„W klasycznym modelu nauczania, gdy dochodziło do wypadku, prowadzone było postępowanie powypadkowe na podstawie, którego ustalano kto ponosi odpowiedzialność za zdarzenie. Jak postąpić gdy do wypadku dojdzie podczas nauczania zdalnego np. zajęć wychowania fizycznego? W jaki sposób nauczyciel odpowiada za bezpieczeństwo ucznia podczas zajęć zdalnych? Jest jakieś prawo regulujące odpowiedzialność nauczyciela za bezpieczeństwo podczas zajęć zdalnych? A co kiedy np. uczeń loguje się w parku na lekcji albo podczas jazdy w samochodzie swoich rodziców? Nawet PZU nie przewiduje takiego OC dla nauczycieli.”

Na wstępie warto przypomnieć, że wypadek ucznia to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w czasie pozostawania osoby pod opieką szkoły – na jej terenie lub poza obiektami należącymi do szkoły (np. podczas zajęć organizowanych poza szkołą, wycieczek, wyjść pod opieką nauczycieli). Co więcej, to na dyrektorze szkoły spoczywa pełna odpowiedzialność za wypadek ucznia znajdującego się pod opieką szkoły. Wobec zaistnienia wypadku dyrektor musi uruchomić odpowiednią procedurę postępowania gwarantującą uczniowi poszkodowanemu w wypadku w szkole należytą opiekę i niezbędną pomoc oraz ustalić okoliczności i przyczynę wypadku. Jeżeli dyrektor szkoły lub nauczyciele nie wywiązują się z tych obowiązków i dojdzie do wypadku, ponoszą za to odpowiedzialność.

W dobie dzisiejszych czasów, gdzie nauka zdalna jest już od wielu miesięcy praktykowana, a zatem w sytuacji ograniczenia funkcjonowania szkoły za organizację realizacji zadań, w tym zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość …

(…) również odpowiada dyrektor szkoły, który m.in. we współpracy z nauczycielem wychowania fizycznego powinien ustalić zakres treści nauczania, uwzględniając specyfikę prowadzonych przez niego zajęć oraz wynikającą z niej konieczność zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie ich realizacji. Pamiętać należy, że zajęcia zdalne organizuje szkoła i także w czasie tych zajęć zapewnienie bezpieczeństwa uczniom należy do dyrektora szkoły. Oznacza to, że także w czasie zdalnych zajęć należy stosować określone przepisami zasady bezpieczeństwa, w tym obowiązujące w czasie zajęć wychowania fizycznego.

W myśl tych zasad, nauczyciel prowadzący zajęcia wychowania fizycznego ma m.in. obowiązek:

• dostosować stopień trudności i intensywności ćwiczeń do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących,
• prowadzić ćwiczenia z zastosowaniem metod i urządzeń zapewniających pełne bezpieczeństwo ćwiczących,
• zapoznać osoby biorące udział w ćwiczeniach z zasadami bezpiecznego wykonywania ćwiczeń.

Ze względu na specyfikę tych zajęć i możliwość negatywnych następstw aktywności fizycznej uczniów, nauczyciel wychowania fizycznego powinien planować tylko takie ćwiczenia, których wykonywanie w warunkach domowych będzie dla uczniów bezpieczne. Zadba on o bezpieczeństwo uczniów w czasie zdalnych zajęć wychowania fizycznego, jeśli ćwiczenia wykonywane samodzielnie przez uczniów w domu będą dostosowane do ich wieku, możliwości, sprawności fizycznej i wydolności, z wykorzystaniem bezpiecznych, dostępnych w domu przedmiotów. Ćwiczenia powinny być proste i najlepiej, by były wykonywane w obecności rodziców.

Odpowiedzialność nauczyciela w trakcie zajęć wychowania fizycznego, co do zasady, może mieć dwie podstawy: odpowiedzialność z tytułu szkody na osobie powierzonej opiece oraz odpowiedzialność z tytułu nadzoru. Jednak w momencie, kiedy zajęcia praktyczne odbywają się zdalnie, opiekę i nadzór sprawują rodzice. Sugerujemy jednak, żeby zadawać ćwiczenia proste, łatwe do wykonania i niewymagające specjalistycznego sprzętu.

Paweł Nowak – prawnik