Czy użyty w Karcie Nauczyciela termin „powaga i wiarygodność wysuniętych zarzutów” sprzeciwia się temu, by decyzję o zawieszeniu w obowiązkach dyrektora szkoły oprzeć na anonimowym donosie? Jak rozumieć pojęcie „sprawy niecierpiące zwłoki”? Kwestie te poruszył resort edukacji w odpowiedzi na interpelację poselską, a jednocześnie przypomniał, że prawidłowość decyzji o zawieszeniu podlega …

(…) kontroli przez komisje dyscyplinarne w drodze odwoławczej.

Obecny stan prawny

Zgodnie z art. 85t ust. 1–3 Karty Nauczyciela, dyrektor szkoły może zawiesić w pełnieniu obowiązków nauczyciela, a organ prowadzący szkołę – nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły, przeciwko któremu wszczęto postępowanie karne lub złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, jeżeli ze względu na powagę i wiarygodność wysuniętych zarzutów celowe jest odsunięcie nauczyciela od wykonywania obowiązków w szkole. W sprawach niecierpiących zwłoki nauczyciel i nauczyciel pełniący funkcję dyrektora szkoły mogą być zawieszeni przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.

Dyrektor szkoły zawiesza w pełnieniu obowiązków nauczyciela, a organ prowadzący szkołę – nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły, jeżeli wszczęte postępowanie karne lub złożony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczy czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, chyba że we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny wnosi o wymierzenie kary dyscyplinarnej, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 1 KN, i jednocześnie ze względu na powagę i wiarygodność zarzutów niecelowe jest odsunięcie odpowiednio nauczyciela albo nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły od wykonywania obowiązków w szkole.

Nauczyciel i nauczyciel pełniący funkcję dyrektora szkoły zostają z mocy prawa zawieszeni w pełnieniu obowiązków w razie ich tymczasowego aresztowania lub w razie pozbawienia ich wolności w związku z postępowaniem karnym.

Podsumowując, przepisy KN przewidują obligatoryjne oraz fakultatywne zawieszenie nauczyciela, w tym nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły w pełnieniu przez nich obowiązków w szkole.

Obligatoryjne odsunięcie nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły od prowadzenia zajęć i innych obowiązków w szkole następuje:

• gdy wszczęte postępowanie karne lub złożony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczy czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, chyba że we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny wnosi o wymierzenie kary dyscyplinarnej, o której mowa w art. 76 ust. 1 pkt 1 KN (tj. nagany z ostrzeżeniem), i jednocześnie ze względu na powagę i wiarygodność zarzutów niecelowe jest odsunięcie tego nauczyciela od wykonywania obowiązków w szkole (art. 85t ust. 2 KN);
• w przypadku tymczasowego aresztowania lub pozbawienia wolności w związku z postępowaniem karnym (art. 85t ust. 3 KN).

Natomiast zawieszenie fakultatywne ma miejsce:

• w sytuacji, gdy przeciwko nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora szkoły wszczęto postępowanie karne lub złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (w tym złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczący czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, w którym to wniosku rzecznik dyscyplinarny wnosi o wymierzenie nagany z ostrzeżeniem), jeżeli ze względu na powagę i wiarygodność wysuniętych zarzutów celowe jest odsunięcie tego nauczyciela od wykonywania obowiązków w szkole (art. 85t ust. 1 zdanie pierwsze KN oraz art. 85t ust. 2 KN);
• w sprawach niecierpiących zwłoki, bez względu na fakt, czy został złożony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, czy też nie (art. 85t ust. 1 zdanie drugie KN).

Jak podkreśla MEiN, „kryterium dotyczące powagi i wiarygodności wysuniętych zarzutów”, o którym mowa w przypadku fakultatywnego zawieszenia nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły, dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy przeciwko temu nauczycielowi:

• wszczęto postępowanie karne, a więc gdy wydano postanowienie o przedstawieniu temu nauczycielowi zarzutów na podstawie art. 313 Kodeksu postępowania karnego lub
• złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, w tym wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczący czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, w którym rzecznik dyscyplinarny wniósł o wymierzenie najniższej kary dyscyplinarnej, tj. nagany z ostrzeżeniem, a więc gdy zarzuty kierowane w stosunku do tego nauczyciela znalazły potwierdzenie w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego.

„Natomiast możliwość natychmiastowego zawieszenia nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły dotyczy spraw niecierpiących zwłoki, które w opinii MEiN powinny dotyczyć zdarzeń wymagających natychmiastowego odsunięcia tego nauczyciela od prowadzenia zajęć i innych obowiązków w szkole, niezależnie od tego, w jaki sposób informacja o tym zdarzeniu została pozyskana” – podkreśla Dariusz Piontkowski, sekretarz stanu w MEiN. „Ustawa nie definiuje pojęcia spraw niecierpiących zwłoki, co niewątpliwie daje organowi prowadzącemu pewną swobodę interpretacyjną, jednakże prawidłowość decyzji tego organu o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków podlega kontroli przez komisje dyscyplinarne w drodze odwoławczej”.

Zgodnie z art. 85t ust. 5 KN od decyzji o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora szkoły przysługuje odwołanie do komisji dyscyplinarnej I instancji, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, za pośrednictwem organu prowadzącego szkołę. Komisja ta na posiedzeniu niejawnym, w myśl art. 85t ust. 6 i 7 KN, może wydać postanowienie o utrzymaniu w mocy decyzji o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków lub uchyleniu decyzji o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków.

Ponadto na postanowienie komisji dyscyplinarnej I instancji, stosownie do art. 85t ust. 9 KN, nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora szkoły oraz organowi, który wydał decyzję o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków, tj. organowi prowadzącemu szkołę, służy zażalenie do odwoławczej komisji dyscyplinarnej, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, za pośrednictwem komisji, która wydała postanowienie. Odwoławcza komisja dyscyplinarna zobowiązana jest do rozpatrzenia odwołania od decyzji o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków w składzie 3 członków, na posiedzeniu niejawnym, które powinno odbyć się w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, stosownie do art. 85t ust. 10 KN.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2021 r. poz. 1762.