Od stycznia 2022 r. przedsiębiorcy mają obowiązek ustalania składki na ubezpieczenie zdrowotne na nowych zasadach. W zależności od formy opodatkowania, jaką stosują w danym roku, muszą uwzględnić osiągnięty przychód lub dochód z prowadzonej działalności. Dane dotyczące składki na ubezpieczenie zdrowotne trzeba wykazać w odpowiednim bloku deklaracji rozliczeniowej (XI na formularzu ZUS DRA) albo imiennego raportu miesięcznego (III.E na formularzu ZUS RCA).

Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność, muszą przekazywać dokumenty rozliczeniowe do ZUS co miesiąc.

Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych (czyli podatkiem liniowym lub skalą podatkową) lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mają obowiązek po zakończeniu roku kalendarzowego ustalić roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Przy jej obliczaniu brana jest pod uwagę roczna podstawa jej wymiaru. To istotne, aby zweryfikować, czy wyliczona kwota składki rocznej różni się od sumy składek na ubezpieczenie zdrowotne wykazanych w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące:

• roku kalendarzowego (jeśli rozliczenie podatku następuje ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych)
• lub roku składkowego (jeśli rozliczenie podatku następuje na zasadach ogólnych – podatkiem liniowym lub skalą podatkową),

za który sporządzane jest rozliczenie.

Ważne, aby na koncie płatnika składek znajdowały się poprawne dokumenty za wszystkie miesiące danego roku kalendarzowego lub składkowego.

Co się stanie, jeśli dokumenty rozliczeniowe nie zostały złożone do ZUS

Od 2022 r. co miesiąc ZUS wysyła do płatników składek informacje o braku dokumentów rozliczeniowych za dany miesiąc (elektronicznie na profil PUE ZUS lub listownie). Jeśli mimo tych przypomnień po zakończeniu roku na koncie płatnika nadal nie będzie zapisanych i rozliczonych dokumentów, ZUS wyśle kolejne zawiadomienie o ich braku. W sytuacji gdy do ZUS nadal nie zostaną przekazane wymagane dokumenty, ZUS sporządzi je z urzędu i uwzględni w saldzie konta płatnika . Na tej podstawie zostanie przygotowane roczne rozliczenie składki zdrowotnej. Może to wpłynąć na stan rozliczeń na ubezpieczenie zdrowotne i na konieczność dopłaty składek.

Nowe terminy składania korekt

Od stycznia 2022 r. obowiązują nowe terminy, w jakich można przekazywać korekty dokumentów rozliczeniowych (ZUS DRA, ZUS RCA, ZUS RSA).

Można to zrobić w ciągu 5 lat, liczonych od następnego dnia po terminie płatności składek za dany miesiąc kalendarzowy. Co ważne, korektę podstawy wymiaru i należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne wykazanej w dokumentach rozliczeniowych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego można przekazać nie później niż do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli taki wniosek nie zostanie złożony do ZUS, korekty można przekazać do 30 czerwca danego roku .

Więcej informacji na temat zasad korygowania składki zdrowotnej wykazanej w dokumentach miesięcznych i w rocznym rozliczeniu.

ZUS udzieli pomocy

Każdy płatnik składek, który ma wątpliwości lub potrzebuje wsparcia w weryfikacji rozliczeń oraz wyjaśnień dotyczących zasad sporządzania i korygowania dokumentów rozliczeniowych, może uzyskać pomoc:

• podczas e-wizyty w ZUS,
• w Centrum Obsługi Telefonicznej (COT) pod numerem telefonu 22 560 16 00,
• u doradcy płatnika w każdej placówce ZUS.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 sierpnia 2014 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561).

[2] Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1009, z późn. zm.).

[3] Art. 81 ust. 2zc ustawy powołanej w przypisie [1].

[4] Art. 48d ustawy powołanej w przypisie [2].

[5] Art. 81 ust. 2y ustawy powołanej w przypisie [1].

ZUS