„Jeśli ktoś mam wyrok eksmisji z prawem do lokalu socjalnego z zasobów gminy i wstrzymaną eksmisję dopóki nie otrzyma tego lokalu, czy właściciel ma prawo wyrzucić go z mieszkania? Tzn. wejść do niego i tak zrobić żebym się tam nie dostał? I czy może mu wynająć pomieszczenie jak mówi: hotel pracowniczy na 3 miesiące i kazać mu tam się wyprowadzić? I czy może jak nie będzie chciał opuścić mieszkania odłączyć mu wodę i zatkać mu odpływ nieczystości (jak to miało miejsce przez rok czasu)? Bo właściciel tego mieszkania mówi, że weszły nowe ustawy, a wyrok eksmisji z prawem do lokalu socjalnego był wydany przed tymi zmianami w ustawach i dlatego może tak zrobić, jeśli będzie chciał to mieszkanie dla swojego syna.”

Po pierwsze, z treści zapytania Czytelnika nie wynika z jakiej daty pochodzi wyrok eksmisji z prawem do lokalu socjalnego. Dotychczas było tak, że jeśli sąd w wyroku eksmisyjnym ustali prawo do lokalu socjalnego, to wstrzyma wykonanie eksmisji do czasu zaoferowania przez gminę lokalu socjalnego. Tym samym osoby, względem których sąd orzekł eksmisję i jednocześnie ustalił prawo do lokalu socjalnego, mogą zamieszkiwać w dotychczasowym lokalu aż do czasu dostarczenia im przez gminę lokalu socjalnego.

W czasie oczekiwania na lokal socjalny winni uiszczać …

(…) tzw. odszkodowanie w wysokości czynszu. Jeśli osoby te w czasie oczekiwania na lokal socjalny nie uiszczają takiego odszkodowania, właściciel może dochodzić zapłaty tego odszkodowania od gminy.

W ocenie Autora, istotne znaczenie dla przedmiotowej sprawy ma art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Aktualne brzmienie tego przepisu obowiązuje od 26.06.2018 r., przy czym od dnia 21.04.2019 r. wejdzie w życie uchwalona już zmiana przepisów.

Zmiana polegać będzie na tym, że eksmitowany będzie miał prawo do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.

Ustawa z dn. 22.03.2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 756) w art. 18 zawiera przepisy intertemporalne, zgodnie z którymi w celu realizacji orzeczeń sądowych przyznających uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego wydanych przed dniem wejścia w życie art. 2 i art. 4 niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 2 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. We wspomnianym art. 2 nowelizacji jest mowa o zmianach w ustawie o ochronie praw lokatorów.

Kolejne zmiany od 21.04.2019 roku

Innymi słowy oznacza to, że w dniu 01.05.2018 r. wszedł w życie przepis nowelizacji o stosowaniu jej przy wykonywaniu orzeczeń wydanych przed wejściem w życie innych przepisów noweli – co z kolei ma nastąpić 21.04.2019 r.

W ocenie Autora, prawomocny wyrok orzekający eksmisję z prawem do lokalu socjalnego nie może jednak stać się nieważny w związku w wejściem w życie nowelizacji, gdyż nic takiego nie wynika z przepisów prawa.

Zgodnie z art. 14 ust. 6 ustawy o ochronie praw lokatorów, orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Natomiast w myśl art. 14 ust. 6a, który wejdzie w życie od 21.04.2019 r., gmina, składając ofertę zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, poucza osobę uprawnioną, że jeżeli kwestionuje prawidłowość tej oferty, może wytoczyć powództwo o ustalenie uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, a po nadaniu klauzuli wykonalności wyrokowi eksmisyjnemu – powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego.

Bezprawne działania właściciela mieszkania

Odpowiadając zatem na pytanie Czytelnika, zdaniem Autora właściciel nie może wyrzucić lokatora z mieszkania dopóty, dopóki gmina nie zaoferuje zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, gdyż wyrok eksmisji z prawem do lokalu socjalnego nadal jest orzeczeniem prawomocnym i obowiązującym, mimo zmiany przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów.

Problemu zapewnienia lokalu socjalnego nie rozwiązuje również najem pokoju w hotelu pracowniczym na 3 miesiące, ponieważ nie wiadomo, czy w ciągu tego okresu gmina zaproponuje zawarcie umowy najmu socjalnego lokalu.

Nadto, zdaniem Autora, nie są dopuszczalne przez właściciela takie działania jak odłączenie wody czy zatkanie odpływu nieczystości z lokalu, ponieważ jest to niezgodne z art. 8 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Zgodnie z powołanym przepisem tylko przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne.

Jeżeli natomiast takiego działania dopuści się właściciel, wówczas popełnia on wykroczenie penalizowane w art. 191 § 1a Kodeksu karnego: „Tej samej karze podlega [do 3 lat pozbawienia wolności], kto w celu określonym w § 1 stosuje przemoc innego rodzaju uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego.”

Sandra Grzywocz-Nowak – adwokat

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego – Dz.U. z 2018 r. poz. 1234 ze zm.
2. Ustawa z dn. 07.06.2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków –  Dz.U. 2001 r. Nr 72, poz. 747 z późn. zm.
3. Ustawa z dn. 06.06.1997 r. Kodeks karny – Dz.U. z 2018 r. poz. 1600 ze zm.