Dnia 24.03.2022 r. sejm jednogłośnie uchwalił nowelizację ustawy – Karta Nauczyciela, która gwarantuje tej grupie zawodowej wyższe wynagrodzenie w okresie od 1 maja do 31 grudnia tego roku. Zgodnie z jej zapisami nauczycielskie pensje wzrosną o 4,4%.

Przepis epizodyczny w KN

Projekt zmian w KN został złożony przez grupę posłów. „Obecny poziom wynagrodzeń nauczycieli nie jest dostatecznie motywujący. W związku z brakiem poparcia środowiska oświatowego dla planowanych przez rząd istotnych zmian systemowych w zakresie statusu zawodowego nauczycieli, które miały skutkować od 01.09.2022 r. znacznym wzrostem wynagrodzeń nauczycieli, niezbędne jest podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli niezależnie od zmian systemowych statusu tej grupy zawodowej” – argumentowali autorzy nowelizacji, odnosząc się do odrzucenia przez związki zawodowe rządowych propozycji zwiększenia pensum i likwidacji niektórych dodatków do pensji.

Od 2020 r. wysokość …

(…) średniego wynagrodzenia nauczycieli nie była zmieniana – w ustawach budżetowych na rok 2021 i 2022 nie przewidziano zwiększenia kwoty bazowej dla nauczycieli. Obecnie wynosi ona 3.537,80 zł. Choć do tej pory podwyższanie wynagrodzeń nauczycieli realizowane było właśnie poprzez zwiększanie kwoty bazowej w ustawie budżetowej na dany rok, tym razem zdecydowano się na inną ścieżkę. W Karcie Nauczyciela druk nr 2099 dodano przepis epizodyczny – art. 93a ust. 1 – stanowiący, że w okresie od 01.05.2022 r. do 31.12.2022 r. średnie wynagrodzenie nauczycieli ustalone w sposób określony w art. 30 ust. 3 KN zwiększa się o 4,4%. W ustępie 2 zaś doprecyzowano, że ilekroć w przepisach KN jest mowa o średnim wynagrodzeniu nauczycieli, to we wskazanym wyżej okresie należy przez nie rozumieć średnie wynagrodzenie nauczycieli zwiększone o 4,4%.

Wynagrodzenie nauczycieli po podwyżce

Po zastosowaniu ww. regulacji średnie wynagrodzenie nauczycieli w okresie maj – grudzień 2022 r. ma przedstawiać się następująco:

• nauczyciel stażysta – 3.693,46 zł,
• nauczyciel kontraktowy – 4.099,74 zł,
• nauczyciel mianowany – 5.318,58 zł,
• nauczyciel dyplomowany – 6.795,97 zł.

Ponieważ Karta Nauczyciela reguluje termin podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli, wskazując, że powinno ono nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ogłoszeniu ustawy budżetowej, z wyrównaniem od 1 stycznia danego roku (art. 30 ust. 11 KN), w omawianej nowelizacji uregulowano termin podwyższenia wynagrodzeń w związku ze zmianą wysokości średniego wynagrodzenia nauczycieli od 1 maja do 31.12.2022 r.

Zgodnie z art. 2 ustawy zmieniającej podwyższenie wynagrodzeń dla nauczycieli nastąpi nie później niż do 30.06.2022 r., z wyrównaniem od 01.05.2022 r.

Oczywiście, zmiana średniego wynagrodzenia nauczycieli będzie wiązała się z koniecznością nowelizacji rozp. MENiS z dn. 31.01.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 416, z późn. zm.) – odpowiednio podwyższone zostaną minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli określone w tabeli stanowiącej załącznik do tego rozp.

Co za tym idzie – wzrosną też dodatki do wynagrodzenia zasadniczego. Konieczna będzie także nowelizacja rozp. MEN z dn. 13.01.2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 1303) – odpowiednio dostosowany zostanie wzór sprawozdania zawarty w załączniku nr 2 do tego rozp.

Kolejną sprawą, którą  należało uregulować, jest wpływ zaplanowanej podwyżki na rozwiązania przyjęte w ustawie okołobudżetowej na rok 2022. W art. 3 ustawy zmieniającej przesądzono, że zwiększenia średniego wynagrodzenia nauczycieli nie stosuje się do ustalania w roku 2022 środków, o których mowa w art. 1–3 ustawy z dn. 17.12.2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (Dz.U. poz. 2445) – a to oznacza, że podwyżka pensji nie wpłynie na wysokość środków przeznaczonych na: realizację ogólnokrajowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli, wypłatę nagród dla nauczycieli za osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, wspieranie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa.

Finansowanie podwyżki

W omawianej ustawie zmieniającej przewidziano zwiększenie w roku 2022 części oświatowej subwencji ogólnej o kwotę 1 mld 671 mln 100 zł. Środki te będą pochodzić z rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na zmiany systemowe w finansowaniu j.s.t., w tym finansowaniu zadań oświatowych.

Ponadto nowelizacja KN zawiera rozwiązanie, zgodnie z którym wzrost wynagrodzeń nauczycieli zatrudnionych na podstawie KN zostanie odpowiednio uwzględniony w wypłacanych w roku 2022 z budżetów j.s.t. dotacjach udzielanych publicznym i niepublicznym szkołom, przedszkolom i placówkom, prowadzonym przez osoby prawne inne niż j.s.t. lub przez osoby fizyczne, na podstawie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (u.f.z.o.).

W kwocie zadysponowanej omawianą nowelizacją uwzględniono bowiem środki na wzrost dotacji udzielanych w roku 2022 przez j.s.t. w zakresie zadań subwencjonowanych. Wynika to z korekty kwoty przewidzianej na ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej. Kwoty dotacji udzielanych niesamorządowym przedszkolom, szkołom i placówkom zostaną zaktualizowane na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 4 u.f.z.o., zgodnie z którym kwota dotacji ulega aktualizacji w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Samorządy zostały zobowiązane do przeprowadzenia dodatkowej aktualizacji ww. dotacji niezależnie od tego, czy wysokość dotacji powiązana jest z kwotą przewidzianą na ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej, czy też z podstawową kwotą dotacji uzależnioną od wydatków bieżących zaplanowanych na rok 2022 na prowadzenie przez daną j.s.t. odpowiednio przedszkoli lub placówek.

Samorządy dokonają aktualizacji kwoty dotacji nie później niż do 30.06.2022 r.

Jak wskazano w uzasadnieniu do nowelizacji, utrzymanie w 2023 r. poziomu średniego wynagrodzenia nauczycieli obowiązującego w 2022 r. będzie wymagało podwyższenia od 01.01.2023 r. kwoty bazowej dla nauczycieli.

Małgorzata Tabaszewska – specjalistka prawa oświatowego

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.01.1982 r. Karta Nauczyciela – Dz.U. z 2021 r. poz. 1762.
2. Ustawa z dn. 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych – Dz.U. z 2021 r. poz. 1930 ze zm.