Gdy pracownik podejmował u mnie pracę miał ustalone prawo do emerytury (w wieku 60 lat). Świadczenie emerytalne było zawieszone. Dzisiaj pracownik ma 65 lat i oświadcza, że przechodzi na emeryturę. Nigdy nie została wypłacona mu odprawa emerytalna. Czy tą odprawę powinnam wypłacić ja jako aktualny Pracodawca, czy może powinno to być roszczenie do Pracodawcy, który zatrudniał Pracownika w momencie wydania decyzji o przyznaniu emerytury? Czyj to będzie emeryt?
Odpowiedź:
Stosownie do treści art. 921 § 1 Kodeksu pracy „pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.” Z powyższego wynika, że koniecznym warunkiem nabycia przez pracownika prawa do jednorazowej emerytalnej odprawy pieniężnej jest ustanie stosunku pracy właśnie w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Dla nabycia prawa do odprawy emerytalnej nie ma znaczenia czy pracownik przechodzi na wcześniejszą emeryturę, czy emeryturę ze względu na osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego, o czym wspomina wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r. (I PKN 187/00). W przypadku opisanym w pytaniu prawo do emerytury zostało już ustalone, a więc pozostaje jedynie zaistnienie związku w postaci ustania stosunku pracy z przejściem na emeryturę. Jeżeli ów związek zaistnieje, dopiero z tą chwilą powstanie dla pracownika uprawnienie w otrzymaniu odprawy emerytalnej. Z kolei, linia orzecznictwa Sądu Najwyższego interpretuje sformułowanie „przejście na emeryturę” jako zamiana statusu pracownika (pracownika-emeryta) na status wyłącznie emeryta. Następuje ono zawsze i tylko przez rozwiązanie stosunku pracy. Jednakże opisany stan faktyczny nie jest w swojej treści precyzyjny, albowiem nie wynika z niego wprost, w jakich okolicznościach faktycznych został rozwiązany i czy w ogóle został rozwiązany stosunek pracy, w ramach którego pracownik otrzymał decyzję ZUS ustalającą prawo do emerytury, zanim podjął pracę u „aktualnego pracodawcy”. Dlatego też, jeśli przyjmiemy, że stosunek pracy, w ramach którego pracownik otrzymał powyższą decyzję ZUS i go rozwiązał (czyli uzyskał status emeryta), a po jakimś bliżej nieokreślonym czasie nawiązał nowy stosunek pracy tj. u „aktualnego pracodawcy”, zobowiązanym do wypłaty odprawy emerytalnej będzie ten pracodawca, z którym pracownik rozwiązuje stosunek pracy w związku z przejściem na emeryturę. W tym przypadku dotyczyć to będzie, w ocenie autora, pracodawcy, u którego – w ramach trwania zatrudnienia – pracownik uzyskał decyzję ZUS przyznającą prawo do emerytury. Warto w tym miejscu podkreślić, że obowiązek wypłaty tejże odprawy ciąży na pracodawcy na mocy ustawy. Pracodawca jest zobowiązany do jej wypłaty nawet jeżeli pracownik nie złoży odpowiedniego wniosku. Tak więc pracodawca nie może bronić się, np.: w przypadku sporu przed sądem pracy, iż nie wiedział o przejściu pracownika na emeryturę. Pomimo, że z treści pytania wynika, że pracownik nie otrzymał odprawy emerytalnej to warto zaznaczyć, że pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
Paweł Nowak
specjalista z zakresu prawa pracy