„Czy prowadzący działalność gospodarczą i rozliczający się miesięcznie spisami towarów składkę zdrowotną będzie płacił od dochodu jaki wyjdzie mu po rozliczeniu spisów? Bo od takiego dochodu płaci podatek. Proszę podać gdzie mogę to znaleźć? Czy jak autohandel rozlicza się miesięcznie od lat remanentami, to tak ustalony dochód jest podstawą do wyliczenia składki zdrowotnej?”

W poniższej publikacji wszystko wyjaśniamy. Tzw. Polski Ład został wprowadzony przepisami …

(…) ustawy z dn. 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105, 2349, 2427, 2469).

Najistotniejsze w przypadku nowych przepisów dotyczących wyliczania składki zdrowotnej jest to, że sposób ustalania dochodu na cele podstawy składki zdrowotnej będzie się różnił od dochodu ustalonego na cele PIT (podatku dochodowego od osób fizycznych).

Warto nadmienić, że zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów przy obliczaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy prowadzącego podatkową księgę przychodów i rozchodów nie uwzględnia się różnic remanentowych.

W myśl art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych (u-PIT), u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących PKPiR dochodem jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami jego uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

W piśmie Ministerstwa Finansów z dn. 06.12.2021 r., będącym odpowiedzią na pytanie zadane przez Stowarzyszenie Współpracujących Biur Rachunkowych, art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej (ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) odwołuje się do przepisów ustawy o PIT w zakresie rozumienia pojęcia przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz kosztów uzyskania tych przychodów. Jednocześnie (…) wskazuje, że dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest różnica między zdefiniowanymi w ustawie o PIT przychodami oraz kosztami ich uzyskania. W tym przypadku nie odwołuje się do przepisów podatkowych, które by wskazywały, w jaki sposób obliczany jest ten dochód, w szczególności do art. 24 u-PIT, który jest przepisem szczególnym w zakresie zasad ustalania dochodu dla potrzeb opodatkowania ściśle określonych źródeł przychodów.

Przepisy ustawy zdrowotnej nie nakładają na ubezpieczonych obowiązku sporządzania remanentów i uwzględniania ich przy obliczaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

Być może zaprezentowana przez Ministerstwo Finansów wykładnia art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej ulegnie jeszcze zmianie.

Od 01.01.2022 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustala się na odrębnych zasadach w zależności od tego, czy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą i do przychodów z tej działalności stosuje: opodatkowanie na zasadach ogólnych lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub kartę podatkową bądź dana osoba prowadzi inną niż wyżej wskazane pozarolniczą działalność albo współpracuje przy prowadzeniu działalności.

W odniesieniu do osób, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą i do przychodów z tej działalności stosują opodatkowanie na zasadach ogólnych albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wprowadzona została zasada rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Oznacza to, że składki nadal obliczane są co miesiąc od miesięcznej podstawy wymiaru, ale po zakończeniu roku ustala się dodatkowo wysokość składki rocznej od rocznej podstawy jej wymiaru. Może to oznaczać, że w stosunku do sumy opłaconych miesięcznie składek, obliczona składka roczna będzie wyższa lub niższa. Tym samym przedsiębiorca może być zobowiązany dopłacić powstałą różnicę lub wystąpić o zwrot nadpłaty.

Istotne jest też to, że rok składkowy to miesiące od 1 lutego danego roku do 31 stycznia następnego roku

OPODATKOWANIE NA ZASADACH OGÓLNYCH (skala podatkowa, podatek liniowy)

Miesięczną podstawę wymiaru składki dla osoby, która uzyskuje dochody z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o PIT, stanowi dochód uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka.

Miesięczny dochód ustala się następująco:

1. Dochód za pierwszy miesiąc jest różnicą między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu u-PIT.
2. Dochód ustalony w ten sposób pomniejsza się o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, które opłacone zostały w tym miesiącu – jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
3. Dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów (osiągniętych od początku roku) a sumą kosztów uzyskania tych przychodów (poniesionych od początku roku).
4. Dochód ustalony w ten sposób pomniejsza się o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (zapłaconych od początku roku), a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach. Nie pomniejsza się dochodu o składki, jeżeli zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

W przypadku, gdy tak ustalona podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku składkowym, podstawę wymiaru składki stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. 3.010 zł).

Zasady te wchodzą w życie 01.02.2022 r. Na wysokość składki za luty 2022 r. ma wpływ dochód uzyskany w styczniu 2022 r.

Ważne jest również to, że gdy ustala się miesięczny dochód, nie uwzględnia się przychodów, które osiągnięte zostały w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, ani poniesionych w tym czasie kosztów.

Roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustala się za okres roku składkowego, który trwa od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego.

Roczną podstawę wymiaru stanowić będzie dochód z działalności gospodarczej ustalony następująco:

• Oblicza się różnicę między osiągniętymi przychodami z tytułu działalności a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów;
• Otrzymany wynik pomniejsza się o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe – jeżeli nie zaliczono ich do kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe wynika z nowego art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej.

Jeśli ustalona podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie niższa od kwoty stanowiącej iloczyn liczby miesięcy w roku składkowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten rok składkowy stanowi kwota wyższa.

Gdy ustala się roczny dochód, nie uwzględnia się przychodów, które zostały osiągnięte w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, ani poniesionych w tym czasie kosztów ich uzyskania.

Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.
2. Ustawa z dn. 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych – Dz.U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm.

oprac. \m/ \mos/