Dz.U. 2004.85.796

Konwencja MOP Nr 161

dotycząca pracowniczych służb zdrowia

przyjęta w Genewie dnia 26 czerwca 1985 r.

Konwencja (161) MOP została ratyfikowana przez Polskę dnia 19 marca 2004 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 85, poz. 796) i weszła w życie w stosunku do RP dnia 12 maja 2004 r. — przyp. redakcji.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy,

zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 7 czerwca 1985 r. na siedemdziesiątej pierwszej sesji,

stwierdzając, że ochrona pracownika przed chorobami, chorobami zawodowymi i wypadkami przy pracy jest jednym z zadań, które spoczywa na Międzynarodowej Organizacji Pracy, zgodnie z jej Konstytucją,

biorąc pod uwagę odpowiednie międzynarodowe konwencje i zalecenia dotyczące pracy, a w szczególności Zalecenie dotyczące ochrony zdrowia pracowników, z 1953 r., Zalecenie dotyczące pracowniczych służb zdrowia, z 1959 r., Konwencję dotyczącą przedstawicieli pracowników, z 1971 r., oraz Konwencję i Zalecenie dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, z 1981 r., które ustanawiają zasady polityki krajowej i działań na szczeblu krajowym,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące pracowniczych służb zdrowia, która to sprawa stanowi czwarty punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego szóstego czerwca tysiąc dziewięćset osiemdziesiątego piątego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca pracowniczych służb zdrowia, z 1985 r.

Część I

ZASADY POLITYKI KRAJOWEJ

Artykuł 1

Dla celów niniejszej Konwencji:

a) określenie „pracownicze służby zdrowia” oznacza służby pełniące funkcje głównie zapobiegawcze i odpowiedzialne za udzielanie rad pracodawcy, pracownikom i ich przedstawicielom w przedsiębiorstwie w dziedzinie;

i) wymogów w zakresie stworzenia i utrzymania bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy, sprzyjającego optymalnemu zdrowiu fizycznemu i psychicznemu w związku z pracą,

ii) adaptacji pracy do możliwości pracowników, biorąc pod uwagę stan ich zdrowia fizycznego i psychicznego;

b) określenie „przedstawiciele pracowników w przedsiębiorstwie” oznacza osoby uznane za takie zgodnie z ustawodawstwem lub praktyką krajową.

Artykuł 2

W świetle krajowych warunków i praktyki oraz po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją, każdy Członek określi i wprowadzi w życie spójną politykę krajową w dziedzinie pracowniczych służb zdrowia i będzie dokonywał okresowego przeglądu tej polityki.

Artykuł 3

1. Każdy Członek podejmuje się stopniowo tworzyć pracownicze służby zdrowia dla wszystkich pracowników, w tym pracowników sektora publicznego i członków spółdzielni produkcyjnych, we wszystkich gałęziach działalności gospodarczej i we wszystkich przedsiębiorstwach. Podejmowane środki powinny być odpowiednie i właściwe dla poszczególnych rodzajów zagrożeń przeważających w tych przedsiębiorstwach.

2. Jeśli pracownicze służby zdrowia nie mogą być natychmiast utworzone dla wszystkich przedsiębiorstw, każdy zainteresowany Członek opracuje plany utworzenia takich służb, po konsultacji z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją.

3. Każdy zainteresowany Członek przedstawi w swym pierwszym sprawozdaniu ze stosowania Konwencji, przedłożonym zgodnie z art. 22 Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy, plany opracowane zgodnie z ust. 2 tego artykułu, a w następnych sprawozdaniach przedstawi postęp w ich stosowaniu.

Artykuł 4

Właściwa władza będzie konsultowała z najbardziej reprezentatywnymi zainteresowanymi organizacjami pracodawców i pracowników, tam gdzie one istnieją, środki Jakie mają być podjęte dla wprowadzania w życie postanowień niniejszej Konwencji.

Część II

FUNKCJE

Artykuł 5

Bez uszczerbku dla odpowiedzialności każdego pracodawcy za zdrowie i bezpieczeństwo pracowników przez niego zatrudnionych i mając na uwadze konieczność udziału pracowników w sprawach bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownicze służby zdrowia pełnić będą te z niżej wymienionych funkcji, które są odpowiednie i właściwe dla rodzajów zagrożeń dla zdrowia występujących w przedsiębiorstwie:

a) rozpoznanie i ocena zagrożeń dla zdrowia w miejscu pracy;

b) kontrola czynników występujących w środowisku pracy i praktyki stosowanej w pracy, mogących mieć ujemny wpływ na zdrowie pracowników, włączając instalacje sanitarne, stołówki i mieszkania, jeśli udogodnienia te są zapewniane przez pracodawcę;

c) udzielanie rad w zakresie planowania i organizacji pracy, włączając projektowanie stanowisk pracy, w zakresie wyboru, utrzymania i stanu maszyn i innych urządzeń oraz w zakresie substancji używanych w pracy;

d) udział w opracowywaniu programów poprawy praktyki stosowanej w pracy, a także dokonywania prób i ocena nowych urządzeń z punktu widzenia zdrowia;

e) udzielanie rad w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i higieny oraz ergonomii, a także w sprawach urządzeń ochrony osobistej i zbiorowej;

f) kontrola zdrowia pracowników w związku z pracą;

g) popieranie dostosowania pracy do pracownika;

h) udział w działalności w zakresie rehabilitacji zawodowej;

i) współpraca w zakresie dostarczania informacji, szkolenia i kształcenia w dziedzinie zdrowia i higieny pracy oraz ergonomii;

j) organizowanie pierwszej pomocy i pomocy lekarskiej w nagłych wypadkach;

k) udział w analizach wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Część III

ORGANIZACJA

Artykuł 6

Zostaną podjęte środki w celu utworzenia pracowniczych służb zdrowia:

a) w drodze ustawodawczej; albo

b) w drodze układów zbiorowych lub innych umów zawartych między zainteresowanymi pracodawcami i pracownikami; albo

c) w jakikolwiek inny sposób zaakceptowany przez właściwą władzę po konsultacji z zainteresowanymi reprezentatywnymi organizacjami pracodawców i pracowników.

Artykuł 7

1. Pracownicze służby zdrowia mogą być organizowane — w zależności od tego, co jest właściwe — jako służby dla pojedynczego przedsiębiorstwa lub dla kilku przedsiębiorstw.

2. Zgodnie z warunkami i praktyką krajową pracownicze służby zdrowia mogą być organizowane przez:

a) przedsiębiorstwo lub grupę zainteresowanych przedsiębiorstw,

b) władze publiczne lub służby oficjalne;

c) instytucje zabezpieczenia społecznego;

d) wszelkie inne organy upoważnione przez właściwą władzę;

e) kilka wyżej wymienionych instytucji lub organów razem.

Artykuł 8

Pracodawca, pracownicy i ich przedstawiciele, tam gdzie oni istnieją, będą współpracować i uczestniczyć w organizowaniu pracowniczych służb zdrowia i wprowadzaniu w życie innych środków dotyczących tych służb, na zasadach równości.

Część IV

WARUNKI DZIAŁANIA

Artykuł 9

1. Zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową, pracownicze służby zdrowia powinny mieć charakter multidyscyplinarny. Skład personelu będzie określony zgodnie z charakterem zadań, które mają być wykonywane.

2. Pracownicze służby zdrowia będą wykonywać swoje funkcje we współpracy z innymi służbami działającymi w przedsiębiorstwie.

3. Zostaną podjęte środki, zgodnie z krajowym ustawodawstwem i praktyką, w celu zapewnienia odpowiedniej współpracy i koordynacji między pracowniczymi służbami zdrowia i — w takim stopniu, w jakim będzie to właściwe — innymi służbami zajmującymi się usługami zdrowotnymi w przedsiębiorstwie.

Artykuł 10

Personel świadczący usługi w zakresie zdrowia w pracy będzie w pełni niezależny zawodowo od pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli, tam gdzie oni istnieją, w zakresie funkcji wymienionych w art. 5.

Artykuł 11

Właściwa władza określi kwalifikacje, jakie powinien mieć personel świadczący usługi w zakresie zdrowia w pracy, w zależności od charakteru zadań, które ma on wykonywać i zgodnie z ustawodawstwem i praktyką krajową.

Artykuł 12

Kontrola zdrowia pracowników w związku z pracą nie będzie powodowała utraty przez nich zarobków, będzie bezpłatna i w miarę możliwości będzie wykonywana w czasie pracy.

Artykuł 13

Wszyscy pracownicy będą informowani o zagrożeniach dla zdrowia, które wiążą się z ich pracą.

Artykuł 14

Pracownicze służby zdrowia będą informowane przez pracodawcę i pracowników o wszelkich znanych i podejrzewanych czynnikach środowiska pracy, które mogą mieć wpływ na zdrowie pracowników.

Artykuł 15

Pracownicze służby zdrowia będą informowane o przypadkach zachorowań pracowników i absencji chorobowej, aby były w stanie stwierdzić istnienie związku między przyczynami zachorowań lub absencji a zagrożeniami dla zdrowia, które mogą występować w miejscu pracy. Personel świadczący usługi w zakresie zdrowia w pracy nie będzie zobowiązany przez pracodawcę do sprawdzania przyczyn nieobecności w pracy.

Część V

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 16

Ustawodawstwo krajowe wyznaczy władzę lub władze krajowe odpowiedzialne za nadzór nad działalnością pracowniczych służb zdrowia i za udzielanie im rad, po ich utworzeniu.

Artykuły 17–24

Standardowe postanowienia końcowe¹.

¹ Patrz Załącznik I.