Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje tylko na podstawie zgłoszenia złożonego na dokumencie ZUS ZUA. Nie jest już możliwe objęcie tym ubezpieczeniem na podstawie tzw. wniosku dorozumianego – gdy składki za dany miesiąc są opłacone i rozliczone w ustawowym terminie.

Osoba, która zgłosiła się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z pozarolniczej działalności lub współpracy przy tej działalności i równocześnie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy musi pamiętać, że dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia, w którym ustanie obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z prowadzonej działalności lub współpracy. Tak się stanie od pierwszego dnia miesiąca, za który podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy (w przeliczeniu na okres miesiąca) wyniesie co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (w 2022 r. – 3010 zł). Wtedy przedsiębiorca nie podlega w danym miesiącu obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z prowadzonej działalności, a w konsekwencji jego dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wygasa. Osoba prowadząca działalność może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od kolejnego miesiąca tylko na podstawie nowego zgłoszenia do ubezpieczeń (na formularzu ZUS ZUA). 

Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem następuje co do zasady od dnia przekazania zgłoszenia do ZUS. Jeśli jednak zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych nastąpi w ciągu 7 dni od powstania obowiązku tych ubezpieczeń, to objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym nastąpi od dnia wskazanego w zgłoszeniu. 

Od stycznia 2022 r. nie obowiązuje już zasada obejmowania dobrowolnym ubezpieczeniem na podstawie tzw. wniosku dorozumianego, tj. na podstawie terminowo rozliczonej i opłaconej składki. 

Przykład 
Pani Maria prowadzi działalność gospodarczą od maja 2021 roku. Z działalności zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Od 1 lutego 2022 r. pani Maria zatrudniła się dodatkowo na podstawie umowy o pracę w wymiarze 4/5 etatu, z miesięcznym wynagrodzeniem 2800 zł. Po zawarciu umowy o pracę nadal podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z działalności gospodarczej. 

W kwietniu 2022 r. pani Maria otrzymała od pracodawcy premię w wysokości 300 zł. Z tego powodu podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z umowy o pracę za kwiecień 2022 r. przekroczyła kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.  Oznacza to, że pani Maria w kwietniu 2022 r. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z działalności gospodarczej. Od 1 kwietnia 2022 r. wygasa również jej dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.
Pani Maria powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych od 1 kwietnia 2022 r. i ponownie zgłosić do nich od 1 maja 2022 r. Jeśli chce kontynuować dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, powinna to zaznaczyć w składanym zgłoszeniu. Jeśli pani Maria przekaże zgłoszenie do ZUS do 8 maja, to będzie objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym od 1 maja 2022 r. 
 

ZUS