NTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 24 maja 2019 r. (data wpływu 31 maja 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego do sfinansowanych kosztów studiów podyplomowych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 maja 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego do sfinansowanych kosztów studiów podyplomowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest pracownikiem Samodzielnego Publicznego Zakładu (….) w (…)

Szpital jest członkiem organizacji pod nazwą Związek Pracodawców (…).

Członkowie organizacji co miesiąc opłacają tzw. składki członkowskie, które wykorzystywane są przez Związek na realizację zadań statutowych. Jednym z celów (zadań statutowych) Związku jest organizowanie i wspieranie kształcenia pracodawców.

Wychodząc naprzeciw potrzebom członków organizacji Związek postanowił zorganizować studia podyplomowe w zakresie audytu wewnętrznego sektora finansów publicznych.

Poszczególni członkowie Związku (szpitale, sanatoria) wytypowali pracowników, którym zaproponowano zdobycie tych kwalifikacji. Związek pracodawców pokrył koszty kształcenia pracowników szpitali i sanatoriów, natomiast szpital – na podstawie wystawionego przez siebie polecenia wyjazdu służbowego (tzw. delegacji) – pokrył koszty przejazdu oddelegowanych pracowników.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałej sytuacji przychód wynikający z pokrycia kosztów studiów podyplomowych będzie zwolniony z opodatkowania w myśl art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami (art. 103¹ Kodeksu pracy) przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, powyżej opisane świadczenie jest przychodem zwolnionym z opodatkowania w myśl przytoczonych powyżej przepisów.

Wnioskodawczyni wskazuje, że to bezpośredni pracodawca (szpital) zaproponował jej studia, oddelegował i dodatkowo pokrył koszty podróży. Gdyby Wnioskodawczyni nie była pracownikiem szpitala, Związek pracodawców nie umożliwiłby jej dokształcania.

Kontakty Wnioskodawczyni ze Związkiem są bardzo ograniczone, praktycznie żadne. Natomiast przychody Związku Pracodawców to w przeważającej większości składki członków, czyli również pracodawcy Wnioskodawczyni.

Według Wnioskodawczyni można przyjąć, że to jej pracodawca sfinansował Wnioskodawczyni studia powierzając ich organizację Związkowi, którego jest członkiem. Głównym argumentem przemawiającym za tym, że to pracodawca jest stroną w tej sprawie jest fakt, iż to on oddelegował Wnioskodawczynię, pokrył koszty przejazdu na studia i pośrednio również pokrył koszt studiów podyplomowych.

 

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 1 i 9 tej ustawy źródłami przychodów są odpowiednio:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;
• inne źródła.

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Oznacza to, że do przychodów pracownika ustawodawca zaliczył nie tylko pieniądze, ale także wartość świadczeń w naturze, czy świadczeń nieodpłatnych otrzymanych od pracodawcy.

Na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Stosownie zaś do treści art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Katalog świadczeń określonych w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest katalogiem otwartym, dlatego też do tego rodzaju źródła przychodu należy zaliczyć wszystkie świadczenia, których ustawodawca nie zaliczył do innych kategorii źródeł przychodu wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak stanowi art. 84 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) wyrażający zasadę powszechności opodatkowania, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Norma ta zawiera regułę, w myśl której w przypadku zaistnienia stanów określonych w ustawie podmioty objęte zakresem opodatkowania są zobowiązane do poniesienia ciężaru podatkowego. Norma wynikająca z art. 84 ustawy Konstytucja RP stanowi również dyrektywę interpretacyjną tekstu prawnego nakazującą traktować opodatkowanie jako zasadę, natomiast wszelkie przywileje w postaci zwolnień, ulg lub wyłączeń podatkowych jako wyjątek od tej zasady, a tym samym jako odstępstwo od normy konstytucyjnej. Tak rozumiana zasada powszechności opodatkowania wywodzona z przepisów Konstytucji zakazuje w szczególności domniemania istnienia przywileju podatkowego. Zastosowanie jakiegokolwiek przywileju winno wprost wynikać z przepisów ustawy podatkowej.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Użyte w cytowanym powyżej przepisie sformułowanie „odrębne przepisy” obejmuje m.in. ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r., poz. 1040).

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych w rozumieniu Kodeksu pracy oznacza zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Takie rozumienie podnoszenia kwalifikacji zawodowych współgra z innymi przepisami Kodeksu pracy, zgodnie z którymi kwalifikacje zawodowe pracowników wymagane do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku są ustalane w przepisach wewnątrzzakładowych (np. w układzie zbiorowym pracy) lub w przepisach szczególnych. Przepisy te wskazują zatem jakich kwalifikacji pracodawca może oczekiwać od pracowników przy wykonywaniu pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku. Zatem przepisy Kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale również będą mogły mieć zastosowanie w przypadku, gdy planowany jest awans pracownika lub też pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku, ze względu na zmianę profilu działalności firmy.

W myśl art. 17 Kodeksu pracy pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Zgodnie z art. 103¹ § 1 Kodeksu pracy przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.

Stosownie do art. 103¹ § 2 ww. ustawy, pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:

1. urlop szkoleniowy;
2. zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.

Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia (103¹ § 3 ww. ustawy).

Regulacje zawarte w art. 103¹-103⁶ Kodeksu pracy różnicują zakres świadczeń przysługujących pracownikom w zależności od tego, czy pracownik:

1. podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, bądź
2. zdobywa lub uzupełnia wiedzę i umiejętności z własnej inicjatywy.

Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą, przysługuje urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub z części dnia pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, które nie korzysta ze zwolnienia. Ponadto pracodawca może mu przyznać dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie (art. 103³ Kodeksu pracy), które w takich okolicznościach korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto należy zaznaczyć, że pracodawca zawiera na piśmie z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Postanowienia umowy nie mogą być jednak mniej korzystne niż przepisy Kodeksu pracy (art. 103⁴ § 1 i 2 Kodeksu pracy). Pracodawca nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 103⁴ § 3 Kodeksu pracy).

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawczyni jest pracownikiem Samodzielnego Publicznego Zakładu (…) w (…). Szpital jest członkiem organizacji pod nazwą Związek Pracodawców (…). Członkowie organizacji co miesiąc opłacają tzw. składki członkowskie, które wykorzystywane są przez Związek na realizację zadań statutowych. Jednym z celów (zadań statutowych) Związku jest organizowanie i wspieranie kształcenia pracodawców. Wychodząc naprzeciw potrzebom członków organizacji Związek postanowił zorganizować studia podyplomowe w zakresie audytu wewnętrznego sektora finansów publicznych. Poszczególni członkowie Związku (szpitale, sanatoria) wytypowali pracowników, którym zaproponowano zdobycie tych kwalifikacji. Związek pracodawców pokrył koszty kształcenia pracowników szpitali i sanatoriów, natomiast szpital – na podstawie wystawionego przez siebie polecenia wyjazdu służbowego (tzw. delegacji) – pokrył koszty przejazdu oddelegowanych pracowników.

Przenosząc przywołane przepisy na grunt przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że wartość świadczenia otrzymanego przez Wnioskodawczynię – sfinansowanie studiów podyplomowych w zakresie audytu wewnętrznego sektora finansów publicznych przez Związek Pracodawców (….), którego członkiem jest pracodawca Wnioskodawczyni – stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto przychód ten nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 tej ustawy. Powyższy przepis zwalnia bowiem od podatku wartość świadczeń przyznanych pracownikowi – zgodnie z odrębnymi przepisami – przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Nie obejmuje on świadczeń przyznanych przez inne podmioty, nie będące pracodawcą.

Z wniosku wynika natomiast, że ww. studiów podyplomowych nie sfinansował pracodawca, lecz organizacja, do której należy pracodawca Wnioskodawczyni – Związek Pracodawców (…). W momencie opłacenia składki członkowskiej staje się ona elementem majątku tego Związku, którym może dysponować Związek. Fakt, że pracodawca co miesiąc opłaca składki członkowskie, które wykorzystywane są przez Związek na realizację własnych celów statutowych nie powoduje, że to pracodawca sfinansował koszt kształcenia pracownika. W niniejszej sprawie pracodawca wprawdzie wytypował Wnioskodawczynię do udziału w podnoszeniu kwalifikacji w zakresie audytu wewnętrznego sektora finansów publicznych i pokrył koszty przejazdu, to jednak nie pokrył bezpośrednio kosztów kształcenia. Koszty te pokrył natomiast z własnych środków Związek, w ramach zadań statutowych (wśród których jest organizowanie i wspieranie kształcenia pracodawców). W związku z powyższym nie można zgodzić się z Wnioskodawczynią, że pokrycie przez Związek kosztów kształcenia stanowi dla niej świadczenie otrzymane od pracodawcy – jako przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który korzysta ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 90 tej ustawy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dn. 2.08.2019 r. – sygn. 0115-KDIT2-2.4011.216.2019.1.HD