Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do ulgi prorodzinnej?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 3 września 2015 r. (data wpływu 8 września 2015 r.), uzupełnionym pismem nadanym w dniu 30 listopada 2015 r. (data wpływu 7 grudnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE
W dniu 8 września 2015 r. do Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej. Przy piśmie z dnia 14 września 2015 r., nr IBPB-2-1/4511-416/15/BJ, stosownie do art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), powyższy wniosek został przekazany, celem załatwienia zgodnie z właściwością, do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 17 września 2015 r.).

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 20 listopada 2015 r., nr IPTPB2/4511-568/15-2/AC, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawcy o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 24 listopada 2015 r., natomiast w dniu 7 grudnia 2015 r. przesłano uzupełnienie ww. wniosku (data nadania 30 listopada 2015 r.).

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:
W dniu 5 sierpnia 2000 r. Wnioskodawca zawarł związek małżeński. Dnia 7 lutego 2005 r. urodził się syn M.M., który od chwili urodzenia do dnia 31 stycznia 2012 r. mieszkał z Wnioskodawcą i Jego żoną. Wnioskodawca wyprowadził się w dniu 1 lutego 2012 r., natomiast w dniu 30 czerwca 2012 r. ze wspólnego mieszkania wyprowadziła się żona z małoletnim M.M. A zatem począwszy od dnia 1 lutego 2012 r. Wnioskodawca nie mieszka wraz z synem. Pomimo to, utrzymywał stałe kontakty z dzieckiem, w szczególności poprzez odwiedziny syna.

W dniu 3 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy rozwiązał małżeństwo Wnioskodawcy poprzez orzeczenie rozwodu. Zgodnie z ww. wyrokiem władza rodzicielska nad małoletnim synem została powierzona matce, ograniczając ją jednocześnie Wnioskodawcy do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka, takich jak: wybór szkoły, zawodu, sposobu leczenia. Miejsce zamieszkania małoletniego ustalono przy matce. Jednocześnie ustalone zostały kontakty Wnioskodawcy z synem.

Wnioskodawca nadmienia przy tym, że wykonuje w stosunku od małoletniego władzę rodzicielską, a także nieustannie bierze On udział w utrzymaniu i wychowywaniu dziecka. Wyraża się to również w terminowym regulowaniu przez Niego na rzecz dziecka alimentów zasądzonych przez Sąd Okręgowy. Niejednokrotnie oprócz partycypowania w postaci alimentów Wnioskodawca kupuje dodatkowo prezenty dla dziecka. Jednocześnie stale utrzymuje on kontakt z małoletnim i decyduje o istotnych sprawach dziecka. Wnioskodawca dodaje, że matka dziecka nie rozliczała się do chwili obecnej z Urzędem Skarbowym. Ponadto, Wnioskodawca oświadcza, że z posiadanych przez Niego informacji wie, że Jego była żona nie korzysta z odliczeń od podatku dochodowego z tytułu wychowywania dziecka z uwagi na zbyt niską wysokość osiąganych dochodów.

Jednocześnie wyjaśnia, że zdarzenie opisane powyżej dotyczy roku podatkowego 2015 (zdarzenie przyszłe). Podkreślił przy tym, że zarówno w ww. roku podatkowym, jak również w przyszłości wykonywał i będzie wykonywał władzę rodzicielską wobec małoletniego. Jakkolwiek zaś jest ona ograniczona do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka takich jak: wybór szkoły, zawodu, sposobu leczenia, to nie ulega wątpliwości, że jest ona przez Wnioskodawcę sumiennie wykonywana. Co więcej, Wnioskodawca przez cały okres utrzymuje ścisły kontakt z synem poprzez odbywanie m.in. wizyt.

Ponadto Wnioskodawca oświadcza, że w stosunku do niego oraz jego dziecka nie miały zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r., o podatku tonażowym. Dochody, które osiągał w roku podatkowym pochodziły natomiast ze stosunku pracy na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i były opodatkowane na zasadach ogólnych. Wnioskodawca wskazuje przy tym, że jego dochody przekraczały kwoty 56 000,00 zł w roku podatkowym.

Wnioskodawca przy tym wskazuje, że jego syn, nie osiągał w roku podatkowym, którego dotyczy przedstawiony stan faktyczny żadnych dochodów, które podlegałyby opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, syn nie został umieszczony w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:
Czy Wnioskodawca ma prawo i w jakiej wysokości do skorzystania z ulgi prorodzinnej w rozliczeniu podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dziecko. Władza rodzicielska zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.) przysługuje obojgu rodzicom, zaś – stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Ograniczenie tej władzy wynikające z orzeczenia sądowego powierzającemu jednemu z rodziców wykonywanie władzy rodzicielskiej, nie wpływa na możliwość korzystania z ulgi, ponieważ drugiemu z rodziców również przysługuje władza rodzicielska, nawet jeżeli została ograniczona do decydowania tylko w najważniejszych sprawach dotyczących dziecka. Tak więc ulga ta przysługuje także rodzicowi, który ma ograniczoną władzę rodzicielską. Z odliczenia nie może natomiast skorzystać ten z rodziców, który na skutek interwencji sądu opiekuńczego został pozbawiony tej władzy, jak również rodzic, w stosunku do którego została ona zawieszona.

Rodzice po rozwodzie lub separacji, jeśli obydwoje mają władzę rodzicielską, muszą ustalić, w jakiej kwocie i które z nich korzysta z odliczenia ulgi na dziecko. Konieczne jest zatem porozumienie w tym względzie, co oznacza, że rodzice dziecka powinni wspólnie uzgodnić sposób odliczenia okresów wykonywania przez nich władzy rodzicielskiej, które będą stanowiły podstawę do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Odliczenie ulgi będzie wymagało uzgodnienia przez małżonków proporcji, w jakiej dokonają odliczenia za okresy, w których wspólnie wykonywali władzę rodzicielską nad synem. Wynika to z faktu, że brak takiego uzgodnienia może spowodować, że suma odliczeń dokonanych przez rodziców – w ich zeznaniach podatkowych – przekroczy kwotę ustawową na dziecko. Ustawodawca natomiast jednoznacznie określił limit odliczenia tytułem omawianej ulgi i wskazał, w jakich przypadkach ulga winna być dzielona wg klucza 1/30 kwoty miesięcznej za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem. W przypadku, gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, tejże proporcji nie można ściśle zastosować. Ulga bowiem przysługuje im wspólnie i podlega wykazaniu w zeznaniach w częściach równych lub wg proporcji przez Nich przyjętej.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że jeżeli oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską, wówczas ulga prorodzinna przysługuje każdemu z rodziców w proporcjach przez nich ustalonych, z tym, że łączna kwota odliczeń, przez nich dokonana nie może przekroczyć kwoty odliczeń przysługujących względem danego dziecka, a jeżeli takich proporcji nie ustalili, to należy przyjąć, że ulga przysługuje każdemu z rodziców w częściach równych. Istotne jest, aby nie dochodziło do dublowania ulgi.

Decyzję o sposobie podziału tej kwoty ustawodawca pozostawił rodzicom dziecka, zaznaczając jedynie, że kwota ulgi na dziecko dotyczy łącznie obojga rodziców. Natomiast, jeżeli rodzice takich proporcji nie ustalili, bądź nie są w stanie dojść do porozumienia w tej kwestii, to należy przyjąć, że ulga przysługuje każdemu z nich w częściach równych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa, w ocenie Wnioskodawcy należy stwierdzić, że jeżeli faktycznie była żona Wnioskodawcy nie osiągnęła żadnych dochodów w danym roku podatkowym, Wnioskodawca może dokonać odliczenia ulgi na dziecko w wysokości 100%, po spełnieniu wszystkich ustawowych przesłanek określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli kwota dokonanego odliczenia w danym roku podatkowym nie przekroczy kwoty odliczenia przysługującego względem danego dziecka.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zasady korzystania z podatkowej ulgi na dzieci tzw. ulgi prorodzinnej określa art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.).

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1644) i mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r., odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2. dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów; imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Władza rodzicielska – zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788, z późn. zm.) – przysługuje obojgu rodzicom, a – stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych, czy będących w separacji.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w dniu 5 sierpnia 2000 r. zawarł związek małżeński. Dnia 7 lutego 2005 r. urodził się syn M.M., który od chwili urodzenia do dnia 31 stycznia 2012 r. mieszkał z Wnioskodawcą i Jego żoną. Wnioskodawca wyprowadził się w dniu 1 lutego 2012 r., natomiast w dniu 30 czerwca 2012 r. ze wspólnego mieszkania wyprowadziła się żona z małoletnim M.M. Począwszy od dnia 1 lutego 2012 r. Wnioskodawca nie mieszka wraz z synem, pomimo to, utrzymywał stałe kontakty z dzieckiem, w szczególności poprzez odwiedziny syna.
W dniu 3 grudnia 2014 r. Sąd Okręgowy rozwiązał małżeństwo Wnioskodawcy poprzez orzeczenie rozwodu. Zgodnie z ww. wyrokiem władza rodzicielska nad małoletnim synem została powierzona matce, ograniczając ją jednocześnie Wnioskodawcy do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka, takich jak: wybór szkoły, zawodu, sposobu leczenia. Miejsce zamieszkania małoletniego ustalono przy matce. Jednocześnie ustalone zostały kontakty Wnioskodawcy z synem.

Wnioskodawca nadmienił, że wykonuje w stosunku od małoletniego władzę rodzicielską, a także nieustannie bierze On udział w utrzymaniu i wychowywaniu dziecka. Wyraża się to również w terminowym regulowaniu przez Niego na rzecz dziecka alimentów zasądzonych przez Sąd Okręgowy. Niejednokrotnie oprócz partycypowania w postaci alimentów Wnioskodawca kupuje dodatkowo prezenty dla dziecka. Jednocześnie stale utrzymuje On kontakt z małoletnim i decyduje o istotnych sprawach dziecka. Wnioskodawca dodaje, że matka dziecka nie rozliczała się do chwili obecnej z Urzędem Skarbowym. Wnioskodawca oświadczył, że Jego była żona nie korzysta z odliczeń z tytułu wychowywania dziecka od podatku dochodowego z uwagi na zbyt niską wysokość osiąganych dochodów.

W stosunku do Wnioskodawcy oraz Jego dziecka nie miały zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r., o podatku tonażowym. Dochody, które osiągał w roku podatkowym Wnioskodawca pochodziły natomiast ze stosunku pracy, na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i były opodatkowane na zasadach ogólnych. Wnioskodawca wskazuje przy tym, że jego dochody przekraczały kwoty 56 000,00 zł w roku podatkowym.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów uznać należy, że Wnioskodawca nie nabył prawa do przedmiotowej ulgi, ponieważ, jak wynika z opisu przedstawionego we wniosku, Wnioskodawca wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do jednego małoletniego dziecka i jednocześnie nie pozostawał w związku małżeńskim, poza tym jak sam wskazał w uzupełnieniu wniosku; za rok podatkowy jego dochody przekraczały kwotę 56 000 zł. W takim przypadku nie została spełniona przesłanka dotycząca osiągnięcia przez Wnioskodawcę dochodu w kwocie nieprzekraczającej limitu określonego w art. 27f ust. 2 pkt 1 ustawy, który to limit 56 000 zł jest brany pod uwagę, gdy ulga dotyczy wykonywania władzy rodzicielskiej w stosunku tylko do jednego dziecka.

Należy zauważyć, że ulgi są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym, tylko spełnienie wszystkich przesłanek szczegółowo opisanych w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie ulgi prorodzinnej.

Interpretacja indywidualna z 21 grudnia 2015 r., nr IPTPB2/4511-568/15-4/AC – Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi