• 15 września 2022 r. Sejm uchwalił nowelizację ustawy o dochodach JST (jednostek samorządu terytorialnego).
• Dodatkowe 13,7 mld zł dla samorządów w 2022 r. to wsparcie w realizacji ich zadań.
• Gminy otrzymają od 2,9 mln zł, powiaty od 6,1 mln zł, a województwa od 32,7 mln zł.

Przyjęta przez Sejm nowela ustawy o dochodach JST jest realnym wparciem w realizacji ich zadań, w tym szczególnie istotnych obecnie zadań z  zakresu poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii  oraz ograniczenia kosztów zakupu ciepła lub energii ponoszonych przez odbiorców. Otrzymane środki będą mogły być wykorzystane również na pokrycie wydatków bieżących, ale także na cele inwestycyjne. 

Jednostki samorządu terytorialnego jeszcze w tym roku otrzymają dodatkowe, znaczące środki w wysokości 13,7 mld zł, ponad te gwarantowane w 2023 r. zgodnie z obecnymi przepisami.

Dodatkowa kwota składa się z dwóch kwot składowych:

• 7,8 mld zł – do podziału między wszystkie samorządy (proporcjonalnie do wysokości planowanych na rok 2023 dochodów gmin z tytułu udziału w podatku PIT),
• 5,9 mld zł – dla mniej zamożnych i mniejszych samorządów.

Oznacza to, że gminy otrzymają od 2,9 mln zł, powiaty od 6,1 mln zł, a województwa od 32,7 mln zł.

Uchwalona przez Sejm nowelizacja wprowadza również czasowe preferencje w zakresie zasady zrównoważenia części bieżącej budżetu JST oraz limitu spłaty długu. Do 2025 r. zostanie wydłużona m.in. możliwość równoważenia wydatków bieżących wolnymi środkami, czyli nadwyżką środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu JST z lat ubiegłych. Pozwoli to JST na maksymalne wykorzystanie swojego potencjału inwestycyjnego i dalszy rozwój.

Nowelizacja ustawy o dochodach JST dodatkowo uelastyczni wykorzystanie środków subwencji na cele wodno-kanalizacyjne. Konkretnie o rok wydłużony zostanie (do roku 2025) okres wydatkowania środków otrzymanych z budżetu państwa przez gminy w 2021 r. z przeznaczeniem na wsparcie finansowe inwestycji dotyczących wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz w zakresie kanalizacji, oczyszczania ścieków a także – co istotne – umożliwione będzie przesuwanie środków między tymi obszarami. Rozwiązanie da samorządom możliwość efektywniejszego, z punktu widzenia potrzeb społecznych, wykorzystania otrzymanych środków.

Symulacja Ministerstwa Finansów zestawienia podziału przekazywanych na podstawie zaproponowanych zapisów ustawy środków w wysokości 13,7 mld zł (po zmianach wprowadzonych w Sejmie) vs. potencjalna wysokość przysługującej subwencji rozwojowej na 2023 r. wskazuje na korzyści dla ok.  95% jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku nielicznych jednostek strona rządowa zapewnia wyrównanie powstałej różnicy ze środków budżetu państwa – analogicznie do rozwiązania przyjętego w 2021 r. Zaproponowana przez stronę rządową regulacja będzie stanowić solidny bufor finansowy dla samorządu terytorialnego w okresie wzmożonych turbulencji zewnętrznych, związanych z koniecznością ponoszenia podwyższonych kosztów funkcjonowania, podkreślając zarazem stosowanie zasady zrównoważonego rozwoju.

Ministerstwo Finansów