Zwrotu kosztów badań oraz zakupu okularów korygujących wzrok dla pracownika

Czy w przypadku, gdy pracownik zwróci się z wnioskiem do pracodawcy o skierowanie go na badania w wyniku pogorszenia się wzroku przed upływem wyznaczonego przez lekarza terminu kolejnych badań profilaktycznych, a lekarz w wyniku przeprowadzonych badań wskaże potrzebę stosowania lub wymiany okularów, to czy dokonana pracownikowi przez pracodawcę (na podstawie zarządzenia wewnętrznego) refundacja poniesionych i udokumentowanych przez pracownika kosztów zakupu okularów oraz poniesione przez pracodawcę koszty za przeprowadzone badania okulistyczne, będą stanowiły przychód pracownika?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 770 ze późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2014 r. (data wpływu 27 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania

  • kosztów badań lekarskich – jest nieprawidłowe,
  • zwrotu kosztów zakupu okularów korygujących wzrok dla pracownika – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973), na podstawie zaleceń lekarza podczas badań w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, zapewnia pracownikom okulary korygujące wzrok, dokonując refundacji poniesionych kosztów za ich zakup do wysokości określonej w zarządzeniu wewnętrznym.

W ramach badań okresowych, które miały miejsce w październiku 2013 r., lekarz medycyny pracy nie zalecił pracownikowi wykonania badań okulistycznych.

Pracownik zwrócił się do pracodawcy z wnioskiem o skierowanie go na badania w wyniku pogorszenia się wzroku przed upływem wyznaczonego przez lekarza terminu kolejnych badań profilaktycznych (termin kolejnych badań profilaktycznych – październik 2017 r.).

Jeżeli w wyniku tego badania lekarz stwierdzi pogorszenie wzroku, pracownikowi przysługuje zakup ze środków pracodawcy okularów korygujących wzrok.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku, gdy pracownik zwróci się z wnioskiem do pracodawcy o skierowanie go na badania w wyniku pogorszenia się wzroku przed upływem wyznaczonego przez lekarza terminu kolejnych badań profilaktycznych, a lekarz w wyniku przeprowadzonych badań wskaże potrzebę stosowania lub wymiany okularów, to czy dokonana pracownikowi przez pracodawcę (na podstawie zarządzenia wewnętrznego) refundacja poniesionych i udokumentowanych przez pracownika kosztów zakupu okularów oraz poniesione przez pracodawcę koszty za przeprowadzone badania okulistyczne, będą stanowiły przychód pracownika podlegający opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych, od którego Wnioskodawca jako płatnik ma obowiązek obliczyć, pobrać i wpłacić do właściwego urzędu skarbowego zaliczkę na podatek, a następnie uwzględnić ten fakt w informacji PIT?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku, gdy pracownik zwraca się z wnioskiem o przeprowadzenie badań w związku z pogorszeniem wzroku w sytuacji, gdy co prawda posiada ważne badania okresowe, jednakże w ich zakres nie wchodziło badanie okulistyczne, to uzyskana przez pracownika refundacja poniesionych kosztów na zakup okularów oraz koszt badań okulistycznych poniesionych przez pracodawcę, będą stanowić przychód pracownika nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 tejże ustawy bowiem zarówno niewykonane podczas kontroli okresowej badania okulistyczne, jak i ewentualna refundacja kosztów zakupu okularów są świadczeniami rzeczowymi/ekwiwalentnymi za te świadczenia, przysługującymi pracownikowi na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania kosztów badań lekarskich, natomiast w części dotyczącej zwolnienia z opodatkowania zwrotu kosztów zakupu okularów korygujących wzrok dla pracownika za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Art. 11 ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) w art. 207 zawiera ogólną normę nakładającą na pracodawcę odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.

Zgodnie z art. 207 § 2 ww. ustawy pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników (art. 207 § 21 Kodeksu pracy).

W ramach obowiązków wynikających z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca jest m.in. zobligowany do finansowania z własnych środków kosztów badań wstępnych (przed podjęciem pracy), a także badań okresowych i kontrolnych pracowników (art. 229 Kodeksu pracy).

Uszczegółowieniem tych regulacji są przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.).

Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie to powinno zawierać m.in. określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane (§ 4 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia).

Podkreślenia wymaga, iż brak jest w tych przepisach regulacji, która ograniczałaby prawo pracodawcy do skierowania pracownika na badania w sytuacji, gdy formalnie zachowuje jeszcze ważność wydane uprzednio zaświadczenie lekarskie. Przeciwnie, biorąc pod uwagę ciążący na pracodawcy generalny obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zgłoszenie pracodawcy przez pracownika pogorszenia stanu zdrowia, powinno skłonić pracodawcę do skierowania pracownika na badania profilaktyczne.

Wskazać również należy na postanowienia § 8 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973), z których wynika, że pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust. 1, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 grudnia 2002 r. (I PK 44/02, OSNP 2004 nr 12, poz. 209) wskazał, iż „aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu art. 229 § 4 Kodeksu pracy jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika.”

Stąd niewątpliwie pogorszenie wzroku pracownika należy traktować jako zmianę jego stanu zdrowia, uzasadniającą konieczność wcześniejszego niż wynikałoby to z obowiązującego zaświadczenia lekarskiego, przeprowadzenia badania lekarskiego. Wynik badania okulistycznego wskazujący na konieczność stosowania lub wymiany okularów, obliguje pracodawcę do zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza.

Biorąc pod uwagę powyższe regulacje prawne oraz przedstawione zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że zwrot poniesionych i udokumentowanych przez pracownika kosztów zakupu okularów korygujących wzrok dokonany przez Wnioskodawcę, będzie stanowił przychód pracownika ze stosunku pracy, objęty zwolnieniem od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast koszt badania okulistycznego poniesiony przez Wnioskodawcę nie będzie stanowił przychodu pracownika w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym samym nie może mieć do niego zastosowania wskazany przez Wnioskodawcę art. 21 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 stycznia 2015 r., sygn. ITPB2/415-983/14/RH