Seniorzy zasługują na to, by żyć spokojnie, godnie, aktywnie. – Polityka senioralna jest dla naszego rządu priorytetem. Tylko w tym roku na wszystkie działania skierowane do seniorów przeznaczyliśmy 44 mld zł. Wypłaciliśmy nie tylko trzynastą, ale też czternastą emeryturę i chcemy, by trafiła ona do emerytów i rencistów również w przyszłym roku – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Z kolei wsparcie osób z niepełnosprawnościami wyniosło w 2022 roku ponad 37 mld zł.

Osoby starsze są szczególną grupą, która przez wiele lat budowała polską gospodarkę, tworzyła rynek pracy, która powołała na świat kolejne pokolenia Polaków.

Seniorzy zasługują na wszystko, co najlepsze – na to, by żyć godnie, spokojnie i możliwie aktywnie. Polityka senioralna jest dla nas niezwykle ważna. Tylko w tym roku na wszystkie działania skierowane do seniorów przeznaczamy 44 mld zł. W 2015 r. było to niespełna 4 mld zł – wskazuje minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Czternasta emerytura również w 2022 roku

Mimo kryzysu wywołanego wojną w Ukrainie, z którym zmaga się cała Europa, nie tylko nie ograniczono dotychczas realizowanych programów społecznych, ale uruchomiono kolejne instrumenty wsparcia.

To szereg działań osłonowych w związku z inflacją wywołaną polityką Kremla, tzw. putinflacją, ale nie tylko. Po raz drugi wypłaciliśmy czternastą emeryturę, mimo że miało być to świadczenie jednorazowe w 2021 r. Reagujemy jednak na bieżąco, stąd wypłata świadczenia również w 2022 r. Chcemy, by trafiła ona do emerytów i rencistów także w kolejnym roku – mówi minister Marlena Maląg.  

• W tym roku w ramach trzynastej i czternastej emerytury wypłacono ok. 24,5 mld zł. W sumie od 2019 r. (kiedy po raz pierwszy wypłacono trzynastą emeryturę) to już ponad 70 mld zł.

Rekordowa waloryzacja świadczeń w 2023 r.

1 marca 2022 r. najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności oraz renta rodzinna wzrosły z kwoty 1250,88 zł do 1338,44 zł, czyli o 87,56 zł. Z kolei najniższa renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrosła z kwoty 938,16 zł do 1003,83 zł – to o 65,67 zł więcej.

W przyszłym roku czeka nas rekordowa waloryzacja świadczeń – od 1 marca minimalna emerytura wyniesie 1588,44 zł. W 2023 r. świadczenia emerytalno-rentowe wzrosną o co najmniej 250 zł (nie mniej niż 13,8 proc.).

Zmiany podatkowe

W 2022 r. kwota wolna od podatku wzrosła do 30 tys. zł. To oznacza, że emeryci, którzy pobierają co miesiąc swoje świadczenie w wysokości do 2,5 tys. brutto fiskusowi nie zapłacą ani złotówki. 

Z kolei seniorzy ze świadczeniem przekraczającym 2,5 tys. zł zyskują dodatkowo na nowych zmianach podatkowych, bowiem rozliczają się według niższej stawki. Odprowadzają 12 proc. podatku, a nie – jak do tej pory 17 proc. 

Oprócz tego funkcjonuje ulga (PIT-0) dla pracujących seniorów po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Wspieranie aktywności osób starszych

Ważną częścią polityki senioralnej jest wspieranie szeroko pojętej aktywności osób starszych. Działania w tym obszarze realizowane są w ramach programów Senior+ i Aktywni+. Celem obu programów jest tworzenie bezpiecznej i przyjaznej przestrzeni do spotkań, integracji wewnątrz i międzypokoleniowej, nauki nowych rzeczy i aktywności na różnych polach.

• Dzisiaj w całej Polsce działa 1068 domów i klubów Senior+ oferujących miejsca dla przeszło 25 tys. seniorów. Z roku na rok takich miejsc przybywa. Budżet programu w roku 2022 to 60 mln zł.

Do 5 stycznia 2023 r. samorządy mogą składać oferty w ramach programu Senior+ edycja 2023.

• W ramach programu Aktywni+ w latach 2021-2022 z realizowanych projektów skorzystało ok. 623 tys. osób starszych. W 2022 r. było to 314 projektów i 132 tys. osób. Budżet programu to 40 mln zł rocznie.

Pomoc mniej samodzielnym

Nie zapominamy jednak o tych osobach, które są mniej samodzielne. Realizowany od 2018 r. program Opieka 75+ wspiera samorządy w realizacji usług opiekuńczych, w tym tych specjalistycznych dla osób w wieku 75 lat i więcej. 

• W 2022 r. 616 gmin otrzymało ponad 38 mln zł (środki przyznane) na zapewnienie usług opiekuńczych dla blisko 9,6 tys. osób. 

Również w 2022 r. działał uruchomiony w czasie pandemii Korpus Wsparcia Seniorów. W ramach tegorocznej edycji Korpusu do gmin trafiło ok. 61 mln zł.

Program to m.in. pomoc w załatwieniu różnych spraw – od dostarczenia zakupów po umówienie się do lekarza online. Wolontariusze informują również m.in. o dostępie do ogólnopolskich telefonów zaufania dla seniorów. W 2022 r. Korpus został rozszerzony o opaski bezpieczeństwa.

Integracja 

Pamiętamy również o osobach z niepełnosprawnościami. W 2022 r. wsparcie osób z niepełnosprawnościami wyniosło ponad 37 mld zł. W 2015 r. było to 16 mld zł.

• Podnosimy wysokość świadczeń. Od 1 marca 2022 r. renta socjalna, podobnie jak minimalna emerytura wynosi 1338,44 zł. W 2023 r. kwota ta wzrośnie do 1588,44 zł.

Co ważne, od 1 marca 2022 r. wzrosła również kwota, na podstawie której ustala się prawo i wysokość świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – z 1772,08 zł do 1896,13 zł.

Od 2015 r. o 919 zł wzrosło z kolei świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów osób z niepełnosprawnością. W 2015 roku było ono na poziomie 1200 zł, w 2022 r. wzrosło do 2119 zł. W przyszłym roku będzie to już 2 458 zł.

Wsparcie w dobie inflacji

W odpowiedzi na obecną sytuację gospodarczo-ekonomiczną spowodowaną putinflacją, wprowadziliśmy rozwiązania, które uchronią Polaków przed wzrostem cen za energię. Osoby z niepełnosprawnościami zostały potraktowane w sposób szczególny i dla nich limit gwarantowanych cen za prąd jest większy niż w przypadku pozostałych gospodarstw domowych – mówi minister Marlena Maląg.

Dodatkowo, jak wskazuje szefowa resortu rodziny, na 2023 r. określono też cenę maksymalną za energię m.in. dla palcówek całodobowej opieki nad osobami z niepełnosprawnościami. Oznacza to ograniczenie podwyżki cen nawet o 70 proc.

Więcej pieniędzy na ZAZ i WTZ

W 2022 r. podniesiono kwotę dofinansowania do kosztów rocznego pobytu jednej osoby w zakładach aktywności zawodowej oraz w warsztatach terapii zajęciowej.

• W zakładach aktywności zawodowej to wzrost z 27,5 tys. do 28,5 tys. jeszcze w 2022 r. oraz do 31 tys. w 2023 r. i w kolejnych latach.
• Dofinansowanie w przypadku warsztatów terapii zajęciowej wzrosło z 24 096 zł do 25 896 zł w 2022 r. W 2023 r. będzie to już 27 696 zł.

Większy budżet programu Za życiem

Zasadniczą zmianą w programie „Za życiem” jest prawie dwukrotne zwiększenie środków finansowych. W latach 2022-2026 będzie to co najmniej 5,95 mld zł. W latach 2017-2021 było to 3,1 mld zł. W 2022 r. budżet programu wyniósł 970 mln zł.  

Fundusz Solidarnościowy

Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami zapewniają środki z Funduszu Solidarnościowego, w ramach którego realizowane są zadania dotyczące m.in. usług asystenckich, usługi opieki wytchnieniowej oraz tworzenie centrów opiekuńczo-mieszkalnych.

• W 2022 roku na usługi asystenckie przeznaczyliśmy łącznie 610 mln zł.  Z tych środków korzystają samorządy (510 mln zł) i organizacje pozarządowe (100 mln zł).
• Pod koniec grudnia 2022 r. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej poinformowało o przyznaniu blisko 105 mln zł dla 147 organizacji pozarządowych na realizację usług asystenckich w ramach programu Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnościami na rok 2023. 

Dotąd przyznano dofinansowanie na utworzenie 102 Centrów, łączna kwota dofinansowania to około 292 mln zł. 19 centrów już funkcjonuje. W ostatnim rozdaniu, które ogłoszono na początku grudnia br., przyznano ponad 71 mln na utworzenie 24 centrów opiekuńczo-mieszkalnych.

Czas podsumowań

Koniec roku to zawsze czas pewnych podsumowań, refleksji, a także planów na kolejne 365 dni. W tym roku, mimo trudnych okoliczności – wojny na Ukrainie, wywołanej nią inflacji, kryzysu energetycznego – udało się zrealizować wszystkie dotychczasowe działania i programy. Co więcej, właśnie w odpowiedzi na trudne czasy przygotowaliśmy szereg nowych rozwiązań. Nikogo nie zostawiamy bez wsparcia, nie godzimy się na to, by Polacy, polscy seniorzy czy osoby z niepełnosprawnościami ponosiły koszt imperialistycznych zapędów Rosji i Putina – podkreśla minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. 

MRiPS