mowa w art. 4 pkt 29d ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, szkole lub zespole szkół, o których mowa w art. 8 ust. 5 pkt 2 lit. c tej ustawy, lub szkole działającej na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich, sporządzonej w Luksemburgu dnia 21 czerwca 1994 r.;

3) przerwania przygotowania do zawodu nauczyciela albo dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela;

4) zakończenia prowadzenia zajęć w szkole za granicą.

§ 4.

1. Komisja, o której mowa w art. 9pa ust. 1, 5 i 6 ustawy, zwana dalej „komisją”, po przeprowadzeniu przez nauczyciela szkoły za granicą zajęć, o których mowa w art. 9pa ust. 1, 5 i 6 ustawy:

1) omawia z nauczycielem te zajęcia, odnosząc się do poprawności merytorycznej zajęć, realizacji ich celu, umiejętności nauczyciela, w szczególności w zakresie elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację na zajęciach, kultury osobistej oraz komunikacji werbalnej i pozawerbalnej między uczniem a nauczycielem;

2) przeprowadza z nauczycielem rozmowę dotyczącą zastosowanych podczas tych zajęć metod i form pracy oraz indywidualizacji nauczania; nauczyciel, który podczas tych zajęć nie korzystał z narzędzi multimedialnych, wykonuje w trakcie rozmowy również zadanie z wykorzystaniem tych narzędzi, wskazane przez komisję.

2. Każdy z członków komisji ocenia przeprowadzone przez nauczyciela szkoły za granicą zajęcia, o których mowa w art. 9pa ust. 1, 5 i 6 ustawy, przyznając punkty według skali od 0 do 10.

3. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez członków komisji oblicza się średnią arytmetyczną punktów.

4. Nauczyciel szkoły za granicą otrzymuje pozytywną opinię o przeprowadzonych zajęciach, o której mowa w art. 9pa ust. 3 ustawy, jeżeli średnia arytmetyczna uzyskanych punktów wynosi co najmniej 5.

5. Komisja prowadzi prace i wydaje opinię o przeprowadzonych zajęciach, o której mowa w art. 9pa ust. 3 ustawy, w obecności pełnego składu komisji.

6. Wzór opinii o przeprowadzonych zajęciach, o której mowa w art. 9pa ust. 3 ustawy, stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 5.

Do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, oprócz dokumentacji, o której mowa w art. 9r ust. 1e ustawy, dołącza się również opis i analizę sposobu realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów w zakresie wymagań, o których mowa w § 8, podpisane przez nauczyciela szkoły za granicą czytelnym podpisem; dokument obejmuje nie więcej niż 4 strony w formacie A4.

§ 6.

Szczegółowymi osiągnięciami w pracy dydaktycznej i wychowawczej nauczyciela, o którym mowa w art. 9j ust. 4 ustawy, które mogą być uznane za znaczący dorobek zawodowy, są:

1) w zakresie jakości pracy prowadzonej z uczniami:

a) osiągnięcia dydaktyczne lub wychowawcze w pracy z uczniami,

b) osiągnięcia uczniów w ogólnokrajowych lub międzynarodowych konkursach lub olimpiadach,

c) uzyskanie przez nauczyciela dodatkowych kwalifikacji lub wiedzy i umiejętności przydatnych w pracy nauczyciela;

2) w zakresie współpracy z nauczycielami:

a) dzielenie się z innymi nauczycielami wiedzą i doświadczeniem zawodowym,

b) pełnienie funkcji doradczych lub eksperckich w instytucjach, organizacjach lub innych podmiotach prowadzących nauczanie języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą lub organizujących wspomaganie tego nauczania;

3) w zakresie kultury pedagogicznej nauczyciela:

a) umiejętność prowadzenia dialogu z uczniami, rodzicami uczniów oraz innymi nauczycielami,

b) umiejętność stawiania wymagań motywujących uczniów do pracy nad własnym rozwojem;

4) w zakresie pracy na rzecz oświaty Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą — prowadzenie działań kulturalno-oświatowych oraz służących podniesieniu jakości nauczania wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą;

5) w zakresie promocji Polski, w tym języka polskiego, historii, kultury i tradycji polskich za granicą — prowadzenie działań na rzecz kreowania pozytywnego wizerunku Polski poza granicami kraju, promowania dorobku artystycznego i intelektualnego Polaków oraz popularyzowania wiedzy o historii Polski;

6) publikacje, w tym materiały edukacyjne, dotyczące nauczania języka polskiego, historii, geografii oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących, w szczególności odnoszące się do specyfiki nauczania uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uczniów dwujęzycznych, oraz publikacje dotyczące kultury polskiej.

§ 7.

Zakres wymagań dotyczących efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej oraz jakości pracy szkoły za granicą, których spełnianie jest sprawdzane przez komisję egzaminacyjną, o której mowa w art. 9s ust. 1 ustawy, zwaną dalej „komisją egzaminacyjną”, podczas egzaminu na stopień nauczyciela mianowanego, o którym mowa w art. 9j ust. 2 pkt 5 ustawy, obejmuje:

1) znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad działania szkoły za granicą, w której nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela, oraz szkół w polskim systemie oświaty;

2) umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację zadań szkoły za granicą, w której nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela, w szczególności realizację programów nauczania obowiązujących w tej szkole;

3) umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów i indywidualizowania nauczania;

4) umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki;

5) znajomość środowiska uczniów oraz umiejętność uwzględniania w pracy problematyki środowiska lokalnego, w tym środowiska Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą, oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych;

6) umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych.

§ 8.

Zakres wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów, których spełnianie jest sprawdzane przez komisję kwalifikacyjną, o której mowa w art. 9s ust. 1 ustawy, zwaną dalej „komisją kwalifikacyjną”, w postępowaniu kwalifikacyjnym na stopień nauczyciela dyplomowanego, o których mowa w art. 9j ust. 4b pkt 3 ustawy, obejmuje:

1) doskonalenie warsztatu pracy, w tym w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych, oraz pogłębianie wiedzy i doskonalenie umiejętności w celu podnoszenia jakości pracy szkoły za granicą;

2) umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie:

a) zajęć otwartych, w szczególności dla nauczycieli odbywających przygotowanie do zawodu nauczyciela, lub

b) zajęć w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć dla nauczycieli;

3) umiejętność wykorzystywania w pracy metod aktywizujących ucznia oraz narzędzi multimedialnych i informatycznych sprzyjających procesowi uczenia się;

4) realizowanie co najmniej jednego z następujących zadań:

a) wykonywanie zadań koordynatora wolontariatu działającego w szkole za granicą, koordynatora projektu realizowanego w szkole za granicą, instruktora harcerstwa lub innych zadań służących podniesieniu jakości pracy szkoły za granicą,

b) opracowanie i wdrożenie innowacji lub działań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych lub innych działań z zakresu oświaty związanych ze specyfiką szkoły za granicą i nauczaniem uczniów z doświadczeniem migracyjnym i uczniów dwujęzycznych,

c) opracowanie podręcznika lub materiału edukacyjnego z zakresu nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą lub opracowanie autorskiej pracy z tego zakresu opublikowanej w czasopiśmie branżowym lub w formie innej, zwartej publikacji,

d) prowadzenie cyklicznych zajęć szkoleniowych dla nauczycieli lub rodziców uczniów, o ile nie należą one do obowiązków nauczyciela, w tym z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość,

e) przeprowadzanie i analizowanie badań naukowych z zakresu oświaty, w szczególności związanych ze specyfiką i potrzebami szkoły za granicą, oraz wykorzystywanie wyników tych badań do podnoszenia jakości pracy tej szkoły.

§ 9.

1. Komisja egzaminacyjna zapoznaje się z dokumentami, o których mowa w art. 9r ust. 1b pkt 2 i 3 ustawy, a następnie przeprowadza egzamin, o którym mowa w art. 9j ust. 2 pkt 5 ustawy, podczas którego nauczyciel szkoły za granicą:

1) odpowiada na pytania członków komisji egzaminacyjnej dotyczące efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej oraz jakości pracy szkoły za granicą w zakresie wymagań, o których mowa w § 7;

2) rozwiązuje wskazany przez komisję egzaminacyjną problem związany z prowadzeniem zajęć w szkole za granicą.

2. W trakcie egzaminu, o którym mowa w art. 9j ust. 2 pkt 5 ustawy, zapewnia się nauczycielowi szkoły za granicą dostęp do aktów prawnych.

3. Każdy z członków komisji egzaminacyjnej ocenia udzielone przez nauczyciela odpowiedzi na pytania, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz umiejętność rozwiązania problemu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, przyznając łącznie punkty według skali od 0 do 10.

4. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez członków komisji egzaminacyjnej oblicza się średnią arytmetyczną punktów.

5. Nauczyciel szkoły za granicą zdał egzamin przed komisją egzaminacyjną, jeżeli średnia arytmetyczna uzyskanych punktów wynosi co najmniej 7.

6. Komisja egzaminacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków.

7. Wzór zaświadczenia o zdaniu egzaminu przed komisją egzaminacyjną stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 10.

1. Komisja kwalifikacyjna zapoznaje się z dokumentami, o których mowa w art. 9r ust. 1e pkt 5 i 6 ustawy, oraz opisem i analizą sposobu realizowania zadań lub podejmowania działań na rzecz oświaty oraz ich efektów w zakresie wymagań, o których mowa w § 8, a następnie przeprowadza z nauczycielem szkoły za granicą rozmowę, o której mowa w art. 9j ust. 4b pkt 3 ustawy, podczas której nauczyciel:

1) dokonuje prezentacji dorobku zawodowego;

2) odpowiada na pytania członków komisji kwalifikacyjnej dotyczące zrealizowanych zadań lub podjętych działań na rzecz oświaty oraz ich efektów w zakresie wymagań, o których mowa w § 8.

2. W trakcie rozmowy, o której mowa w art. 9j ust. 4b pkt 3 ustawy, zapewnia się nauczycielowi szkoły za granicą:

1) dostęp do aktów prawnych;

2) sprzęt niezbędny do dokonania prezentacji, o której mowa w ust. 1 pkt 1.

3. Każdy z członków komisji kwalifikacyjnej po zakończeniu rozmowy, o której mowa w art. 9j ust. 4b pkt 3 ustawy, ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań, o których mowa w § 8, przyznając łącznie punkty według skali od 0 do 10.

4. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez członków komisji kwalifikacyjnej oblicza się średnią arytmetyczną punktów.

5. Nauczyciel szkoły za granicą uzyskał akceptację komisji kwalifikacyjnej, jeżeli średnia arytmetyczna uzyskanych punktów wynosi co najmniej 7.

6. Komisja kwalifikacyjna podejmuje rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków.

7. Wzór zaświadczenia o uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia.

§ 11.

1. Z przebiegu pracy odpowiednio komisji egzaminacyjnej lub komisji kwalifikacyjnej sporządza się protokół zawierający:

1) datę i miejsce posiedzenia komisji;

2) imiona i nazwiska członków komisji obecnych na posiedzeniu komisji;

3) informacje o przebiegu egzaminu, o którym mowa w art. 9j ust. 2 pkt 5 ustawy, lub rozmowy, o której mowa w art. 9j ust. 4b pkt 3 ustawy, w tym pytania zadane nauczycielowi szkoły za granicą i informacje o udzielonych odpowiedziach;

4) liczbę punktów przyznanych nauczycielowi szkoły za granicą przez poszczególnych członków komisji, o których mowa w § 9 ust. 3 i § 10 ust. 3;

5) średnią arytmetyczną punktów, o której mowa w § 9 ust. 4 i § 10 ust. 4;

6) rozstrzygnięcie komisji i jego uzasadnienie;

7) podpisy członków komisji obecnych na posiedzeniu komisji.

2. Protokół, o którym mowa w ust. 1, odpowiednio komisja egzaminacyjna lub komisja kwalifikacyjna przekazuje organowi, który powołał komisję.

§ 12.

1. Wzór aktu nadania stopnia nauczyciela mianowanego na podstawie:

1) art. 9j ust. 2 i 5 ustawy — stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia;

2) art. 9j ust. 4 i 5 ustawy — stanowi załącznik nr 5 do rozporządzenia.

2. Wzór aktu nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego na podstawie art. 9j ust. 4b i 5 ustawy stanowi załącznik nr 6 do rozporządzenia.

§ 13.

Nauczyciel szkoły za granicą, który rozpoczął prowadzenie zajęć w szkole za granicą przed dniem wejścia w życie rozporządzenia i nie złożył planu rozwoju zawodowego, o którym mowa w § 2 ust. 4, przedkłada ministrowi ten plan w terminie 20 dni od dnia wejścia w życie rozporządzenia. Przepisy § 2 ust. 5 i 6 stosuje się odpowiednio.

§ 14.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. [tj. dnia 22.12.2023 r. poz. 2692 — przyp. redakcji]*

* Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 października 2020 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli szkół za granicą (Dz. U. poz. 1979), które utraciło moc z dniem 1 września 2022 r. w związku z wejściem w życie art. 1 pkt 24 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1730).