„Jeśli pracownik z Ukrainy pracował w firmie 3 lata w Polsce, a do tego czasu cały czas przebywa w Polsce. Teraz Pani ta przeszła na emeryturę w Polsce. Czy firma musi tej Pani coś zapłacić? Jeśli tak, to ile i jaka jest podstawa prawna w tej sytuacji, co należy w takiej sytuacji zrobić?”

Pracownik, który spełni wszystkie warunki do nabycia prawa do odprawy emerytalnej, a zatem jego umowa ulega rozwiązaniu w związku z …

(…) przejściem na emeryturę, powinien otrzymać jednorazowe, dodatkowe wynagrodzenie, czyli odprawę emerytalną regulowaną przepisami zawartymi w art. 92¹ § 1 Kodeksu pracy. Odprawa emerytalna to świadczenie wypłacane przez pracodawcę.

Nie ma przy tym znaczenia wielkość prowadzonej działalności, forma organizacyjno-prawna czy też liczba zatrudnionych pracowników.

W tym miejscu warto podkreślić, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w artykule 6 cyt. ustawy ma charakter katalogu zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej. Toteż przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie uzależniają więc objęcia danej osoby ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu itp.

Istotnym natomiast dla objęcia ubezpieczeniami jest fakt wystąpienia jednego z tytułów zawartych we wskazanym powyżej katalogu wynikający m.in. z zawarcia z polskim podmiotem stosunku pracy czy innej umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywania pracy w ramach tych umów na obszarze Polski.

Podobne wnioski należy wyciągnąć gdy idzie o obowiązek wypłacenia odprawy emerytalnej dla obcokrajowca tj. np. obywatela Ukrainy, który „doczekał się” prawa do emerytury na zasadach polskiego systemu emerytalnego. Jeśli ów Ukrainiec posiadał status pracownika zatrudnionego u polskiego pracodawcy i spełnił określone w ww. przepisach ustawowe przesłanki, to otrzymuje prawo do przedmiotowej odprawy, bowiem jakkolwiek wspomniane wyżej przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie uzależniają objęcia danej osoby ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, tak również przepisy polskiego prawa pracy nie uzależniają nabycia i wypłaty odprawy emerytalnej od posiadanego obywatelstwa.

Na zakończenie warto zaznaczyć, że prawo do odprawy emerytalnej regulowanej przepisami polskiego Kodeksu pracy stanowi ustawowe minimum, co oznacza, że w przypadku gdy dany zakład pracy w swoich przepisach wewnątrzzakładowych np. w regulaminie pracy, wynagradzania korzystniej ureguluje prawo pracownika do otrzymania odprawy emerytalnej, to wówczas te przepisy wewnątrzzakładowe mają pierwszeństwo w stosowaniu przed regulacjami powszechnego prawa pracy tj. Kodeksu pracy.

Paweł Nowak – prawnik

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320.
2. Ustawa z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – Dz.U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.