Czy wypłata odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 marca 2015 r. (data wpływu do Biura – 23 marca 2015 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE
W dniu 23 marca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny: 
„X” Sp. z o.o. otrzymała wyrok sądowy w imieniu Rzeczpospolitej Polskiej w sprawie odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę.

„X” Sp. z o.o. wypowiedziała pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony zgodnie z obowiązującymi przepisami art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy podając jako przyczynę niestabilną i pogarszającą się sytuację ekonomiczną firmy (pracownik wykorzystał okres 3-miesięczny wypowiedzenia oraz otrzymał przysługujące mu wynagrodzenie).

Po przedstawieniu dowodów, sąd stwierdził, iż przyczyna wypowiedzenia stanowi konstrukcyjną wadę wypowiedzenia umowy o pracę i prowadzi do usprawiedliwionego wniosku, że tak dokonane wypowiedzenie narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę i nie spełnia wymogów stawianych przez art. 30 § 4 Kodeksu pracy.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono wypłatę odszkodowania na podstawie art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w związku z art. 47¹ Kodeksu pracy.

Kwota zasądzonego odszkodowania została wyliczona jako trzykrotne wynagrodzenie liczone jak za ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:
Czy wypłata odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnienie nie przysługuje gdy w odszkodowaniu zawarte są korzyści, które osoba fizyczna mogłaby osiągnąć, gdyby nie powstała określona strata.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stwierdza, iż podatek dochodowy od osób fizycznych powinien być pobrany.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje: 
Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku w drodze rozporządzenia.

W treści art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie m.in. wymienia się: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Stosownie do art. 12 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe;

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Stosownie natomiast do powołanego przez Wnioskodawcę art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Oznacza to, że na mocy tego przepisu wolne od podatku są inne odszkodowania – niż te wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc m.in. te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa – otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z wyjątkami wymienionymi powyżej.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że na podstawie wyroku, Sąd, w oparciu o art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w związku z art. 47¹ Kodeksu pracy, zasądził na rzecz pracownika odszkodowanie od Wnioskodawcy, w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia liczonego jak za ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, za niezgodne z prawem wypowiedzenie zawartej na czas nieokreślony umowy o pracę.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 1502, ze zm.).

W myśl art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 2 ww. ustawy).

Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu (art. 45 § 3 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 47¹ Kodeks pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że skoro przyznane pracownikowi na podstawie wyroku Sądu odszkodowanie jest odszkodowaniem za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę, to odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość oraz zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, tj. art. 45 w związku z art. 47¹ Kodeksu pracy (a jak wynika z wniosku właśnie na podstawie tychże przepisów odszkodowanie zostało wypłacone). Do omawianego odszkodowania nie będzie więc miał zastosowania – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – zapis zawarty w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy. Tym samym Wnioskodawca dokonując wypłaty ww. odszkodowania na rzecz pracownika nie miał obowiązku pobrania i odprowadzenia od tego odszkodowania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna z 7 maja 2015 r., nr IBPBII/1/4511-273/15/MD – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach