W Dzienniku Ustaw z dnia 16 marca 2021 r. pod pozycją 478 opublikowano obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 01.03.2021 r., w załączniku do którego został zawarty nowy jednolity tekst ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2020 r. poz. 85).

W jednolitym tekście wymienionej powyżej ustawy uwzględniono zmiany wynikające z:

1. sześciu nowelizacji uchwalonych w okresie od lipca 2019 r. (Dz.U. poz. 1655, z późn. zm.) do stycznia 2021 r. (Dz.U. poz. 159),
2. przepisów ogłoszonych przed dniem 25 lutego 2021 r.

W ust. 2 obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 1 marca 2021 r. ujęto regulacje pominięte w jednolitym tekście ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – są to przepisy przejściowe, określające terminy wejścia w życie poszczególnych nowelizacji oraz dotyczące odrębnych aktów prawnych.

Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. określa zasady funkcjonowania systemu szkolnictwa wyższego i nauki, którego podstawą jest wolność nauczania, twórczości artystycznej, badań naukowych i ogłaszania ich wyników oraz autonomia uczelni.

System szkolnictwa wyższego i nauki tworzą m.in.:

• uczelnie,
• federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki,
• Polska Akademia Nauk (PAN),
• instytuty naukowe PAN,
• instytuty badawcze, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1383),
• międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium RP,
• Polska Akademia Umiejętności (PAU),
• inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

W Rozdziale 5 Działu II omawianej ustawy (art. 112-147) określono obowiązki oraz prawa pracowników uczelni. Zgodnie z art. 116 ust.1 cyt. ustawy nauczyciela akademickiego zatrudnia się na stanowisku:

• profesora,
• profesora uczelni,
• adiunkta,
• asystenta.

Nawiązanie stosunku pracy z pracownikiem uczelni następuje na podstawie umowy o pracę. Pierwsza umowa o pracę z nauczycielem akademickim w danej uczelni jest zawierana na czas:

• nieokreślony albo
• określony na okres do 4 lat.

Nauczycielowi akademickiemu przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 36 dni roboczych w roku.

Nauczycielowi akademickiemu, który nie ukończył 65. roku życia, zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy, po co najmniej 10 latach zatrudnienia w uczelni przysługuje prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia. Urlopu dla poratowania zdrowia udziela się na podstawie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego, że stan zdrowia wymaga powstrzymania się od pracy, oraz określającego zalecone leczenie i czas potrzebny na jego przeprowadzenie. Łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia w okresie całego zatrudnienia nie może przekraczać roku.

Kwestie dotyczące wynagrodzenia pracownika uczelni określono w art. 136-140 cyt. ustawy.

W art. 141-142 ustalono natomiast uprawnienia pracownika uczelni w zakresie uzyskania nagrody jubileuszowej.

Art. 146 cyt. ustawy określa z kolei prawo nauczyciela akademickiego przechodzącego na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy do jednorazowej odprawy.

W sprawach dotyczących stosunku pracy pracowników uczelni, nieuregulowanych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, stosuje się przepisy Kodeksu pracy. Ponadto, spory o roszczenia ze stosunku pracy pracownika uczelni rozpatrują sądy pracy.

Maciej Ofierski