Akredytacja placówek i ośrodków prowadzących kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych

Podmioty uprawnione do ubiegania się o akredytację

O przyznanie akredytacji mogą ubiegać się publiczne i niepubliczne placówki i ośrodki wymienione w art. 117 ust. 1 pkt 2 u.p.o., czyli:

placówki kształcenia ustawicznego,
placówki kształcenia praktycznego,
ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego.

Ponadto, zgodnie z art. 118 ust. 8 u.p.o., przepisy dotyczące akredytacji (ust. 1–7) stosuje się również do:

placówek niepublicznych prowadzonych zgodnie z przepisami rozdziału 8 u.p.o.,
działalności oświatowej, o której mowa w art. 170 ust. 2 u.p.o. (podejmowanej na zasadach określonych w ustawie z dn. 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – t. jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1829, z późn. zm.),
instytucji rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dn. 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 645, z późn. zm.), prowadzących działalność edukacyjno-szkoleniową.

Akredytacja może obejmować całość lub część prowadzonego kształcenia (np. wybrane formy kształcenia ustawicznego prowadzone w danej placówce). O przyznanie akredytacji może wnioskować placówka prowadząca co najmniej rok kształcenie w zakresie objętym wnioskiem, w formach pozaszkolnych wymienionych we wniosku, których czas trwania obejmował nie mniej niż 30 godzin zajęć edukacyjnych, wdrażająca i upowszechniająca nowatorskie rozwiązania programowo-metodyczne i organizacyjne służące podnoszeniu jakości prowadzonego kształcenia (§ 3 cyt. rozp.). Ten przepis z jednej strony oznacza, że wniosku o akredytację nie może złożyć nowo założona placówka (np. z dniem rozpoczęcia działalności), a z drugiej – że kształcenie w formie pozaszkolnej zgłoszonej do akredytacji nie może mieć charakteru incydentalnego.

Wniosek o przyznanie akredytacji

Zgodnie z art. 118 ust. 2 u.p.o. akredytację przyznaje kurator oświaty właściwy dla siedziby placówki lub ośrodka, w drodze decyzji administracyjnej wydawanej po przeprowadzeniu przez zespół powołany przez kuratora oświaty (zespół akredytacyjny) oceny działalności danej placówki lub ośrodka w zakresie określonym w ust. 3 tej regulacji (zob. niżej). Postępowanie akredytacyjne wszczyna się na wniosek zainteresowanej placówki, składany do kuratora oświaty właściwego ze względu na siedzibę placówki. Wniosek składa osoba kierująca placówką, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, a w przypadku działalności oświatowej, o której mowa w art. 170 ust. 2 u.p.o. – osoba prowadząca tę działalność (§ 5 ust. 1 cyt. rozp.). Wzór wniosku został określony w zał. nr 1 do cyt. rozp. Do wniosku należy dołączyć:

akt założycielski placówki publicznej albo zaświadczenie o wpisie placówki niepublicznej do ewidencji placówek niepublicznych prowadzonej przez j.s.t., a w przypadku działalności oświatowej, o której mowa w art. 170 ust. 2 u.p.o. – zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub odpis z rejestru przedsiębiorców,
statut placówki, a w przypadku działalności oświatowej, o której mowa w art. 170 ust. 2 u.p.o. – informację o organizacji i zakresie tej działalności,
własną ocenę działalności placówki w ostatnim roku, w zakresie kształcenia zgłoszonego do akredytacji, opracowaną przez osobę kierującą placówką (zgodnie z wzorem z zał. nr 2 do cyt. rozp.),
dowód wniesienia opłaty albo oświadczenie, że placówka całość kształcenia prowadzi nieodpłatnie.

Przyznanie akredytacji jest odpłatne, przy czym z opłat zwolnione są podmioty, które prowadzą całość kształcenia nieodpłatnie. W cyt. rozp. wysokość opłaty ustalono na 760 zł, jednak kwota ta podlega corocznej waloryzacji – do 31 grudnia każdego roku kurator oświaty podaje do publicznej wiadomości wysokość opłaty w następnym roku kalendarzowym. Zainteresowana placówka wnosi opłatę na rachunek bankowy dochodów budżetu państwa wskazany przez kuratora oświaty – musi to uczynić jeszcze przed złożeniem wniosku. Od chwili złożenia wniosku opłata nie podlega zwrotowi.

Kryteria przyznania akredytacji

Zgodnie z art. 118 ust. 3 u.p.o. w związku z § 4 cyt. rozp. placówka może uzyskać akredytację, jeżeli:

1) zapewnia bazę wyposażoną w środki dydaktyczne, w tym:

pomieszczenia dydaktyczne zapewniają prawidłowy przebieg procesu kształcenia,
w procesie kształcenia są wykorzystywane środki dydaktyczne umożliwiające prowadzenie zajęć zgodnie z założonymi celami programowymi, w szczególności z zastosowaniem techniki komputerowej i sieci teleinformatycznej,
baza i wyposażenie dydaktyczne są systematycznie dostosowywane do potrzeb prowadzonego kształcenia,
baza spełnia warunki bezpieczeństwa i higieny nauki i pracy;

2) zatrudnia wykwalifikowaną kadrę, w tym:

kadra posiada kwalifikacje i doświadczenie zawodowe odpowiednie do prowadzonego kształcenia,
praca kadry jest systematycznie oceniana,
tworzone są warunki dla stałego doskonalenia zawodowego kadry;

3) opracowuje i udostępnia materiały metodyczno-dydaktyczne, w tym:

programy nauczania dla prowadzonego kształcenia uwzględniają rozwiązania w zakresie nowych technik i technologii,
dokonywana jest ewaluacja prowadzonego kształcenia, a jej wyniki są wykorzystywane do modyfikacji programów nauczania i organizacji kształcenia.

Dodatkowe kryterium zostało sformułowane w art. 118 ust. 4 u.p.o., zgodnie z którym w postępowaniu o uzyskanie akredytacji kurator oświaty uwzględnia również wyniki nadzoru pedagogicznego sprawowanego nad placówką lub ośrodkiem.

Przebieg postępowania akredytacyjnego

Kurator oświaty powołuje zespół akredytacyjny w składzie:

dwaj przedstawiciele kuratora oświaty wyznaczeni spośród pracowników kuratorium, z których jeden jest przewodniczącym zespołu,
przedstawiciel wojewódzkiego urzędu pracy, w przypadku ubiegania się o przyznanie akredytacji przez placówkę publiczną prowadzoną przez powiat,
przedstawiciel powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę placówki, w przypadku ubiegania się o przyznanie akredytacji przez inną placówkę niż wymieniona powyżej,
przedstawiciel organizacji pracodawców wyłoniony spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje pracodawców.

Kurator oświaty, na wniosek przewodniczącego zespołu, może powołać w skład zespołu specjalistę w zakresie określonej dziedziny wiedzy. Zadania przewodniczącego zespołu określa § 8 cyt. rozp., jednym z nich jest ustalenie programu i terminu wizyty akredytacyjnej oraz poinformowanie o tym pisemnie – co najmniej na 7 dni przed terminem wizyty – osoby kierującej placówką (prowadzącej działalność oświatową) oraz organu prowadzącego placówkę. Informacje te przewodniczący przekazuje też członkom zespołu.

Zadaniem zespołu akredytacyjnego jest ocena, czy placówka spełnia warunki określone w § 4 cyt. rozp. W tym celu zespół analizuje wniosek i dołączone do niego dokumenty oraz przeprowadza wizytę akredytacyjną w miejscach prowadzenia kształcenia zgłoszonego do akredytacji, aby ocenić stan faktyczny. Zespół może też zwracać się do osoby kierującej placówką o udzielenie dodatkowych informacji dotyczących działalności placówki w zakresie zgłoszonym do akredytacji. Zespół ustala ocenę działalności placówki w drodze głosowania, zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej 3/4 składu zespołu. W przypadku równej liczby głosów w głosowaniu decyduje głos przewodniczącego zespołu. Z prac zespołu sporządzany jest protokół, który podpisują wszyscy członkowie zespołu (wzór protokołu określa zał. nr 3 do cyt. rozp.).

Po zakończeniu prac zespołu jego przewodniczący przekazuje niezwłocznie kuratorowi oświaty protokół (jest on następnie przechowywany w kuratorium) oraz dokumenty dołączone do wniosku. Kurator wydaje decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania placówce akredytacji, uwzględniając ocenę ustaloną przez zespół akredytacyjny oraz wyniki nadzoru pedagogicznego sprawowanego nad placówką.

Cofnięcie akredytacji

Zgodnie z art. 118 ust. 5 u.p.o. kurator oświaty, w drodze decyzji administracyjnej, może cofnąć akredytację, jeżeli stwierdzi niespełnianie przez placówkę lub ośrodek warunków wymaganych do uzyskania akredytacji. Uszczegółowienie tych przepisów znajduje się w § 17 cyt. rozp. Jeżeli kurator oświaty ustali, że placówka, która posiada akredytację, przestała spełniać którykolwiek z warunków wymienionych w § 4 cyt. rozp., powiadamia o tym organ prowadzący oraz wyznacza placówce termin usunięcia uchybień nie krótszy niż 14 dni. Kurator może też zobowiązać placówkę do przedstawienia w tym terminie własnej oceny działalności placówki opracowanej przez osobę kierującą placówką zgodnie ze wzorem określonym w zał. nr 2 do cyt. rozp. Jeżeli placówka nie usunie uchybień w terminie, kurator może cofnąć akredytację. Przed jej cofnięciem może zasięgnąć opinii zespołu akredytacyjnego. O cofnięciu akredytacji kurator oświaty niezwłocznie powiadamia organ prowadzący placówkę oraz MEN.

Placówka, której kurator oświaty cofnął akredytację, może ubiegać się ponownie o jej przyznanie nie wcześniej niż po upływie roku od dnia cofnięcia akredytacji.

Kurator oświaty prowadzi i udostępnia wykaz placówek posiadających akredytację. Wykaz oraz wszystkie dokonywane w nim zmiany kurator oświaty niezwłocznie przekazuje MEN.

Wynagrodzenie członków zespołu akredytacyjnego

Zgodnie z § 15 ust. 1–4 cyt. rozp. członkom zespołu akredytacyjnego przysługuje wynagrodzenie za udział w jego pracach – przy czym przedstawicielom kuratora oświaty należy się ono tylko w przypadku udziału w pracach zespołu poza godzinami pracy w kuratorium oświaty. Wysokość wynagrodzenia ustala kurator oświaty, z tym że jego wysokość dla jednego członka zespołu nie może przekroczyć 25% kwoty opłaty akredytacyjnej. W roku kalendarzowym suma wynagrodzeń członków zespołu, wraz z pochodnymi, nie może przekroczyć sumy opłat wniesionych przez placówki ubiegające się o akredytację.