SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia Ministra Rozwoju i Finansów (organ upoważniony: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu) na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 października 2016 r. sygn. akt I SA/Po 1374/16 w zakresie przekazania skargi według właściwości w sprawie ze skargi R. T. na interpretację indywidualną Ministra Finansów (organ upoważniony: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu) z dnia 19 maja 2016 r. nr ILPB1/4511-1-170/16-4/KF w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych postanawia: oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

R. T. wniósł w dniu 17 sierpnia 2016 r. za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, działającego z upoważnienia Ministra Finansów skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na interpretację indywidualną wydaną przez ten organ w dniu 19 maja 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej przekazał skargę wraz z aktami i odpowiedzią na skargę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu.

Postanowieniem z dnia 4 października 2016 r., I SA/Po 1374/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę zgodnie z właściwością miejscową Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu. Sąd przywołał art.13 § 2 ustawy dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), dalej jako „p.p.s.a.”. Wskazał, że na podstawie upoważnienia zawartego w tym przepisie Prezydent RP wydał w dniu 28 sierpnia 2008 r. rozporządzenie w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016), dalej jako „rozporządzenie Prezydenta RP „. W myśl § 1 tego rozporządzenia rozpoznawanie spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących wydawania interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego zostało przekazane wojewódzkim sądom administracyjnym, na których obszarze właściwości strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę.

Sąd uznał, że skoro skarga w tej sprawie została złożona na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego, to z uwagi na miejsce zamieszkania skarżącego, właściwy miejscowo do rozpoznania sprawy jest Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, jest on bowiem, stosownie do § 1 pkt 14 rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 25 kwietnia 2003 r. w sprawie utworzenia wojewódzkich sądów administracyjnych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości (Dz.U. Nr 72, poz. 652 ze zm.), właściwy dla obszaru województwa dolnośląskiego, na terenie którego mieszka skarżący.

Sąd zwrócił uwagę, że w pouczeniu zawartym w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, organ wadliwie wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu jako sąd właściwy do rozpoznania skargi, jednakże w interpretacji zawarł pouczenie prawidłowe. Skarżący wskazał zresztą w skardze sąd właściwy zgodnie z prawidłowym pouczeniem.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art.59 §1 w zw. z art.16 § 2 p.p.s.a. stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu we Wrocławiu jako miejscowo właściwemu.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działający z upoważnienia Ministra Rozwoju i Finansów, wniósł zażalenie na to postanowienie. Zarzucił naruszenie art. 59 § 1 i art.13 § 2 p.p.s.a. w zw. z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta RP poprzez błędne przyjęcie, że właściwym miejscowo do rozpoznania sprawy będzie sąd, na obszarze właściwości którego mieszka skarżący oraz art.13 § 2 p.p.s.a. w zw. z art.14r § 1 i § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz.613), dalej jako „O.p.”, polegające na błędnym uznaniu że w sprawie tej ww. przepisy nie będą miały zastosowania, a w konsekwencji uznanie, że właściwym do rozpoznania sprawy nie będzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, a więc sąd, na terenie którego siedzibę ma organ, który wydał interpretację.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest niezasadne.

§ 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta RP stanowi, że rozpoznawanie spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących wydawania w indywidualnych sprawach pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualne), o których mowa w art. 14b O.p., przekazuje się wojewódzkim sądom administracyjnym, na których obszarze właściwości strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę.

Podstawę wydania zaskarżonej interpretacji stanowi, jak wynika z jej treści, art.14b § 1 i § 6 oraz art.14r O.p. Zgodnie z pierwszym z powołanych przepisów minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Od dnia 1 stycznia 2016 r., możliwe jest złożenie wspólnego wniosku o wydanie interpretacji. Zgodnie z art.14r § 1 O.p. może go złożyć dwóch lub więcej zainteresowanych uczestniczących w tym samym zaistniałym stanie faktycznym albo mających uczestniczyć w tym samym zdarzeniu przyszłym. We wniosku wskazują oni jeden podmiot , który jest stroną postępowania w sprawie interpretacji, oraz składają oświadczenie, o którym mowa w art. 14b § 4 (art.14r § 2 O.p.). Interpretację indywidualną lub postanowienie w sprawie doręcza się podmiotowi wskazanemu jako strona. Pozostałym zainteresowanym doręcza się odpis interpretacji lub postanowienia (art.14r § 3 O.p.).

Z powołanych przepisów wynika zatem, że interpretacja wydana w wyniku wniosku wspólnego, nadal jest interpretacją indywidualną, a zatem interpretacją, o której mowa w art.14b § 1 O.p. Tym samym właściwość sądu, który rozpoznawać będzie skargi na interpretacje indywidualne wydane na wniosek wspólny, określać będzie § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta RP z 2008 r. Dotyczy on bowiem spraw dotyczących wydawania w indywidualnych sprawach pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego. Nie można bowiem podzielić stanowiska skarżącego organu, że interpretacja wydana na wspólny wniosek nie jest interpretacją, o której mowa w art.14b § 1 O.p. Przeczy temu treść art.14r § 1 i § 3 O.p., w których wyraźnie stwierdzono, że wniosek ten jest wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, którą to interpretację lub postanowienie, doręcza się podmiotowi, wskazanemu we wniosku jako strona postępowania.

Zgodnie z zakazem wykładni homonimicznej nie można w obrębie jednego aktu prawnego (a nawet w obrębie tego samego rozdziału) odmiennie rozumieć tych samych wyrażeń. Jeżeli zatem w art.14b i art.14r mowa jest o interpretacjach indywidualnych, to wyrażenia te należy rozumieć tak samo.

Wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu, nie istnieje także zagrożenie, że skarga na interpretację będzie rozpoznawana przez różne sądy administracyjne, jeżeli podmioty, które wystąpiły z wnioskiem wspólnym, będą zamieszkiwały w obszarze właściwości więcej niż jednego sądu administracyjnego. Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny (art.50 § 1 p.p.s.a., pominięto drugą część przepisu, bowiem nie ma ona znaczenia dla tej sprawy), jak również inny podmiot, któremu ustawy przyznają takie uprawnienie (art.50 § 2 p.p.s.a.). W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że interes prawny musi mieć oparcie w przepisach prawa. O jego posiadaniu można mówić wówczas, gdy istnieje przepis prawa powszechnie obowiązującego, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby, albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2011 r., I OSK 1278/10, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Interes prawny musi być interesem indywidualnym strony i dotyczyć bezpośrednio jej praw i obowiązków (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2010 r., I OSK 1465/10, dostępny w Centralnej Bazie, por. też J. Jagoda, Sądowa ochrona samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, LEX 2011, pkt 4.2.1, A. Kabat w: B. Dauter, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2016, str. 272-275 ).

W art.14r § 2 O.p. jednoznacznie wskazano, że zainteresowani, występujący z wnioskiem wspólnym, zobowiązani są wskazać spośród siebie jeden podmiot, który będzie stroną postępowania. Temu wyłącznie podmiotowi doręcza się indywidualną interpretację, pozostali zainteresowani otrzymują jedynie jej odpis (art.14r § 3 O.p.). Art.14r § 2 O.p. uznać należy za przepis prawa materialnego, z którego wynika interes prawny polegający na możliwości żądania wydania interpretacji przepisów prawa podatkowego. Jeżeli zgodnie z nim stroną postępowania (osobą, której przysługuje uprawnienie do uzyskania stanowiska organu interpretującego co do zastosowania prawa w określonym stanie faktycznym lub stanie przyszłym) jest tylko jeden z zainteresowanych, to tylko on może domagać się sądowej kontroli wydanej interpretacji. Pozostali zainteresowani, niewskazani we wniosku jako strona postępowania, mają jedynie interes faktyczny, ten jednak nie uprawnia ich do żądania sądowej kontroli legalności indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Byłoby niezgodne z intencją ustawodawcy, dążącego poprzez możliwość złożenia wniosku wspólnego do ujednolicenia interpretacji dla tych samych stanów faktycznych i przyszłych, dotyczących tej samej grupy osób, a także do ograniczenia ilości wydawanych w takich sprawach interpretacji, przyjęcie, że każdemu z podmiotów składających wniosek wspólny przysługuje prawo zaskarżenia interpretacji do sądu administracyjnego. Zauważyć należy, że wystąpienie z wnioskiem wspólnym jest prawem, a nie obowiązkiem zainteresowanych, uczestniczących w tym samym stanie faktycznym lub mających w takim stanie uczestniczyć. Każdy z nich może zatem wystąpić z wnioskiem samodzielnym o wydanie indywidualnej interpretacji. Decydując się na wniosek wspólny i wskazując inny podmiot jako stronę, zainteresowany musi mieć świadomość, że nie będzie stroną (w znaczeniu materialnoprawnym i procesowym) postępowania interpretacyjnego.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał interpretację. Organ ten musi przekazać skargę wraz z aktami sprawy (art.54 § 1 i § 2 p.p.s.a.). Z akt tych wynikać powinno, czy podmiot, który wniósł skargę, jest podmiotem wskazanym przez pozostałych zainteresowanych jako strona. Sąd, do którego skarga zostanie przekazana, będzie mógł zatem ocenić, czy skarga jest dopuszczalna. Nie powinno tym samym dojść do sytuacji, gdy kilka podmiotów w różnych sądach będzie żądało kontroli legalności tej samej interpretacji.

Reasumując – właściwy do rozpoznania skargi na interpretację indywidualną wydaną na wniosek wspólny (art.14r § 1 O.p.) jest sąd, na obszarze, którego ma siedzibę lub zamieszkuje zainteresowany (art.13 § 2 p.p.s.a. w zw. z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta RP). Uprawniony do wniesienia skargi jest zainteresowany wskazany we wniosku jako strona postępowania (art.50 § 1 p.p.s.a. w zw. z art.14r § 2 O.p.).

Z tych względów prawidłowo, stosownie do art.59 § 1 p.p.s.a., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę sądowi, w na obszarze właściwości którego mieszka skarżący.

Mając na względzie powyższe na podstawie art.184 w zw. z art.197 § 2 p.p.s.a. zażalenie należało oddalić.

Postanowienie NSA II FZ 889/16 z 22.12.2016