Zamieszczony formularz („Karta wypadku”) stosuje się do zdarzeń uznawanych za wypadek przy pracy, wskutek których poszkodowanymi są osoby niebędące pracownikami, zaistniałych w okolicznościach wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dn. 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673, z późn. zm.).

 

Zgodnie z brzmieniem art. 3 ust. 3 powołanej ustawy — za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:

1. uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;
2. wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
3. pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;
4. odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez Państwowy Urząd Pracy lub inny podmiot kierujący;
5. wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;
6. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
7. współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
8. wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
9. wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
10. wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;
11. odbywania zastępczych form służby wojskowej;
12. nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium;
13. wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
14. pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowych.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy wypadkowej ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, o których mowa w art. 3 ust. 3, dokonuje w karcie wypadku:

1. podmiotwypłacający stypendium sportowe — w stosunku do pobierających te stypendia;
2. podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania — w stosunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy;
3. Kancelaria Sejmu i Kancelaria Senatu — w stosunku do posłów i senatorów;
4. pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie, albo jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odbywa szkolenie — w stosunku do osoby pobierającej stypendium w okresie odbywania tego stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez PUP albo przez inny podmiot kierujący;
5. spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych — w stosunku do członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z członkiem spółdzielni, w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni;
6. podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia — w stosunku do wykonujących te umowy;
7. osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia — w stosunku do współpracujących z tą osobą;
8. ZUS — w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz współpracujących przy prowadzeniu takiej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;
9. właściwa zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna — w stosunku do duchownych;
10. pracodawca, u którego poborowy odbywa zastępczą służbę wojskową — w stosunku do odbywających tę służbę;
11. Krajowa Szkoła Administracji Publicznej — w stosunku do słuchaczy tej szkoły pobierających stypendium;
12. pracodawca — w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy;
13. podmiot, z którym została zawarta umowa agencyjna, umowa zlecenia lub umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło — w stosunku do osób wykonujących umowę, jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy;
14. podmiot, w którym funkcjonariusz celni pełni służbę — w stosunku do tych funkcjonariuszy.

Powyżej wymienione podmioty dokonują także kwalifikacji prawnej danego zdarzenia. W odniesieniu do wszystkich ww. przypadków stosuje się przepisy rozporządzenia MPiPS z 19.12.2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. Nr 236, poz. 1992 r.).

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku podmioty zobowiązane do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1–7 i pkt 9–14 ustawy wypadkowej, powiadamiają pisemnie właściwą terenową jednostkę organizacyjną ZUS o wszczęciu postępowania powypadkowego, w którym może uczestniczyć przedstawiciel ZUS.

Poszkodowani prowadzący pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 i 3 oraz ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.), w stosunku do których postępowanie powypadkowe przeprowadza Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zgłaszają wypadek w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, właściwej ze względu na siedzibę prowadzenia działalności.

Zdarzenie, o którym mowa w cytowanym na wstępie art. 3 ust. 3 ustawy wypadkowej, uznaje się za wypadek przy pracy na podstawie ustalenia jego okoliczności i przyczyn, a w szczególności przez:

• zabezpieczenie miejsca wypadku w sposób pozwalający odtworzyć jego okoliczności,
• dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
• przesłuchanie poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
• przesłuchanie świadków wypadku,
• zebranie innych dowodów dotyczących wypadku, uznanych za niezbędne.

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku — nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku — odpowiednie podmioty, wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy wypadkowej, sporządzają kartę wypadku (wg załączonego wzoru).

Stwierdzenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy, wymaga uzasadnienia i wskazania dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

Poszkodowany lub uprawniony do jednorazowego odszkodowania członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku, o czym zostają pouczeni przez podmiot sporządzający kartę wypadku.