W związku z wojną, do naszego kraju przybyli uczniowie z Ukrainy, którzy nie kontynuują nauki w ukraińskim systemie oświaty w trybie zdalnym, podlegają obowiązkowi szkolnemu i obowiązkowi nauki na zasadach przewidzianych w polskim systemie oświaty. To oznacza, że możliwe są dwie ścieżki kształcenia: w oddziale klasowym (dla uczniów znających język polski) oraz w oddziale przygotowawczym (dla uczniów nieznających języka polskiego).

Na czym polega oddział przygotowawczy?

Oddział przygotowawczy to …

(…) forma nauki, którą można zorganizować dla uczniów przybywających z zagranicy, którzy nie znają języka polskiego lub znają go na poziomie niewystarczającym do nauki. Do takich oddziałów mogą być kierowane osoby niebędące obywatelami polskimi oraz osoby będące obywatelami polskimi, które:

• podlegają obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki,
• pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw,
• nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki,
• wykazują trudności w komunikacji oraz trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego.

Założeniem oddziału przygotowawczego jest zatem przygotowanie ucznia cudzoziemca do nauki w polskiej szkole. Służą temu zajęcia prowadzone w oparciu o szkolne programy nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem języka polskiego.

Jak zorganizować oddział przygotowawczy?

Oddział przygotowawczy to forma nauki obecna w polskim systemie oświaty od kilku lat. W ostatnich tygodniach zyskała jednak bardzo na znaczeniu, stając się podstawowym sposobem organizacji nauki dla uczniów z Ukrainy, którzy z powodu działań wojennych zmuszeni są w niespotykanej dotąd liczbie kontynuować swoją edukację poza własnym krajem, m.in. w Polsce.

W odpowiedzi na to wyzwanie polski ustawodawca wprowadził przepisy ułatwiające tworzenie oddziałów przygotowawczych. Dzięki temu w zależności od lokalnych warunków możliwe są trzy rozwiązania organizacyjne:

• szkolny oddział przygotowawczy – tworzony przez organ prowadzący szkołę, w której uczniowie realizują naukę w oparciu o szkolne programy nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem języka polskiego;
• międzyszkolny oddział przygotowawczy – tworzony w przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi, za zgodą organu prowadzącego szkołę, w której utworzono oddział, w ramach posiadanych środków, mogą do niego uczęszczać uczniowie innej szkoły;
• międzygminny oddział przygotowawczy – powstały w wyniku porozumień zawartych między jednostkami samorządu terytorialnego.

W każdym wypadku liczba uczniów w oddziale przygotowawczym nie może przekraczać 25 osób. Klasy mogą być łączone w następujący sposób:

• w szkole podstawowej: I–III oraz IV–VI, a także VII i VIII;
• w liceum ogólnokształcącym: I i II oraz III i IV;
• w technikum i branżowej szkole I stopnia: I–III;
• w technikum: III–V.

Zajęcia w oddziale przygotowawczym

Zajęcia edukacyjne w oddziale przygotowawczym prowadzą nauczyciele poszczególnych przedmiotów, którzy mogą być wspomagani przez pomoc nauczyciela władającą rodzimym językiem ucznia. Kształcenie uczniów realizowane jest w oparciu o szkolne programy nauczania oraz dostosowane pod względem treści nauczania, metod i form do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów, w miarę możliwości organizacyjnych i kadrowych poszczególnych szkół.

Na realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych przeznaczona jest następująca liczba godzin:

• w szkole podstawowej dla klas I–III – nie mniejsza niż 20 godzin tygodniowo;
• w szkole podstawowej dla klas IV–VI – nie mniejsza niż 23 godziny tygodniowo;
• w szkole podstawowej dla klas VII i VIII – nie mniejsza niż 25 godzin tygodniowo;
• w szkole ponadpodstawowej – nie mniejsza niż 26 godzin tygodniowo.

Nauka języka polskiego odbywa się według programu nauczania opracowanego na podstawie ramowego programu kursów nauki języka polskiego dla cudzoziemców w wymiarze nie niższym niż 6 godzin tygodniowo.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego