Czy akcje pracownicze nabyte nieodpłatnie przez zmarłego męża weszły w skład spadku w udziale 1/2 i czy w takim udziale winny być wykazane przez Wnioskodawczynię w zeznaniu podatkowym na potrzeby Urzędu Skarbowego i czy ewentualny podatek od spadku winien być wyliczony od 1/2 udziału?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 5 października 2015 r. (data wpływu do Biura – 7 października 2015 r.), uzupełnionym 20 listopada 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie podstawy opodatkowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE
W dniu 7 października 2015 r. do Biura wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie podstawy opodatkowania.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 6 listopada 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-145/15/BJ wezwano Wnioskodawczynię o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 20 listopada 2015 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:
Od 1972 r. Wnioskodawczyni była w związku małżeńskim ze spadkodawcą A. S. Mąż zmarł 6 kwietnia 2014 r. Mąż pozostawił akcje P.

W piśmie z 13 listopada 2015 r. (wpływ do Biura – 20 listopada 2015 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawczyni wskazała, że związek małżeński ze zmarłym spadkodawcą A. S. zawarła w 1972 roku. Wnioskodawczyni nie zawierała z mężem umów o odrębności majątkowej.

W dniu 17 października 2014 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie w sprawie z wniosku Wnioskodawczyni o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym A. S. Zgodnie z treścią tego postanowienia spadek po A. S. nabyli na podstawie ustawy Wnioskodawczyni, jako żona oraz dwoje dzieci spadkodawcy, po 1/3 części każde z nich. Postanowienie to uprawomocniło się po trzech tygodniach, tj. z dniem 8 listopada 2014 r. W związku z powyższym nie było przeprowadzone postępowanie spadkowe przed notariuszem.

Na dzień wystąpienia do Biura Krajowej Informacji Podatkowej nie było składane do Urzędu Skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych na formularzu SD-Z2.
Akcje P, o których mowa we wniosku zostały nabyte nieodpłatnie przez męża z racji jego zatrudnienia w ramach umowy o pracę (akcje pracownicze). Akcje zostały nabyte przez męża w trakcie trwania związku małżeńskiego, w którym obowiązywała ustawowa wspólność majątkowa. Wg wiedzy Wnioskodawczyni, przedmiotowe akcje stały się po nabyciu majątkiem wspólnym małżonków i z racji przeprowadzonego postępowania spadkowego weszły w skład spadku po mężu w udziale 1/2 z całości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie: 
Czy akcje pracownicze nabyte nieodpłatnie przez zmarłego męża weszły w skład spadku w udziale 1/2 i czy w takim udziale winny być wykazane przez Wnioskodawczynię w zeznaniu podatkowym na potrzeby Urzędu Skarbowego i czy ewentualny podatek od spadku winien być wyliczony od 1/2 udziału?

Wnioskodawczyni wskazała, że zgodnie z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje wspólność majątkowa. W sytuacji, gdy nie była ona zniesiona trwa ona do momentu ustania małżeństwa. W niniejszym przypadku ustała ona z chwilą śmierci męża. Tym samym, akcje pracownicze nabyte przez męża powinny podlegać dziedziczeniu na zasadach ogólnych, zgodnie z Kodeksem cywilnym. Zgodnie z treścią postanowienia Sądu Rejonowego, spadek po zmarłym A. S. na podstawie ustawy nabyli: żona oraz dwoje dzieci w udziale po 1/3 części każde z nich.

Takim samym zasadom powinno podlegać dziedziczenie akcji, a więc udział męża jest dzielony na 3 osoby.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m. in. dziedziczenia.

Art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku.

W myśl natomiast art. 6 ust. 4 powołanej ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych – w wysokości tych wkładów.

Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 8 ust. 3 ustawy).

Jeżeli nabywca nie określił wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca (art. 8 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 cyt. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal określonych w tym przepisie.

W myśl art. 15 ust. 3 ustawy przy ustalaniu wysokości podatku przyjmuje się kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych określone w art. 4 ust. 1 pkt 5 i w art. 9 ust. 1 oraz skale podatkowe określone w ust. 1 obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 4.

Jednakże, zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej – art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 6 kwietnia 2014 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Mąż nabył nieodpłatnie akcje z racji jego zatrudnienia w ramach umowy o pracę (akcje pracownicze). Akcje zostały nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego, w którym obowiązywała ustawowa wspólność majątkowa. Przedmiotowe akcje stały się po nabyciu majątkiem wspólnym małżonków i z racji przeprowadzonego postępowania spadkowego weszły w skład spadku po mężu w udziale 1/2 z całości. W dniu 17 października 2014 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym. Zgodnie z treścią tego postanowienia spadek po zmarłym nabyli na podstawie ustawy Wnioskodawczyni, jako żona oraz dwoje dzieci spadkodawcy, po 1/3 części każde z nich. Postanowienie to uprawomocniło z dniem 8 listopada 2014 r. Wnioskodawczyni nie składała do Urzędu Skarbowego zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych na formularzu SD-Z2.

Kwestie związane z nieodpłatnym nabyciem akcji prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego przez pracowników reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz.U. z 2013 r., poz. 216, ze zm. – obecnie Dz.U. z 2015 r., poz. 747).

Art. 36 ust. 1 tej ustawy stanowi, że uprawnionym pracownikom przysługuje prawo do nieodpłatnego nabycia, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, do 15% akcji objętych przez Skarb Państwa w dniu wpisania spółki do rejestru.

Na podstawie art. 38 ust. 1 ww. ustawy uprawnieni pracownicy oraz rolnicy lub rybacy mogą skorzystać z prawa do nabycia akcji nieodpłatnie, o ile w ciągu sześciu miesięcy od dnia wpisania spółki do rejestru złożą pisemne oświadczenie o zamiarze nabycia akcji. Niezłożenie oświadczenia w powyższym terminie powoduje utratę prawa do nieodpłatnego nabycia akcji.

Natomiast kwestie małżeńskich ustrojów majątkowych, w tym przynależność poszczególnych składników do określonego majątku, reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r., poz. 788, ze zm. – obecnie Dz.U. z 2015 r., poz. 2082). 
Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Na podstawie art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 121, ze zm.).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że mąż Wnioskodawczyni (spadkodawca) nabył akcje pracownicze w trakcie trwania małżeństwa. Po nabyciu weszły one w skład majątku wspólnego małżonków. Po śmierci męża Wnioskodawczyni weszły one w skład spadku w udziale 1/2 z całości. Udział Wnioskodawczyni w spadku wynosi 1/3.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego należy zatem zgodzić się z Wnioskodawczynią, że nabyte nieodpłatnie przez jej zmarłego męża akcje, które weszły w skład spadku w udziale 1/2 z całości podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Składając zeznanie Wnioskodawczyni winna więc wykazać swój udział w spadku po mężu, który wynosi 1/3. Masę spadkową z kolei stanowi – jak wskazała Wnioskodawczyni – połowa akcji pracowniczych nabytych przez jej męża.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku dołączono kserokopię dokumentu. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem. Wydając niniejszą interpretację Organ oparł się jedynie na opisie stanu faktycznego przedstawionym we wniosku.

Interpretacja indywidualna z 4 stycznia 2016 r., nr IBPB-2-1/4515-145/15/BJ – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach