Dnia 15 lipca br. weszły w życie zmiany wprowadzone w przepisach wykonawczych w sprawie chorób zawodowych.

Powyżej wspomniane regulacje, objęte zmianami, zostały zawarte w rozp. RM z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1367). Przepisy nowelizujące ujęto natomiast w rozp. RM z dnia 23 czerwca 2021 r. (Dz.U. poz. 1287).

Zmieniając § 3 ust. 1 rozp. podstawowego, doprecyzowano kwestię właściwości miejscowej organu, któremu należy zgłosić podejrzenie choroby zawodowej.

Uściślenie postępowania, jakie obowiązany jest przeprowadzić właściwy państwowy inspektor sanitarny po otrzymaniu zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, miała na celu korekta w § 4 rozp. RM z dnia 30 czerwca 2009 r. Oznacza to, że wskazany inspektor wszczyna postępowanie, w szczególności przeprowadza ocenę narażenia zawodowego oraz sporządza kartę oceny ryzyka zawodowego, którą wraz ze skierowaniem na badania przekazuje do jednostki orzeczniczej I stopnia. W przypadku gdy zgłoszenie podejrzenia choroby jest w sposób oczywisty bezzasadne, właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie, wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w przedmiotowej sprawie. Ocenę narażenia zawodowego sporządza się na formularzu określonym w przepisach rozp. MZ z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (Dz.U. z 2013 r. poz. 1379, ze zm.), przy wykorzystaniu dokumentacji gromadzonej zgodnie z regulacjami rozp. MRPIPS z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz.U. poz. 2369) oraz aktu wykonawczego poprzedzającego to rozp. przez pracodawcę i jednostki organizacyjne PIS, a jeżeli postępowanie dotyczy aktualnego zatrudnienia, w przypadku wątpliwości dotyczącej zgromadzonej dokumentacji, na podstawie oceny przeprowadzonej bezpośrednio u pracodawcy z uwzględnieniem oceny ryzyka zawodowego.

Lekarz lub lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej albo właściwy państwowy inspektor sanitarny wydaje skierowanie na badania do jednostki orzeczniczej I stopnia zgodnie z przepisami rozp. w sprawie dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (nowe brzmienie § 4 ust. 3 rozp. podstawowego). W przypadku śmierci pracownika albo byłego pracownika zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej jest równoznaczne z wnioskiem o wydanie orzeczenia w sprawie rozpoznania choroby zawodowej.

Poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków pracy oraz kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych) – są jednostkami orzeczniczymi I stopnia w zakresie wszystkich chorób zawodowych.

Lekarz właściwy do orzekania w zakresie chorób zawodowych wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania (dalej jako „orzeczenie lekarskie”) na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarskich i pomocniczych, dokumentacji medycznej pracownika lub byłego pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny ryzyka zawodowego. W przypadkach uznanych za uzasadnione stanem zdrowia pracownika, byłego pracownika albo w przypadku śmierci pracownika bądź byłego pracownika uprawniony lekarz wydaje orzeczenie lekarskie na podstawie dokumentacji medycznej, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny narażenia zawodowego. Orzeczenie lekarskie przesyła się właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu, zainteresowanemu pracownikowi, byłemu pracownikowi oraz lekarzowi kierującemu na badania, a w przypadku gdy orzeczenie lekarskie zostało wydane przez lekarza zatrudnionego w jednostce orzeczniczej II stopnia – również jednostce orzeczniczej I stopnia. W razie śmierci pracownika albo byłego pracownika orzeczenie lekarskie wydaje się także osobie uprawnionej do świadczeń po zmarłym, o której mowa w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1205).

W § 7 rozp. podstawowego dodano zapis (ust. 1a), zgodnie z którym w przypadku śmierci pracownika lub byłego pracownika osoba uprawniona może złożyć wniosek o ponowną analizę przez jednostkę orzeczniczą II stopnia dokumentacji medycznej pracownika lub byłego pracownika, dokumentacji przebiegu zatrudnienia oraz oceny narażenia zawodowego, stanowiących podstawę do wydania orzeczenia przez jednostkę orzeczniczą I stopnia. Dalsze zmiany w omawianym przepisie mają charakter dostosowawczy.

Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo decyzję o braku podstaw do stwierdzenia tej choroby właściwy państwowy inspektor sanitarny przesyła zainteresowanemu pracownikowi, byłemu pracownikowi albo osobie uprawnionej – na jej wniosek.

W ramach nowelizacji wprowadzono także zmianę do załącznika w rozp. podstawowym, zawierającego wykaz chorób zawodowych. Modyfikacja legislacyjna w tym zakresie odnosi się do lp. 5 w kolumnie „Choroby zawodowe”. Po noweli treść tej części tabeli ujętej w załączniku jest następująca: „Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc ze stosunkiem procentowym natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) do pojemności życiowej (VC) wynoszącym 0,7 po leku rozszerzającym oskrzela”.

Rozp. zmieniające obejmuje ponadto przepis przejściowy, czyli § 2. Wynika z niego, że do postępowań w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji (15 lipca 2021 r.) stosuje się przepisy rozp. podstawowego w brzmieniu nadanym rozp. zmieniającym, z uwzględnieniem dokumentacji sporządzonej lub przekazanej w ramach tych postępowań na podstawie przepisów dotychczasowych, w tym zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, oceny narażenia zawodowego, karty oceny narażenia zawodowego oraz skierowania na badania.

Maciej Ofierski