„Pracownik oddaje krew i za ten czas ma dzień wolny (od 26.01.2021 r. dwa dni wolne). Czy zaświadczenie, które otrzymał z Centrum Krwiodawstwa pracodawca może dołączyć pod ewidencję czasu pracy? Jeśli tak, to oryginał czy kopię? Co w sytuacji, gdy pracownik pracuje na 3 zmiany, a trzecia zmiana jest w godzinach 22.00-6.00, czy idąc np. w poniedziałek rano oddać krew, dwa dni nie przychodzi do pracy w poniedziałek i wtorek?”

Ustawa z dn. 21.01.2021 r. …

(…) o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 159), wprowadziła od dnia 26.01.2021 r. zmianę w ustawie o publicznej służbie krwi. Zgodnie z nowymi regulacjami w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii wprowadzone zostały dodatkowe uprawnienia dla ozdrowieńców COVID-19, którzy zechcą oddać krew lub osocze po przebytej chorobie COVID-19. W wyniku zmiany przepisów dla honorowego dawcy krwi zwiększono wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych z 1 dnia do 2 dni, z których dawca może skorzystać w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym.

Dwudniowe zwolnienie od pracy z tytułu oddania osocza jest zwolnieniem z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, a więc jest to absencja płatna. Należy pamiętać, że dwa dni wolne od pracy przysługują wyłącznie w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Odpowiadając na pytanie dotyczące kwestii dołączenia zaświadczenia ze stacji krwiodawstwa do ewidencji czasu pracy pracownika to należy zaznaczyć, że przepisy rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dokumentacji pracowniczej nie przewidują takiej możliwości. Co więcej, w opublikowanym stanowisku z dn. 19.12.2019 r. Urząd Ochrony Danych Osobowych wyjaśnił, że „pracodawca nie ma podstaw do tego, aby przechowywać w aktach osobowych pracownika oraz w ewidencji czasu pracy dokumentów związanych ze zwolnieniem od pracy pracownika.”

Dokumenty te powinny być okazywane do wglądu służbom kadrowym w celach związanych z ewidencją czasu pracy, w której będą informacje o rodzaju zwolnienia (np. zwolnienie w związku z oddawaniem krwi) oraz wymiarze tego zwolnienia (np. 1 dzień).

Natomiast w odniesieniu do tematu zwolnienia od pracy w kontekście pracowników zmianowych warto przywołać stanowisko Narodowego Centrum Krwi z dn. 13.02.2020 r., (sygn. akt: NCK-WWKS/324/42-pr/MR/20). Zgodnie z nim „czas, na który pracodawca musi zwolnić pracownika od pracy, określany jest przez stację krwiodawstwa w wydanym przez nią zaświadczeniu. Jednakże należy mieć na uwadze fakt, że zaświadczenie może dotyczyć tylko dnia, w którym Honorowy Dawca oddaje krew, tj. cały dzień kalendarzowy (do godziny 24:00). Dopiero po tej godzinie, a zatem następnego dnia kalendarzowego, pracodawca może polecić pracownikowi pracę (od godz. 00:00)”.

A zatem, zwolnienie od pracy przysługuje pracownikowi w związku z oddaniem krwi. Otrzymuje on zaświadczenie ze stacji krwiodawstwa, które jest podstawą usprawiedliwienia nieobecności w pracy, ale zaświadczenie dotyczy dnia określonego konkretną datą. W związku z tym w praktyce pojawia się problem natury interpretacyjnej, jak go rozumieć w przypadku pracowników zatrudnionych przy pracy zmianowej?

Otóż Narodowe Centrum Krwi wyjaśniło w swoim stanowisku, że wolny od pracy jest dzień kalendarzowy. Wobec powyższego, pracownik pracujący w takim dniu na zmianie nocnej tj. w tym przypadku na zmianie 22:00-6:00 dnia następnego, powinien pojawić się w pracy po północy. Oznacza to, że w tym dla niego dniu roboczym przychodzi na część swojej zmiany roboczej, tj. od północy do 06:00 rano.

Paweł Nowak – prawnik

Podstawa prawna:

1. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dn. 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej – Dz.U. z 2018 r. poz. 2369.
2. Ustawa z dn. 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – Dz.U z 2020 r. poz. 1842 z późn. zm.
3. Ustawa z dn. 22.08.1997 r. o publicznej służbie krwi – Dz.U. z 2014 r. poz. 332 z późn. zm.