Warunki wymagane do uzyskania akredytacji określają przepisy u.p.o., natomiast tryb przyznawania i cofania akredytacji uregulowano w rozp. MEN z dn. 29.08.2019 r. w sprawie akredytacji kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1692).

Jednostki uprawnione do ubiegania się o akredytację

Zgodnie z art. 118 ust. 1 u.p.o. placówki kształcenia ustawicznego i centra kształcenia zawodowego mogą uzyskać akredytację na kształcenie ustawiczne prowadzone w następujących formach pozaszkolnych:

• kwalifikacyjny kurs zawodowy,
• kurs umiejętności zawodowych,
• kurs kompetencji ogólnych,
• turnus dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników,
• kurs inny niż powyższe, umożliwiający uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych (tylko wtedy, gdy kształcenie w tej formie jest prowadzone w oparciu o programy określone na podstawie odrębnych przepisów).

 

Jak wspomniano na wstępie, zgodnie z art. 118 ust. 8 u.p.o., przepisy dotyczące akredytacji (ust. 1–7) stosuje się również do:

• placówek niepublicznych prowadzonych zgodnie z przepisami rozdziału 8 u.p.o.,
• działalności oświatowej, o której mowa w art. 170 ust. 2 u.p.o. (podejmowanej na zasadach określonych w ustawie z dn. 2.07.2004 r.
  o swobodzie działalności gospodarczej – t. jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168, z późn. zm.),
• instytucji rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 1482, ze zm.), prowadzących działalność edukacyjno-szkoleniową.

Warunki przyznania akredytacji

Akredytacja jest przyznawana po przeprowadzeniu przez zespół powołany przez kuratora oświaty oceny kształcenia ustawicznego prowadzonego w danej formie pozaszkolnej – ocenie tej podlega spełnianie warunków określonych w poniższym wyliczeniu (pkt 1–8).

Zgodnie bowiem z art. 118 ust. 3 u.p.o. akredytację może uzyskać placówka, centrum lub podmiot, który:

• prowadził kształcenie w formie lub formach pozaszkolnych przez okres co najmniej 3 lat;
• opracowuje i stosuje system zapewniania jakości kształcenia oraz systematycznie go doskonali;
• zapewnia bazę wyposażoną w środki dydaktyczne – w zakresie danej formy pozaszkolnej;
• zapewnia wykwalifikowaną kadrę – w zakresie danej formy pozaszkolnej;
• zapewnia program nauczania, o którym mowa w rozp. MEN z dn. 19.03.2019 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 652) – w zakresie danej formy pozaszkolnej;
• zapewnia warunki realizacji praktycznej nauki zawodu – w przypadku ubiegania się o akredytację na kształcenie w formie kwalifikacyjnego kursu zawodowego i kursu umiejętności zawodowych;
• zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki realizacji kształcenia w danej formie pozaszkolnej;
• udostępnia uczestnikom danej formy pozaszkolnej materiały dydaktyczne.

Wniosek o przyznanie akredytacji

Zgodnie z art. 118 ust. 2 u.p.o. akredytację, w drodze decyzji administracyjnej, przyznaje kurator oświaty właściwy ze względu na miejsce prowadzenia kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej. Akredytacja jest przyznawana na okres 5 lat.

Postępowanie akredytacyjne wszczyna się na wniosek zainteresowanej placówki, centrum lub podmiotu. W przypadku placówki kształcenia ustawicznego i centrum kształcenia zawodowego wniosek składa dyrektor tej placówki lub centrum w uzgodnieniu z organem prowadzącym placówkę lub centrum. W przypadku innego podmiotu prowadzącego kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych wniosek składa osoba reprezentująca ten podmiot. W obu przypadkach wniosek składa się do kuratora oświaty właściwego ze względu na miejsce prowadzenia kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej.

Wniosek o przyznanie akredytacji składa się odrębnie w odniesieniu do każdej formy pozaszkolnej kształcenia ustawicznego, na której prowadzenie ma być przyznana akredytacja.

Wzór wniosku został określony w załączniku nr 2 do cyt. rozp. Do wniosku należy dołączyć:

• kopię aktu założycielskiego publicznej placówki lub publicznego centrum albo kopię zaświadczenia o wpisie placówki niepublicznej lub niepublicznego centrum do ewidencji placówek niepublicznych prowadzonej przez j.s.t.;
• kopię statutu placówki, centrum albo innego podmiotu prowadzącego kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych, a jeżeli podmiot ten nie posiada statutu – kopię innego dokumentu stanowiącego podstawę jego funkcjonowania wraz z informacją o organizacji i zakresie działalności prowadzonej przez ten podmiot;
• własną ocenę kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych prowadzonego przez placówkę, centrum albo inny podmiot, opracowaną przez dyrektora placówki (centrum) albo osobę reprezentującą inny podmiot, zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 1 do cyt. rozp.;
• dowód wniesienia opłaty albo oświadczenie, że placówka, centrum albo inny podmiot prowadzi całość kształcenia nieodpłatnie.

Co do zasady, przyznanie akredytacji jest odpłatne. Zgodnie z art. 118 ust. 6 u.p.o. placówka, centrum lub podmiot ubiegające się o uzyskanie akredytacji wnoszą opłatę, waloryzowaną corocznie średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, ustalonym w ustawie budżetowej. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy kuratorium oświaty. Od dnia złożenia wniosku opłata nie podlega zwrotowi. Z opłaty zwolnione są tylko te placówki, centra i podmioty, które prowadzą całość kształcenia nieodpłatnie.

W terminie do 31 grudnia każdego roku MEN podaje do publicznej wiadomości na stronie internetowej resortu wysokość opłaty w następnym roku kalendarzowym, uwzględniającą już waloryzację. Zgodnie z decyzją ministra, w 2022 r. opłata za akredytację formy pozaszkolnej wynosi 1102,68 zł.

Przebieg postępowania akredytacyjnego

Zgodnie z § 4 ust. 1 cyt. rozp. ocena kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej w zakresie spełnienia warunków wymaganych do uzyskania akredytacji przeprowadzana jest przez zespół akredytacyjny, powołany przez kuratora oświaty. W skład tego zespołu wchodzą:

• dwaj przedstawiciele kuratora oświaty wyznaczeni spośród pracowników kuratorium oświaty;
• przedstawiciel wojewódzkiego urzędu pracy – w przypadku ubiegania się o przyznanie akredytacji przez placówkę publiczną lub centrum publiczne prowadzone przez powiat;
• przedstawiciel powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce prowadzenia kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej – w przypadku ubiegania się o przyznanie akredytacji przez placówkę publiczną lub centrum publiczne inne niż prowadzone przez powiat, placówkę niepubliczną, centrum niepubliczne lub inny podmiot prowadzący kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych;
• przedstawiciel organizacji pracodawców wyłoniony przez kuratora oświaty spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje pracodawców – kurator oświaty dokonuje ustalenia, która z organizacji pracodawców jest najwłaściwsza pod względem merytorycznym, jak i odpowiednia ze względu na zasięg terytorialny, i zwraca się do organizacji pracodawców o wskazanie przedstawiciela.

Kurator oświaty wskazuje przewodniczącego zespołu akredytacyjnego spośród przedstawicieli kuratorium oświaty. Na wniosek przewodniczącego kurator może powołać w skład zespołu specjalistę w zakresie określonej dziedziny wiedzy. Specjalista ten bierze udział w głosowaniu, które rozstrzyga o ocenie kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej.

Zgodnie z § 5 cyt. rozp. przewodniczący zespołu akredytacyjnego kieruje pracą zespołu, a do jego zadań należy w szczególności:

• zwoływanie posiedzeń zespołu akredytacyjnego;
• ustalenie programu i terminu wizyty akredytacyjnej oraz powiadomienie o tym członków zespołu,
• powiadomienie o programie i terminie wizyty akredytacyjnej, na piśmie i co najmniej na 7 dni przed terminem wizyty, dyrektora placówki (centrum) i organu prowadzącego placówkę (centrum), a w przypadku innego podmiotu ubiegającego się o akredytację – osoby reprezentującej ten podmiot;
• wnioskowanie do kuratora oświaty o powołanie w skład zespołu akredytacyjnego specjalisty w zakresie określonej dziedziny wiedzy;
• przedstawienie kuratorowi oświaty oceny ustalonej przez zespół akredytacyjny.

Zgodnie z § 6 cyt. rozp. zespół akredytacyjny przeprowadza ocenę na podstawie:

• wniosku o przyznanie akredytacji oraz dołączonych do niego dokumentów,
• oceny stanu faktycznego dokonanej w trakcie wizyty akredytacyjnej w miejscu prowadzenia kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej, której dotyczy wniosek.

Zespół akredytacyjny może też zwrócić się do dyrektora placówki (centrum), a w przypadku innego podmiotu – do osoby reprezentującej ten podmiot, o udzielenie dodatkowych informacji dotyczących kształcenia ustawicznego w formie pozaszkolnej, której dotyczy wniosek.

Zespół akredytacyjny ustala ocenę kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej w drodze głosowania zwykłą większością głosów – przy czym wymagana jest obecność co najmniej połowy członków zespołu. W przypadku równej liczby głosów o wyniku głosowania rozstrzyga głos przewodniczącego zespołu.

Z prac zespołu sporządzany jest protokół, który podpisują wszyscy członkowie zespołu biorący udział w głosowaniu, w tym także specjalista w zakresie określonej dziedziny wiedzy, jeżeli został powołany w skład zespołu. Wzór protokołu określono w załączniku nr 3 do cyt. rozp.

Po zakończeniu prac zespołu przewodniczący niezwłocznie przekazuje kuratorowi oświaty protokół oraz dokumenty dołączone do wniosku (są one przechowywane w kuratorium oświaty). Obsługę administracyjną prac zespołu zapewnia kurator oświaty.

Kurator oświaty, uwzględniając ocenę ustaloną przez zespół akredytacyjny, wydaje decyzję o przyznaniu albo odmowie przyznania akredytacji placówce, centrum albo innemu podmiotowi – decyzja odnosi się do prowadzenia kształcenia ustawicznego w tej formie pozaszkolnej, której dotyczył wniosek o przyznanie akredytacji.

Cofnięcie akredytacji

Zgodnie z art. 118 ust. 5 u.p.o. kurator oświaty może, w drodze decyzji administracyjnej, cofnąć akredytację, jeżeli stwierdzi, że placówka, centrum lub inny podmiot nie spełnia warunków wymaganych do uzyskania akredytacji, po uprzednim wezwaniu do usunięcia uchybień. Szczegółowe postępowanie w tym przypadku uregulowano w § 13 ust. 1–3 cyt. rozp.

Jeżeli kurator oświaty stwierdzi, że placówka, centrum albo inny podmiot nie spełnia co najmniej jednego z warunków wymaganych do uzyskania akredytacji (zob. ośmiopunktowe wyliczenie na s. 2 nin. pkt), powiadamia o tym dyrektora placówki (centrum) oraz organ prowadzący placówkę (centrum), a w przypadku innego podmiotu – osobę reprezentującą ten podmiot, oraz wyznacza placówce (centrum) albo temu podmiotowi termin do usunięcia uchybień w tym zakresie, nie krótszy niż 14 dni.

Kurator oświaty może również zobowiązać placówkę (centrum) albo inny podmiot do przedstawienia w tym terminie ponownie własnej oceny kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych opracowanej przez dyrektora placówki (centrum) albo osobę reprezentującą ten podmiot, zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 2 do cyt. rozp.

Jeżeli placówka (centrum) albo inny podmiot w terminie wyznaczonym przez kuratora oświaty nie usunie uchybień, kurator oświaty może cofnąć akredytację na prowadzenie kształcenia ustawicznego w danej formie pozaszkolnej, której dotyczą te uchybienia.

O cofnięciu akredytacji kurator oświaty niezwłocznie powiadamia dyrektora placówki (centrum) oraz organ prowadzący placówkę (centrum), a w przypadku innego podmiotu prowadzącego kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych – osobę reprezentującą ten podmiot.

Kurator oświaty prowadzi wykaz pozaszkolnych form kształcenia ustawicznego, na kształcenie w których przyznał akredytację, i podaje go do publicznej wiadomości na stronie internetowej kuratorium oświaty. Wykaz zawiera w szczególności: nazwę i adres podmiotu prowadzącego daną formę pozaszkolną, miejsce prowadzenia kształcenia, zakres i formę kształcenia.

Wynagrodzenie członków zespołu akredytacyjnego

Zgodnie z art. 118 ust. 4b u.p.o. członkom zespołu akredytacyjnego przysługuje wynagrodzenie za udział w jego pracach, z tym że członkom będącym pracownikami kuratorium oświaty przysługuje ono tylko w przypadku udziału w pracach zespołu poza godzinami pracy w kuratorium.

Wysokość wynagrodzenia członków zespołu ustala kurator oświaty, z tym że wysokość wynagrodzenia jednego członka zespołu nie może przekroczyć 25% kwoty opłaty akredytacyjnej.

W roku kalendarzowym suma wynagrodzeń członków zespołu, wraz z pochodnymi, nie może przekroczyć sumy opłat wniesionych przez placówki ubiegające się o akredytację.