Firma zawarła umowę zlecenia, od której odprowadza pełne składki ubezpieczeniowe, a jednocześnie chciałaby podpisać ze zleceniobiorcą umowę o dzieło w trakcie trwania umowy zlecenia. Czy w tej sytuacji jest możliwe zawarcie umowy o dzieło i czy umowa ta podlega oskładkowaniu? Nadmieniam, iż zleceniobiorca nie jest zatrudniony w innej firmie na umowę o pracę ani zlecenie.
Odpowiedź:
Na wstępie warto podkreślić, że jedną z podstawowych zasad obowiązujących w prawie zobowiązań jest zasada swobody (wolności) umów. Niniejsza zasada została zawarta w treści art. 3531 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Ww. zasada swobody umów wiąże się z następującymi zasadniczymi cechami:
– istnienie swobody zawarcia lub nie zawarcia umowy,
– istnienie możliwości swobodnego wyboru kontrahenta,
– możliwość kształtowania przez strony treści umowy co do zasady w sposób dowolny,
– możliwość wyboru formy umowy uzależniony w zasadzie od woli stron.
Wobec powyższego, to strony – co do zasady – mogą decydować o rodzaju oraz ilości nawiązywanych stosunków prawnych. Wracając zatem do treści pytania, jeśli strony wyrażają wolę zawarcia umowy o dzieło (przypomnijmy regulowanej przepisami Kodeksu cywilnego), w sytuacji gdy wiąże ich już inna umowa cywilnoprawna tj. umowa zlecenie, od której odprowadzana jest składka na ubezpieczenie społeczne, brak – co do zasady – przeszkód prawnych, aby taki stosunek zobowiązaniowy, w postaci zawarcia umowy o dzieło nawiązać. Ponadto należy stwierdzić, iż zasadą jest, że od zawartej umowy o dzieło nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne. Umowa o dzieło nie jest bowiem samoistnym tytułem do ubezpieczeń. Taki obowiązek ubezpieczenia z tytułu umowy o dzieło powstaje jedynie w dwóch przypadkach: gdy umowa o dzieło jest zawarta z własnym pracodawcą oraz gdy umowa o dzieło jest wykonywana na rzecz własnego pracodawcy.
Paweł Nowak
specjalista z zakresu prawa pracy