„Zwracam się z uprzejmą prośbą o pomoc przy określeniu podstaw prawnych, na jakie należy powołać się w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony zawartej 30.03.2009 r. Powodem wypowiedzenia jest likwidacja stanowiska konserwatora (od 01.09.2021 r.) ze względów organizacyjnych (likwidacja jednej ze szkół filialnych oraz zmniejszenie o 4 liczby oddziałów w szkole, co wiąże się z przekroczeniem liczby etatów pracowników administracji i obsługi określonej dla szkoły na podstawie wytycznych dla szkół prowadzonych przez m.st. Warszawę). Czy w wypowiedzeniu mogę powołać się zarówno na Kodeks pracy jak i art. 10 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników? Czy informując pracownika o odprawie powołuję się na art. 8 ust.1 wyżej wymienionej ustawy? Proszę również o podpowiedź czy okres wypowiedzenia może być dłuższy niż 3 miesiące (tzn. czy wypowiedzenie może zostać podpisane jeszcze w tym miesiącu, a okres wypowiedzenia upływać będzie z dniem 31.08.2021 r.)?”

W oświadczeniu woli tj. w wypowiedzeniu umowy o pracę złożonym przez pracodawcę dla pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony należy wskazać przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę z podaniem podstawy prawnej. Jeśli przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest w tym przypadku likwidacja stanowiska pracy to podstawą prawną zwolnienia pracownika, którą należy podać w oświadczeniu woli (wypowiedzeniu) jest …

(…) art. 10 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Dla przypomnienia, pracownik zostanie zwolniony z przyczyny niedotyczącej pracowników, stanowiącej wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy, jaką jest likwidacja stanowiska pracy.

Z kolei natomiast na świadectwie pracy nie wskazuje się przyczyny rozwiązania stosunku pracy – podaje się jedynie tryb i podstawę prawną zwolnienia: tj. „wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę na podstawie art. 10 ust. 1 ww. ustawy w zw. z art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy.”

Naturalnie w oświadczeniu woli można, a nawet powinno się zamieścić informację o uprawnieniu pracownika do otrzymania odprawy pieniężnej, regulowanej zapisami zawartymi w art. 8 ust. 1 ww. ustawy. Warto mieć na uwadze, że wysokość tej odprawy kształtuje okres zatrudnienia u danego pracodawcy. Przy ustalaniu okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony uwzględnia się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego (danego) pracodawcy.

Niezależnie od przepisów prawa pracy okres wypowiedzenia może być modyfikowany przez strony stosunku pracy. Uzgodnienia w tym zakresie mogą być dokonywane już na etapie zawierania umowy bądź w późniejszym czasie w związku ze zmianami umowy. W toku negocjacji strony powinny jednak brać po uwagę treść art. 18 § 2 K.p., zgodnie z którym postanowienia umów i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy są nieważne; zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy.

A contrario, jeśli strony wynegocjują postanowienia korzystniejsze dla pracownika, to będą one w pełni skuteczne i wiążące. W orzecznictwie przyjmuje się, że wydłużenie kodeksowych okresów wypowiedzenia może być korzystne dla pracownika. Skuteczność odpowiednich klauzul umownych zależy jednak od spełnienia dodatkowych warunków. Jak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dn. 10.01.2006 r., ocena ważności postanowienia umowy o pracę wprowadzającego dłuższy okres wypowiedzenia dla pracownika musi być odniesiona do konkretnych okoliczności sprawy, uwzględniać w sposób zobiektywizowany warunki istniejące w chwili zawierania umowy, odnosić się do całokształtu regulacji umownych, a przede wszystkim uwzględniać swoisty „bilans korzyści i strat” dla pracownika (sygn. akt: I PK 97/05).

Wobec powyższego, jeśli brak odrębnych umownych uregulowań w zakresie wypowiadania umowy o pracę, to przyjmuje się ogólne zasady wypowiadania umów o pracę zawarte w przepisach Kodeksu pracy.

Zatem, zakładając że ów pracownik ma prawo do 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia i ustanie stosunku pracy miałoby nastąpić z dniem 31.08.2021 r., to wypowiedzenie umowy o pracę musi zostać drugiej stronie stosunku pracy złożone najwcześniej 01.05.2021 r. i najpóźniej 31.05.2021 r.

Powyższe uzasadnione jest tym, że miesięczne okresy wypowiedzenia umów o pracę lub ich wielokrotność rozpoczynają swój bieg zawsze z początkiem danego miesiąca kalendarzowego. Zatem aby 3-miesięczny okres wypowiedzenia mógł rozpocząć się 01.06.2021 r. i zakończyć się 31.08.2021 r. wypowiedzenie umowy o pracę musi zostać złożone drugiej stronie między 01 a 31 maja 2021 r.

Paweł Nowak – prawnik

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dn. 26.06.1974 r. Kodeks pracy – tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320.
2. Ustawa z dn. 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników – Dz.U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.