Obowiązują już nowe rozwiązania prawne dotyczące przeprowadzania badań lekarskich pracowników w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Zmiany w powyższym zakresie wprowadzono na podstawie art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 grudnia 2020 r. (Dz.U. poz. 2255), która nowelizuje m.in. ustawę z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842, z późn. zm.), zwaną dalej „ustawą o COVID-19”.

Nowela dotyczy określonych zapisów zawartych w art. 12a ustawu o COVID-19. Zmieniając brzmienie ust. 2 w powołanym przepisie, wydłużono okres, w ramach którego pracodawca i pracownik będą zobowiązani do realizacji obowiązków w zakresie badań profilaktycznych po odwołaniu stanu epidemii. Oznacza to, że po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie został ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, o których mowa w art. 12a ust. 1 ustawy o COVID-19, i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu (przed nowelizacją okres ten wynosił maksymalnie 60 dni). Obowiązki wskazane w art. 12a ust. 1 ustawy o COVID-19 dotyczą przeprowadzania badań lekarskich pracowników określonego rodzaju – zgodnie z art. 229 par. 2 zdanie pierwsze, par. 4a w zakresie badań okresowych i par. 5 Kodeksu pracy oraz z wymienionymi w art. 12a ust. 1 pkt 2 ustawy o COVID-19 zapisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 2140, z późn. zm.).

W drodze noweli z dnia 9 grudnia 2020 r. skorygowano także brzmienie ust. 3 w art. 12a ustawy o COVID-19. W tym przepisie przedłużono z kolei ważność orzeczeń lekarskich wydanych przez lekarzy niebędących specjalistami w dziedzinie medycyny pracy. W myśl tego zapisu – w przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w razie gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii (dotychczas termin ten wynosił 30 dni). Lekarz ten może przeprowadzić badanie i wydać orzeczenie lekarskie w trybie określonym w art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Do orzeczenia lekarskiego stosuje się odpowiednio art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz.U. z 2020 r. poz. 702, z późn. zm.). Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza włącza się do akt osobowych pracownika.

W art. 12a ustawy o COVID-19 dokonano ponadto innej zmiany, dodano mianowicie ust. 5.

Przepis ten przewiduje, iż w trakcie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii:

• w stosunku do osoby zatrudnianej na stanowisko pracy inne niż administracyjno-biurowe okresy, o których mowa w art. 229 par. 1¹ pkt 1 i 2 k.p., zostają wydłużone do 180 dni. W tym przypadku chodzi o 30-dniowe okresy stosowane podczas realizowania wstępnych lekarskich, w tym przy podejmowaniu pracy u innego pracodawcy,
• wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby zatrudniane na stanowisko administracyjno-biurowe, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy.

Przedstawione powyżej unormowania weszły w życie z dniem 16 grudnia 2020 r.

Maciej Ofierski