Najważniejszy akt prawny krajowego systemu prawnego regulującego prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców, czyli Kodeks pracy, doczekał się nowej jednolitej wersji.
Nowy, urzędowo ujednolicony tekst ustawy – Kodeks pracy, został zawarty w załączniku do obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dnia 17.09.2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy, które opublikowano w Dzienniku Ustaw z dnia 04.11.2014 r. pod pozycją 1502. Oznacza to zatem, że aktualnie obowiązujący adres publikacyjny ustawy z dn. 26.06.1974 r. – Kodeks pracy, zwanej dalej „k.p.”, to Dziennik Ustaw z 2014 r. poz. 1502.
Wydanie nowego jednolitego tekstu k.p. było uzasadnione przede wszystkim odległą datą publikacji poprzedniego jednolitego tekstu (23.12.1997 r., Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) oraz znaczną liczbą zmian (w okresie 17 lat k.p. nowelizowano ponad 60 razy, przy czym niektóre ustawy zmieniające były niezwykle obszerne). Dokonano ponadto korekt formalnych i porządkowych (ujednolicenie pisowni, wprowadzenie odnośników i przypisów itp.).
W jednolitym tekście k.p. uwzględniono zmiany wynikające z:
- 57 nowelizacji uchwalonych w okresie od sierpnia 1998 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 717) do stycznia 2014 r. (Dz.U. poz. 208);
- 6 wyroków TK:
– z dn. 18.11.2002 r. sygn. akt K 37/01 (Dz.U. Nr 196, poz. 1660),
– z dn. 04.04.2005 r. sygn. akt SK 7/08 (Dz.U. Nr 68, poz. 610),
– z dn. 27.11.2007 r. sygn. akt SK 18/05 (Dz.U. Nr 225, poz. 1672),
– z dn. 31.03.2009 r. sygn. akt K 28/08 (Dz.U. Nr 58, poz. 485),
– z dn. 12.07.2010 r. sygn. akt P 4/10 (Dz.U. Nr 135, poz. 912),
-z dn. 02.10.2012 r. sygn. akt K 27/11 (Dz.U. poz. 1110);
- przepisów ogłoszonych przed dniem 16.09.2014 r.
Przepisy pominięte w jednolitym tekście k.p. zostały wyszczególnione w ust. 2 obwieszczenia Marszałka Sejmu RP z dn. 17.09.2014 r. (regulacje te to normy przejściowe oraz unormowania zawarte w odrębnych ustawach lub ich dotyczące).
Zakres spraw uregulowanych w k.p. jest szeroki i obejmuje m.in. kwestie dotyczące:
- nawiązywania i rozwiązywania umów o pracę oraz stosunków pracy innych niż umowa o pracę,
- ustalania czasu pracy,
- wypłaty wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających z zatrudnienia,
- określenia obowiązków pracodawcy i pracownika,
- udzielania urlopów wypoczynkowych i bezpłatnych oraz urlopów związanych z rodzicielstwem,
- zatrudniania młodocianych,
- bhp,
- stosowania układów zbiorowych pracy,
- rozpatrywania sporów o roszczenia ze stosunku pracy,
- przedawnienia roszczeń.
Warto zauważyć, że przepisy k.p. stosuje się pomocniczo, tzn. w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach (tzw. pragmatykach służbowych), do osób zatrudnionych m.in. na podstawie ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy – Karta Nauczyciela, ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Do przepisów k.p. odwołuje się ponadto – we sprawach nieunormowanych – ustawa z dn. 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.).
Maciej Ofierski