Czy podatnik ma prawo zawrzeć umowę cywilnoprawną poza działalnością gospodarczą prowadzoną w formie spółki cywilnej, mimo pokrywających się przedmiotów działalności? Czy ma prawo opodatkować taką umowę poza prowadzoną działalnością gospodarczą? Jak powinny być opodatkowane dochody stanowiące przychód ze wspomnianych umów?

 

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012, poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 30.04.2013 r. (data wpływu 30.04.2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 28.06.2013 r. (data wpływu 28.06.2013 r.) na wezwanie Nr IPPB1/415-499/13-2/ES IPPP2/443-402/13-2/MM z dnia 05.06.2013 r. (data nadania 13.06.2013 r., data doręczenia 24.06.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów uzyskanych przez Wnioskodawcę z tytułu umowy o dzieło i umów zlecenia – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30.04.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów uzyskanych przez Wnioskodawcę z tytułu umowy o dzieło i umów zlecenia.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie w formie spółki cywilnej, w której jego udział wynosi 50%. W ramach tej działalności podlega opodatkowaniu podatkiem liniowym. Wśród przedmiotów działalności spółki znajdują się między innymi 62.01.Z, 62.02.Z – działalność związana z oprogramowaniem oraz 72.19.Z – badania naukowe. Spółka jest także płatnikiem podatku VAT, jednocześnie Wnioskodawca jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na wyższej uczelni. W trakcie pracy na uczelni pojawiają się możliwości, poza obowiązkami pracowniczymi, uczestnictwa w dodatkowych badaniach naukowych często zamawianych przez instytucje odrębne od pracodawcy. Najczęściej są one związane z tworzeniem oprogramowania, a więc pokrywają się także z zakresem działania spółki. Prace te powinny być wykonane na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia. W przypadku zastosowania umów o dzieło wiążą się one z przeniesieniem praw autorskich. Nie ma natomiast możliwości udzielania licencji na korzystanie z praw autorskich. Stroną takich umów, ze względu na warunki finansowania projektów krajowych i zagranicznych, może być tylko osoba fizyczna – podatnik. Prace te nie są więc wykonywane w ramach działalności spółki cywilnej i nie dotyczą one drugiego ze wspólników mimo, że zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług się z nią pokrywają.

W odpowiedzi na wezwanie z dnia 5 czerwca 2013 r. Nr IPPB1/415-499/13-2/ES IPPP2/443-402/13-2/MM Wnioskodawca doprecyzował, że zapytanie miało dotyczyć wyłącznie podatku dochodowego od osób fizycznych. Zaznaczenie podatku dochodowego od towarów i usług było błędem. Kluczowa dla zapytania jest odpowiedź na pytanie: Czy podatnik ma prawo zawrzeć i opodatkować umowę cywilnoprawną poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą w formie spółki cywilnej, mimo pokrywających się przedmiotów działalności (zgodnych z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług) z przedmiotem umowy cywilnoprawnej…

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy podatnik ma prawo zawrzeć umowę cywilnoprawną poza działalnością gospodarczą prowadzoną w formie spółki cywilnej, mimo pokrywających się przedmiotów działalności zgodnych z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług…
Czy ma prawo opodatkować taką umowę poza prowadzoną działalnością gospodarczą…
Jak powinny być opodatkowane dochody stanowiące przychód ze wspomnianych umów o dzieło i cywilnoprawnych tj. czy wolno zastosować stawkę kosztów uzyskania 20% dla umów zlecenia i umów o dzieło bez przeniesienia praw autorskich lub 50% dla umów o dzieło w których następują przeniesienie praw autorskich…
Zdaniem Wnioskodawcy może zawrzeć i opodatkować taką umowę poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą prowadzoną w formie spółki cywilnej. Podatnik uważa, że w tej sytuacji wolno zastosować zryczałtowane koszty przychodu 50% dla umów o dzieło, w których występuje przeniesienie praw autorskich i 20% dla umów zlecenia i umów o dzieło bez przeniesienia praw autorskich.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 ww. ustawy odrębnymi źródłami przychodów są określone w pkt 1, 2 i 3 tego przepisu:

• stosunek pracy,
• działalność wykonywana osobiście,
• pozarolnicza działalność gospodarcza.

Definicja działalności gospodarczej zawarta jest natomiast w art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową: wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Natomiast w myśl art. 5b ust. 1 ww. ustawy, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
• są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
• wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Z kolei zgodnie z przepisem art. 13 pkt 8 lit. a) powoływanej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, z wyjątkiem przychodów uzyskiwanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zauważyć należy, iż wskazany powyżej przepis art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącza z przychodów z działalności wykonywanej osobiście, przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło uzyskiwane na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy ma zatem okoliczność, czy umowy o dzieło zawierane będą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Istotna jest więc treść umowy zlecenia, a zgodnie z zasadą swobody umów strony mogą dowolnie ułożyć stosunek cywilnoprawny. Przepisy podatkowe nie wprowadzają ograniczenia, zakazu wykonywania w ramach działalności wykonywanej osobiście tych samych czynności, które są przedmiotem działalności gospodarczej.

Co do zasady wybór kwalifikacji i sposób rozliczenia przychodów uzyskiwanych z zawartej umowy o dzieło ustawodawca pozostawił stronie stosunku cywilnoprawnego. Tym samym, jeżeli podatnik prowadzący pozarolniczą działalności gospodarczą, zawiera umowę o dzieło (zlecenia) w celu świadczenia określonych usług na rzecz innego podmiotu prawa, której zakres pokrywa się z przedmiotem prowadzonej przez tego podatnika działalności gospodarczej, a z treści umowy nie wynika, aby była ona zawarta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wówczas przychody z tytułu takiej umowy mogą być kwalifikowane jako pochodzące ze źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tj. z działalności wykonywanej osobiście.

Odnosząc się natomiast do kosztów uzyskania przychodów zauważyć należy, iż zgodnie z art. 13 pkt 8 lit. a) ustawy za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej mniemającej osobowości prawnej, z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 ww. ustawy nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W przypadku osoby, która uzyskuje przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia, przysługują zgodnie z przepisem art. 22 ust. 9 pkt 4 – koszty uzyskania przychodów w wysokości 20% uzyskanego przychodu. Inaczej jednakże jest traktowana sprawa kosztów uzyskania przychodów twórców i autorów w przypadku uzyskiwania przez twórców i autorów przychodów z tytułu wykonywania usług na podstawie umów cywilno-prawnych. O zastosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich decyduje wyłącznie fakt uzyskania przychodu jako wynagrodzenia za wykonanie czynności (utworu), będącej przedmiotem prawa autorskiego.

W takim przypadku koszty uzyskania przychodów ustala się zgodnie z przepisem art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy, który stanowi, iż koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami – w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a, z tym, że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Jak z powyższego wynika o zastosowaniu podwyższonych kosztów uzyskania przychodów decyduje wyłącznie fakt osiągnięcia przez podatnika (pracownika) przychodu za wykonanie czynności (utworu) będącej przedmiotem prawa autorskiego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęć użytych w art. 22 ust. 9 pkt 3 ww. ustawy, takich jak np. „twórca”, „korzystanie przez twórców z praw autorskich” lub pojęć z nimi związanych jak np. „utwór”, zaś ustawodawca odsyła w tym względzie do odrębnych przepisów, przez które należy rozumieć ustawę z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.).

W myśl art. 1 ust. 1 tej ustawy, przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W świetle art. 1 ust. 2 ww. ustawy w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
• plastyczne;
• fotograficzne;
• lutnicze;
• wzornictwa przemysłowego;
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
• muzyczne i słowno-muzyczne;
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
• audiowizualne (w tym filmowe).

Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażania; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne (art. 1 ust. 21 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną, a ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności (art. 1 ust. 3, ust. 4 cytowanej ustawy).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Natomiast z przepisu art. 8 ust. 2 ww. ustawy wynika, iż domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.

Ponadto w rozumieniu prawa autorskiego jako twórczy traktowany jest taki rezultat działalności, który na tyle związany jest z osobą twórcy, by było mało prawdopodobne, aby inna osoba podejmująca identycznie skierowany wysiłek twórczy uzyskała analogiczny lub zasadniczo zbliżony rezultat.

W konsekwencji, zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% będzie możliwe wówczas, gdy dana osoba uzyska przychód za wykonanie czynności będącej przedmiotem prawa autorskiego lub pokrewnego oraz gdy twórca dokona rozporządzenia prawami autorskimi do swojego utworu, czyli gdy przejdą one na zamawiającego dzieło (zleceniodawcę) lub gdy udzieli licencji na korzystanie z nich.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że tylko wówczas, gdy:

• praca wykonywana przez stronę tej umowy jest twórcza tzn. niepowtarzalna, ma indywidualny charakter oraz spełnia przesłanki utworu określone w ww. ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
• strona umowy jest twórcą bądź artystą wykonawcą w rozumieniu tej ustawy,
• do przychodów osiągniętych z tego źródła mogą być zastosowane, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, 50% koszty uzyskania przychodu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie w formie spółki cywilnej. Jednocześnie Wnioskodawca jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na wyższej uczelni. W trakcie pracy na uczelni pojawiają się możliwości, poza obowiązkami pracowniczymi, uczestnictwa w dodatkowych badaniach naukowych często zamawianych przez instytucje odrębne od pracodawcy. Najczęściej są one związane z tworzeniem oprogramowania, a więc pokrywają się także z zakresem działania spółki. Prace te powinny być wykonane na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia. W przypadku zastosowania umów o dzieło wiążą się one z przeniesieniem praw autorskich. Nie ma natomiast możliwości udzielania licencji na korzystanie z praw autorskich. Stroną takich umów, ze względu na warunki finansowania projektów krajowych i zagranicznych, może być tylko osoba fizyczna – podatnik. Prace te nie są więc wykonywane w ramach działalności spółki cywilnej.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące uregulowania prawne stwierdzić należy, iż skoro przedmiotowa umowa zlecenia lub umowa o dzieło nie będą zawarte w ramach działalności gospodarczej to przychody osiągane z tego tytułu należy zakwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Osobie, która uzyskuje przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia, przysługują koszty uzyskania przychodów w wysokości 20% uzyskanego przychodu. Natomiast do przychodów osiągniętych z tytułu wynagrodzenia za pracę twórczą mogą być zastosowane 50% koszty uzyskania przychodu tylko wówczas, gdy wykonywana praca jest twórcza, tzn. niepowtarzalna, ma indywidualny charakter, spełnia przesłanki utworu określone w ww. ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, oraz Wnioskodawca jest twórcą bądź artystą wykonawcą w rozumieniu tej ustawy.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dn. 8.07.2013 r. nr IPPB1/415-499/13-4/ES